Tự do trong hôn nhân: Cánh diều bay trên vòm trời xanh

Dưới gầm trời này, không bao giờ có sự tự do tuyệt đối, nhất là trong hôn nhân gia đình.

Cá trong lờ đỏ hoe con mắt
Cá ngoài lờ ngúc ngắc muốn vô.

Ai cũng biết tỏng câu ca dao này ám chỉ trường hợp cực kỳ tréo ngoe, tỉ như cô nọ/chàng kia sau khi đã yên bề gia thất, năm tháng chung sống với nhau có không ít lần giông tố, mưa bão ầm ầm, cơm không lành canh không ngọt, chì chiết lẫn nhau, cảm thấy mất tự do, bị bó buộc bởi biết bao trách nhiệm lẫn nghĩa vụ, mệt đứ đừ, bức bách lắm. Lúc ấy, tâm trạng của họ thế nào nhỉ? Tôi nghĩ, trong đầu họ nung nấu ước mơ như nàng cung phi trong Cung oán ngâm khúc:

Đang tay muốn dứt tơ hồng
Bực mình muốn đạp tiêu phòng mà ra.

Phải thoát khỏi cái sự gò bó ấy. Đừng có mơ! Sợi dây tơ hồng ấy, nói theo ngôn ngữ hiện đại, chính là tờ “Giấy chứng nhận kết hôn” đã được đóng dấu mộc tươi son. Muốn mà được à?

Ảnh mang tính minh họa - Beo.AI

Dám nói rằng một khi đã rơi vào hoàn cảnh tù túng ấy, hàng tỉ người như một đều nhớ và tiếc nuối thời son rỗi - cái thời mà dù công việc đang bề bộn, ngập đầu ngập cổ nhưng nếu muốn vẫn có thể xách ba lô làm một chuyến viễn du thư giãn cho khoan khoái cái sự đời. Há chẳng sướng sao? Dù áo quần, giày dép đã xếp chật tủ nhưng nếu thích vẫn có thể ném tiền mua thêm, chẳng ai càm ràm là tiêu xài hoang phí. Há chẳng sướng sao? Rồi, có những lúc vui chơi với bạn bè “xả láng sáng về sớm”, buổi chiều rời công sở nếu thích thì bia bọt bù khú “buôn dưa lê”. Há chẳng sướng sao?

Cái sự sung sướng ấy dần dà trở nên hiếm hoi là khi người ta đã chính thức “ăn đời ở kiếp” với ai đó.

Tôi dám nói rằng một khi đã “yên bề gia thất”, đã “có đôi có cặp”, đã “như chim liền cánh, như cây liền cành”, người ta mới bắt đầu ý thức về tự do.

Tự do ở đây là lúc người ta cảm nhận được giá trị của thời gian lẫn ý nghĩa về đời sống mà mình đã tham dự. Chính xác là thế. Tôi đã trải qua sự nhàn rỗi của thời gian trong tâm trạng:
Đi không ai nhớ
Về chẳng ai mong
Xa không ai đợi
Gần chẳng ai trông
Mình tôi một bóng
Sống phải phân tâm
Vừa đóng vai vợ
Lại diễn vai chồng.

Rất nhiều người đã lập gia đình lại ca thán: “Biết thế này, hồi đó ở một mình cho sướng”. Khi thốt lên như thế, họ đã quên rằng thực sự mình mới đang là người sung sướng đó thôi.

Bạn hãy nhìn cánh diều sặc sỡ sắc màu đang bay tung tăng trên nền trời xanh thăm thẳm, ngoài gió lộng lại còn có tiếng sáo diều vời vợi yên vui… Ai lại không mơ ước cuộc đời mình được như cánh diều ấy - tự do bay nhảy thỏa thích. Trong khi đó, vừa dợm chân ra khỏi nhà với lý do hoàn toàn chính đáng, đột nhiên lại nghe câu hỏi cực kỳ “lạc quẻ”: “Ơ kìa, đi đâu đó? Đi làm gì? Đi với ai? Đi bao giờ về”. Nghe là muốn… cụt hứng. Ấy là chưa kể, có lúc họ muốn yên tĩnh, đừng ai làm rộn bởi đang tâm trạng, thì nghe tiếng gọi ngậu xị: “Nấu cơm chưa? Ủi quần áo chưa? Đi chợ chưa? Đón con chưa…”. Cụt hứng. Vậy mà tại sao hồi đó lại ngốc nghếch… rước thêm, đèo bòng thêm cái “của nợ” này làm gì?

Trả lời như thế nào?

Không rõ người khác thế nào, còn tôi ngước nhìn vẻ đẹp của cánh diều đang bay trên vòm xanh và gật gù: “Sở dĩ cánh diều được như thế là nhờ có sự điều khiển, điều chỉnh của sợi dây từ dưới đất”. Nếu không có sợi dây ấy, cánh diều được tự do đến mức… “mất hút con mẹ hàng lươn”. Nhìn rộng ra, vấn đề tự do trong hôn nhân đôi lứa cũng thế thôi, nghĩa là từ sợi dây đến cánh diều đã có sự thỏa thuận cùng nhau.

Một khi ai cũng làm tròn phận sự trong thỏa thuận, khi được tận hưởng thì người ta mới thấy ý nghĩa đích thực của sự tự do mà mình xứng đáng được nhận. Nhận lấy nó sau khi đã chu toàn trách nhiệm lẫn nghĩa vụ theo quy ước cũng vì “vợ chồng con cái”. Nói như thế, vì dưới gầm trời này, không bao giờ có sự tự do tuyệt đối, nhất là trong hôn nhân gia đình. Mà, vẻ đẹp của tự do chính là lúc được diễn ra trong khuôn khổ nhất định theo sự đồng thuận, quy ước chung của chồng lẫn vợ.

Lê Minh Quốc