Tự làm nước rửa tay khô: Coi chừng rước họa

Tràn lan công thức tự điều chế nước rửa tay khô

Hiện nay, các công thức tự pha chế nước rửa tay sát khuẩn khô đang được chia sẻ với tốc độ chóng mặt trên mạng xã hội.

Chị N.T.K.D., 37 tuổi, ngụ tại quận Tân Bình hí hửng đưa ra một tờ giấy ghi chép công thức này. Chị cho biết sẽ tự mua hóa chất về pha nước sát khuẩn tay, rồi chiết ra chai nhựa cho cả nhà mang theo sử dụng để phòng, tránh dịch bệnh do virus corona chủng mới (nCoV).

Trên mạng xã hội đang lan tràn các công thức tự làm nước sát khuẩn tay khô tại nhà

Công thức được chị D. ghi lại có nội dung rất đơn giản: Chỉ cần 2/3 cốc cồn 99% (cồn isopropyl) hoặc ethanol, 1/3 cốc gel lô hội (gel nha đam), 8-10 giọt tinh dầu tùy chọn (như hoa oải hương, vani, bạc hà, bưởi), bát và muỗng, quặng chiết, xà phòng tái chế hoặc chai khử trùng tay là có thể tự làm được nước sát khuẩn tay khô.

“Nếu làm đúng như công thức này chỉ dẫn thì một lít cồn y tế pha ra được hai lít dung dịch rửa tay. Hiện nay giá cồn y tế trên thị trường khoảng 60 ngàn – 100 ngàn đồng/lít. Như vậy, với tổng số tiền mua hóa chất chưa tới 200 ngàn đồng, mình sẽ pha ra được cả hai lít dung dịch rửa tay, coi như quá lời” - chị D. khoe. 

Không riêng chị D., làn sóng tự pha chế dung dịch rửa tay khô đang lan tỏa tới các bà nội trợ. Sở dĩ họ như bắt được vàng khi tìm thấy các công thức hướng dẫn tự làm nước rửa tay khô bởi sản phẩm này đang khan hiếm, bị thổi giá nhiều lần do người dân có tâm lý tích trữ các mặt hàng có tác dụng hỗ trợ phòng, tránh dịch nCoV.

Chị H.T.T.X., 42 tuổi, ngụ tại quận Bình Thạnh cho biết mình không cách nào mua được gel rửa tay khô cho gia đình. “Tôi đặt rất nhiều đơn hàng trên mạng để mua sản phẩm nước rửa tay khô nhưng khi đã chờ 2 – 3 ngày thì nhận được thông báo đơn bị hủy do... “đứt” hàng. Tìm mãi tôi cũng mua được hai chai gel rửa tay khô bé tí với giá 60 ngàn đồng/ lọ dung tích 30ml” - chị X. than thở.

Trước tình trạng quay cuồng săn tìm gel rửa tay khô, chị X. như gặp cứu cánh khi vô tình đọc được trên mạng công thức tự pha nước sát khuẩn tay. Thành phần chính của công thức này cũng là cồn, gel nha đam, tinh dầu thơm rồi trộn lại và chiết ra chai xịt (tỷ lệ cồn 75%, nha đam 25%). Trong công thức này còn hướng dẫn rằng nếu không có gel nha đam có thể thay thế bằng nước lọc.

Thậm chí, đơn giản hơn nữa, cư dân mạng còn chỉ nhau lấy một chai cồn y tế đổ vào bịch khăn giấy ướt rồi lấy khăn đó lau tay thay thế cho nước rửa tay khô.

Tạo sự an toàn giả tạo, nguy cơ ngộ độc hóa chất

Trước tình trạng người dân săn tìm dung dịch sát khuẩn tay khô và chia sẻ công thức tự pha chế tại nhà, tiến sĩ Huỳnh Khánh Duy – giảng viên khoa Hóa học, Trường Đại học Bách khoa TPHCM cảnh báo đây là hành động hết sức nguy hiểm.

Tiến sĩ Duy lưu ý người dân, dung dịch sát khuẩn tay khô chỉ dùng trong trường hợp cần thiết, không nên dùng nó để thay thế cho sữa rửa tay hay xà phòng rửa tay dưới vòi nước chảy.

Nước rửa tay khô chỉ nên dùng như một giải pháp cấp bách tạm thời

Mọi người không hiểu rằng dùng dung dịch rửa tay khô chỉ diệt khuẩn tạm thời và những chất bẩn trên tay vẫn còn nguyên. Sau đó tay của chúng ta vẫn có thể bị nhiễm khuẩn trở lại. Rửa tay khô tạo sự an toàn giả tạo, nếu không rửa lại bằng xà phòng dưới vòi nước mà đưa tay lên miệng, bốc đồ ăn thì ta đã tự đưa nhiều mầm bệnh vào cơ thể qua đường tiêu hóa.

Tiếp đến, thành phần chính của nước sát khuẩn tay khô là cồn, không có bàn tay nào chịu nổi nếu ngày nào cũng xoa chục lần thứ dung dịch chứa cồn này, da tay sẽ bị khô, lột da, dị ứng, phát sinh bệnh da liễu.

Tiến sĩ Duy không đồng tình với việc người dân tự pha chế nước sát khuẩn tay tại nhà, bởi quá trình pha chế phải được những người có chuyên môn thực hiện trong một môi trường đặc biệt. Người thực hiện pha chế cũng cần trang bị các đồ bảo hộ và có kiến thức về hóa chất để xử lý một số tình huống tai nạn bất ngờ có thể xảy ra.

Chẳng hạn, đối với cồn là dung môi bay hơi nên khi pha chế cần có tủ hút khí, tán khí. Máy khuấy dung dịch cần đảm bảo không phát sinh ra tia lửa điện.

Hãy thường xuyên rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy

Không chỉ thế, nguồn mua hóa chất cũng hết sức quan trọng. Làm sao người dân phân biệt được cồn y tế với cồn công nghiệp, điều mà chính những người có chuyên môn cũng phải làm xét nghiệm mới biết. Nếu mua phải cồn công nghiệp làm giả cồn y tế thì trong quá trình pha chế, ngửi methanol nhiều cũng đủ gây ngộ độc.

Chính vì thế, tất cả hóa chất người dân tự mua để pha dung dịch sát khuẩn tay khô rất khó tránh khỏi có chứa tạp chất độc hại. Và việc sử dụng dung dịch này lên tay sẽ ẩn chứa nguy cơ bị ngộ độc hóa chất khi ngấm qua da và đường tiêu hóa.

Tiến sĩ Duy khuyến cáo, người dân nên dùng những sản phẩm sát khuẩn tay khô đã được kiểm định, đăng ký chỉ tiêu chất lượng. Chỉ dùng nước sát khuẩn khô như một giải pháp cấp bách khi không thể rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước.

Tự mua hóa chất để chế nước sát khuẩn tay không những ảnh hưởng sức khỏe mà còn làm cho thị trường hóa chất bị xáo trộn. Hiện, cồn y tế đang bị tăng giá chính là hệ lụy của hành động nói trên.

Thanh Huyền