Truyện ngắn - Bóng chiều trôi

Phan mới qua tuổi 40 chưa bao lâu. Lẽ ra, ở cái quãng này, anh chỉ cần ung dung rảo bước trên con đường mình đã chọn mà không phải lăn tăn nghĩ ngợi nhiều như bây giờ.

3 năm trước, Phan rời tập đoàn, quyết định dấn thân gầy dựng công ty riêng. Hôm anh chia tay sếp, trời mù mịt trong một trận bão từ phương xa. Thành phố này không có bão, chỉ ảnh hưởng đôi chút nhưng cái đôi chút ấy cũng khiến người ta quắn quíu xoay trở giữa những cơn gió ầm ào như bàn tay quái vật len lỏi từng ngón vào từng ngóc ngách.

Ngoài đường, nhiều cây lớn gãy đổ, gây ra một vài vụ tai nạn nghiêm trọng. Sếp thở dài: “Cậu thấy không, có những thứ chúng ta trù tính được nhưng vẫn không xoay chuyển được. Trong cuộc đời này, không ai học được chữ “ngờ”. Anh cũng đâu ngờ rằng bây giờ chính mình ngồi đây, thở dài trong một buổi chiều qua vội.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Năm ấy, cơn bão lũ kinh hoàng đã gây thiệt hại rất lớn cho miền Trung. Bão tan chưa bao lâu thì khắp nơi phải gánh gồng thêm một nỗi kinh sợ bao trùm: đại dịch COVID-19.

Công ty Phan gầy dựng chưa bao lâu thì dịch ập đến như một cơn lốc. Mọi thứ đóng băng. Không ai trù bị được điều gì. Anh cũng vậy. Thời gian đầu, anh trích quỹ của công ty, kết nối các đơn vị cung ứng thực phẩm, chuyển hàng đi cứu trợ ở những vùng phong tỏa. Khi cả nước căng mình trong đỉnh dịch, công ty anh cũng như mọi công ty khác, tê liệt hoàn toàn. Đâu ai ngờ cơn đại dịch quét qua như một cơn ác mộng.

Công ty anh non nớt như một mầm cây vừa nhú trước cơn bão lớn. Sau vài tháng cầm cự, không có đơn hàng và nhiều hệ lụy khác từ việc phải đền bù cho nhân viên nghỉ việc, phí mặt bằng hãng xưởng…, anh không gồng gánh nổi nữa. Từng có nhiều buổi chiều, Phan ngồi thẫn thờ ở ban công căn hộ anh mới chuyển đến. Ở thành phố này dẫu sáng hay chiều thì mọi thứ đều trôi đi vội vã. Một đôi lần anh bắt gặp một nửa bóng mặt trời sà xuống sau những tòa nhà cao vợi. Màu chiều đỏ ối hực lên rồi nhanh chóng tắt lịm. Bóng chiều đang chơi trò đuổi bắt. Nếu Phan không nhanh chân sẽ không còn kịp nữa. Cuộc đời này, trừ cái chết ra, tất cả đều hữu hạn.

Phan chỉ dám thuê 1 căn hộ nhỏ, tiết kiệm tối đa chi phí. Sau khi cha mẹ mất, anh bán luôn căn nhà cũ. Trước đây, cha anh cần 1 căn nhà rộng lớn để không cảm thấy thua kém bất kỳ ai, từ bạn bè, họ hàng đến đối tác làm ăn. Căn nhà chỉ chộn rộn đôi ba lần trong tháng. Đó là những lúc ông mời bạn bè về rượu tiệc, chiêm ngưỡng những bộ sưu tập độc đáo, từ gốm đến gỗ, đồng, bạc… Còn lại là những ngày nhà im ắng. Bóng mẹ liêu xiêu bên hiên.

Anh nhiều lần đọc được nỗi cô đơn lạ lùng trong mắt mẹ. Nhưng biết làm sao được, anh cũng phải bôn ba ra đời, bị guồng quay công việc cuốn đi, y như ba. Anh từng hứa sẽ tìm cho mẹ một nàng dâu, rồi mẹ sẽ có vài đứa cháu để ẵm bồng. Mẹ cười. Nhưng lời hứa của anh rồi cũng rơi tõm vào quên lãng. Vài cô gái đi qua đời anh không để lại dấu vết. Những yêu thương hời hợt không đáng để anh bận tâm. Chưa cô gái nào đủ sức để anh có thể từ bỏ mọi thứ, nguyện một đời không để cô ấy phải gói ghém nỗi cô đơn trong đáy mắt như mẹ anh. 

***

Điện thoại Phan hiện cuộc gọi nhỡ. Nhìn dãy số lạ, anh có chút nghi hoặc. Lâu rồi, không có số lạ gọi đến. Những cuộc nghe, gọi của anh đều xoay quanh các mối quan hệ làm ăn. Mà dạo này, anh đã làm được gì đâu, chỉ là đang kẹt trong một mớ bòng bong nợ nần. Ba anh mất không bao lâu thì lòi ra một đống nợ.

Có lẽ vì sĩ diện, ba chưa bao giờ hé răng về những món nợ ấy. Ông nói thuyền to thì sóng lớn, căn dặn anh sau này ra đời thì cân nhắc kỹ lưỡng, cẩn thận với những mối giao hảo. Anh lờ mờ hiểu rằng ông lâm cảnh nợ nần có thể vì đã quá tin người. Căn nhà với những bộ sưu tập bán xong thì cũng trả hết nợ, không còn đồng nào.

Anh lưỡng lự một thoáng trước khi bấm số gọi lại.

- Là tôi đây, anh khỏe không, anh Phan? Tôi có thể gặp anh được không? Cà phê chỗ cũ, tầng 5, chung cư X…

Phan sững sờ. 3 năm rồi, sao gã đó lại tìm anh? Gã có thể bỏ đi biệt tích. Nếu gã không xuất hiện, Phan có lẽ cũng dần quên sự tồn tại của gã, cũng như số tiền 100 triệu đồng năm nào.

Gã có thói quen uống cà phê chiều. Gã chỉ uống cà phê ở một góc quán quen, tầng 5, chung cư X. Đó là một chung cư khá cũ, ngay mặt tiền con đường nổi tiếng nhất trung tâm phố, nhìn ra bến Bạch Đằng. Dĩ nhiên cà phê không rẻ. May cho gã, sau mấy năm dịch, quán cà phê vẫn còn, dù đã sang tay bao đời chủ. 3 năm trước, anh từng cằn nhằn gã vì thói quen kỳ dị đó. Người ta cần uống cà phê vào buổi sáng để tỉnh táo, còn gã thì ngược lại. Những lúc đó, gã chỉ cười hề hề: “Em cần tỉnh táo nhất là những khi gần cạn ngày. Tỉnh để kịp nhận ra mình phải tranh thủ chạy đua với mọi thứ trước khi quá muộn, anh ạ!”.

Sau này, nhiều lần đi cà phê ngắm hoàng hôn một mình, Phan lờ mờ nhận ra gã đúng. Nhiều thứ trôi qua tay nhưng anh không được như gã, không kịp nhận ra, không kịp níu giữ.

***
Bao lâu là đủ để nguôi đi nỗi đau mất mát? Gã không biết. Chỉ biết lâu rồi gã không còn hứng thú gì với những cuộc vui thoáng qua ngoài kia. Lâu rồi, gã cũng chưa dám quay về. Ở xứ này, không ai biết gã từ đâu đến. Mỗi ngày trôi qua, gã đều gắn mình với công việc.

Công việc cho gã tiền, cho gã những giờ phút bận rộn để quên đi mọi thứ. Như vậy quả thật dễ chịu. Nhưng có một người gã không bao giờ quên được. Là mẹ. Chị gái nhắc: “Cậu phải về, dù chỉ gặp mẹ qua những vòng khói tỏa, âu bà cũng vui!”.

Gã phải về thôi. Sau đợt mổ tim, mẹ sống được thêm hơn năm nhưng rồi cơ thể cũng yếu dần đi bởi tuổi tác. Bà nhớ gã - đứa con còn lang bạt đâu đó ngoài kia. Mỗi lần gọi về, gã không dám nói chuyện với bà lâu. Ai đời một thằng con trai sắp lấy vợ mà hễ thấy mẹ đau yếu là rơi nước mắt. Bà từng mắng gã: “Cái thằng, phải mạnh mẽ lên chứ! Mai kia mốt nọ mẹ đi chơi xa, ai đâu mà dỗ!”. Rồi bà cười. Nụ cười của người già mau tắt như bóng chiều trôi.

Ừ, phải mạnh mẽ, như mặt trời buổi chiều cũng cố hực lên huy hoàng trước khi nhường chỗ cho bóng đêm. Mỗi lần nhìn bóng chiều từ từ trượt khỏi những chóp nhà cao ngất trong thành phố, lợt dần sau những khuôn mặt người, gã có cớ để nhắc mình phải nhanh hơn, trọn vẹn hơn cho hôm nay. 

***
Lâu rồi, từ khi gã biến mất, Phan cũng ít khi ghé quán này. Anh sợ việc phải nhớ đến cái bóng nhỏ thó của gã ngồi nép mình bên lan can, mắt phóng ra bờ sông, ngóng bóng chiều trôi qua nóc những chiếc tàu du lịch. Chỉ cần thông qua vài mối quen, anh dễ dàng tìm ra chỗ gã ẩn thân nhưng anh tuyệt nhiên không làm vậy.

Gã đến, giọng có hơi líu ríu.

- Anh Phan, em có tội với anh, tội lớn! 

Phan rít một hơi thuốc. Cái thằng! Bao năm qua trốn chui trốn nhủi, rồi bây giờ thò mặt ra nói cái giọng ăn năn hối lỗi như… con nít.

- Thôi, tội vạ gì! Còn gặp mặt nhau là mừng, không sao!

Gã nhướng mắt nhìn Phan đầy dò xét:

- Anh… có thật không hận em?

Phan bật cười:

- Hận thù gì? Tào lao!

Gã rối rít phân bua:

- Anh Phan! Đó không phải chuyện chơi. Số tiền em lấy của anh không nhỏ! 

- Ừ, công nhận! Chú mày cũng biết cách làm người ta lao đao lắm! Nhưng không sao, kiểu gì thì sau đó tôi cũng phá sản.

Phan cười méo xệch.

Gã nói:

- Anh biết không, khi mang bộ hồ sơ đó bỏ trốn, em nghĩ cuộc đời mình vậy là xong rồi. Nhưng như vậy cũng được. Em bất tín, bất nghĩa với anh, bù lại mẹ em được cứu. Những ngày tháng em đi biệt, mẹ buồn, kêu chị gái đi tìm em về nhưng em không về khi còn tay trắng. Cuộc đời em nợ mẹ, rồi lại nợ anh. Em chỉ về khi nào có thể trả được cả nợ và ơn của anh.

Phan nhìn gã trợ lý từng được anh tin cậy hết mực. Những khi bận việc đột xuất, Phan giao cho gã toàn bộ hồ sơ, hợp đồng đi ký với đối tác thay mình. Nhiều lần gã không làm anh thất vọng. Gã lanh lợi, thông minh, biết tính toán thiệt hơn trong từng dự án. Nhờ vậy, những dự án lớn nhỏ của công ty anh đều mang về lợi nhuận. Nhưng rồi ngày nọ, gã ôm hợp đồng đi, không thấy quay lại. Giọng gã run run trong điện thoại:
- Anh Phan, xin lỗi anh! Tôi cần 100 triệu đồng để chữa bệnh cho mẹ ngay bây giờ. Nếu anh không chuyển, hợp đồng này cũng sẽ không trở về tay anh.

Phan sững người. Cái quái gì vậy? Gã này nay ăn gan hùm hay sao mà dám tống tiền anh vậy? Anh nhớ lại lời ba dặn đừng quá tin người. Tin gã, lẽ nào anh đã sai? Anh cho người xác minh. Anh đích thân đến bệnh viện, tìm nơi mẹ gã đang nằm chờ mổ. Người mẹ già nằm thiêm thiếp trên giường, chỉ hé mắt nhìn Phan, thều thào gọi tên con trai bà. Bất giác, Phan nghe lòng quặn lên từng cơn đau thắt. Anh cầm bàn tay xanh xao của bà. Bàn tay của những người mẹ lúc về già, đau yếu luôn giống nhau. Bàn tay của mẹ anh cũng xanh xao gầy guộc. Buồn nhất là anh còn chưa kịp nắm tay bà trước khi chia xa.

Hôm đó, Phan lúng túng dìu chị gái gã đang quỳ sụp dưới sàn.

- Cậu ơi, gia đình tôi đội ơn cậu!

- Chị nhắn cậu ấy về đi. Tội bà cụ!

Mắt gã đỏ hoe. 

- Nhờ số tiền anh đưa, mẹ em mới được mổ tim. Thú thật, lúc đó em túng quẫn quá. Trong nhà, ai cũng khổ. Em đánh cược với cuộc đời mình một phen.

Phan gật đầu. 

- Nếu là tôi, chắc gì tôi đã nghĩ được như chú mày! Rồi chú mày đã thắng, phải không?

Gã nhíu mày nhìn sâu vào mặt Phan.

- Tại sao lúc đó anh không truy tìm, tố cáo em? 

Phan đứng lên, dựa vào lan can, phóng tầm mắt ra bến sông. 

- Cậu nghĩ, trước một đứa con có nguy cơ mất mẹ, tôi có thể tận cùng như vậy sao?

Gã im lặng, tay xoay ly cà phê đã cạn. Kiểu gì thì gã cũng đã mang một vết nhơ. Gã sợ nhất là mẹ sẽ biết việc này. Cuộc đời của mẹ có một thằng con luôn đau yếu đã là vô phước rồi. Gã bị suy thận từ lúc còn rất trẻ. Mẹ đã làm hết khả năng, thậm chí bán luôn căn nhà duy nhất để trả chi phí ghép thận khi có người hiến thận cho gã. Bà muốn cho gã 1 quả thận của mình nhưng không thể. Khi có người chấp nhận hiến thận cho con trai mình, bà đã xuống tóc, nguyện ăn chay trường để trả ân tình.

Ghép thận, gã đi làm được vài năm, tiền còn chưa đủ để mua lại căn nhà đàng hoàng cho mấy mẹ con thì bà trở bệnh. Thực ra, bà đã giấu bệnh trước đó. Chỉ đến khi bệnh trở nặng, gã mới hay.

- Anh Phan, anh còn tin em không?

Phan không trả lời. Nếu anh không tin gã, có lẽ anh đã cuống cuồng tìm gã bấy lâu nay. Vì Phan biết, gã sẽ trở lại, vấn đề chỉ là thời gian. Đó cũng là lần duy nhất anh cãi lời căn dặn của ba nhưng không cãi lại lương tâm mình.

- Đây là tất cả vốn liếng em kiếm được trong những năm chạy trốn anh, có lẽ đủ để anh gầy dựng lại công ty.

- Nhưng chú mày cũng cần một căn nhà!

- Đúng nhưng chưa phải bây giờ!

***
Phan theo chân gã lên chùa. Ngôi chùa nhỏ nằm lặng lẽ trong một góc phố. Một cây thị cằn cỗi nép mình phía sau tháp chuông. Phan nhận ra vài trái thị nhỏ xíu, vàng ươm lấp lóa sau vòm lá. Hương thơm cổ tích ướp vào không gian dịu nhẹ.

2 gã trai thăm lại mẹ mình qua làn khói trắng. Trong mắt con, nụ cười của những bà mẹ lúc nào cũng đẹp đẽ, nguyên lành… 

Trần Huyền Trang