Truyền hình Việt: Kỷ lục rating và sự lên ngôi của chương trình gợi ký ức

Phim truyền hình Việt thống trị giờ vàng

2019 được xem là năm khá đặc biệt khi khung giờ vàng của các nhà đài, nơi luôn là mảnh đất màu mỡ và chịu sự cạnh tranh khốc liệt, đã "bị" phim truyền hình chiếm thế thượng phong hoàn toàn. Về nhà đi con của đạo diễn Nguyễn Danh Dũng đến Tiếng sét trong mưa của đạo diễn Nguyễn Phương Điền... đã thật sự khuynh đảo màn ảnh nhỏ trong suốt thời gian dài.

Về nhà đi con trở thành bộ phim quốc dân, được khán giả yêu thích nhất năm 2019.

Càng ngạc nhiên hơn khi Google công bố danh sách top 10 phim truyền hình được tìm kiếm nhiều nhất trong năm 2019 ở Việt Nam, 100% đều là phim nội địa. Sự thắng thế áp đảo này phần nào thể hiện rõ nét những hiệu ứng tích cực từ khán giả, cho thấy sự bám sát thị trường của các nhà làm phim Việt trong vài năm trở lại đây.

Dù còn nhiều hạn chế về quảng cáo, thời lượng phim khá ngắn (30 phút/tập, tính cả quảng cáo) khiến khán giả khó chịu nhưng Về nhà đi con đã tạo nên một hiện tượng khi từ già đến trẻ, ai cũng ngóng chờ, theo dõi sát sao từng diễn biến của phim. Thậm chí những đoạn clip ngắn, những câu nói hay trong từng tập phim cũng nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội với tốc độ chóng mặt. 

85 tập phim Về nhà đi con, rating trung bình 14,1% tại Hà Nội và 1,39% tại TPHCM, với tổng số tiền quảng cáo thu về 122.6 tỷ đồng được xem là con số kỷ lục của phim truyền hình Việt Nam.

Trong khi đó, tỉ suất 26.0 của Tiếng sét trong mưa đã phá vỡ mọi “kỷ lục rating” của Đài truyền hình Vĩnh Long. Chưa kể lượng truy cập trên các thiết bị di dộng, liên tục đứng đầu “top trending” YouTube Việt Nam đã khiến Tiếng sét trong mưa vượt mặt nhiều sản phẩm của các nghệ sĩ và các gameshow hot cùng thời điểm.

Sau Gạo nếp gạo tẻ, Tiếng sét trong mưa đã lập nên kỳ tích sau thời gian ảm đạm của thị trường phim miền Nam.

Tiếng sét trong mưa của đạo diễn Nguyễn Phương Điền trở thành hiện tượng phim truyền hình miền Nam.

Lý giải cho sự thành công của phim Việt, đạo diễn Nguyễn Phương Điền chia sẻ: “Không còn những năm tháng bao tiêu (một hãng phim thầu giờ phát sóng và đưa sản phẩm của hãng vào dù không phải phim nào cũng có chất lượng tốt) làm trì trệ phim truyền hình Việt. Năm 2019, những bộ phim hot nhất đều có sự đầu tư về mặt kịch bản, diễn viên cho đến bối cảnh và cả âm nhạc trong phim kéo khán giả lại gần với phim Việt hơn”.

Bên cạnh đường dây kịch bản đánh trúng tâm lý, khai thác những câu chuyện gia đình cảm động của Về nhà đi con; hay chuyện tình yêu đầy ngang trái trong Tiếng sét trong mưa thì công tác truyền thông được xem là một trong những yếu tố giúp phim đến gần hơn với khán giả.

“Các nhà đài đều có một bộ phận kinh doanh, truyền thông riêng, nhiều lúc những tình tiết hấp dẫn của phim (Tiếng sét trong mưa) bị họ hé lộ bằng những đoạn clip ngắn trên YouTube, Facebook khiến tôi cũng sợ lộ mạch phim, nhưng không ngờ lại được khán giả yêu thích.

Nhưng phải công nhận rằng có bột mới gột nên hồ, bản thân bộ phim phải có những tình tiết hay, có sức lan tỏa chứ nếu phim dở, diễn viên tệ thì có truyền thông cách nào cũng không được đón nhận”, đạo diễn Nguyễn Phương Điền cho biết.

Năm 2019 đánh dấu nhiều kịch bản thuần Việt thu hút khán giả.

Quả thực, nếu như Người phán xử, Quỳnh búp bê, Gạo nếp gạo tẻ… là những bộ phim remake khá thành công của phim Việt trong năm 2017-2018, thì năm 2019 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ với hàng loạt kịch bản thuần Việt, từ Về nhà đi con, Bán chồng, Hoa hồng trên ngực trái, Đánh cắp giấc mơ, Mê cung… Điều đó cho thấy chỉ cần tác phẩm được đầu tư bài bản thì công chúng không bao giờ quay lưng với phim Việt.

Chương trình ký ức nở rộ và sự thụt lùi của gameshow giải trí

Tìm đủ mọi cách thay đổi format cho đến mời những giám khảo nổi tiếng cũng không thể cứu vãn rating các gameshow truyền hình thực tế. Nếu như Giọng hát Việt, Giọng hát Việt nhí, Gương mặt thân quen… từng là hiện tượng thu hút sự quan tâm của công chúng thì trong 2019, các chương trình rơi vào cảnh loay hoay kiếm nguồn thí sinh, tạo drama thu hút khán giả nhưng lượng người xem vẫn rơi đáy.

Nhiều chương trình giải trí không còn duy trì được sức hút với khán giả

Giá quảng cáo chương trình truyền hình thực tế giảm theo từng mùa. Chỉ tính riêng Giọng hát Việt nhí, nếu mùa 1 (năm 2013) lên đến 280 triệu đồng/30 giây quảng cáo thì năm 2019, con số này chỉ còn lại 180 triệu đồng/30 giây (giảm 36%); Gương mặt thân quen vốn có giá quảng cáo cao kỷ lục 370 triệu đồng/30 giây (năm 2014) thì sang năm 2019, mức giá chỉ còn 190-200 triệu đồng/30 giây...

Các đơn vị sản xuất liên tục đổi mới, nắm bắt xu hướng nhưng cốt lõi vấn đề vẫn nằm ở chất lượng thí sinh không có nhiều đột phá cho đến cách dàn dựng, hòa âm phối khí nhàm chán. 

Thay vào đó, các chương trình về ký ức, khai thác những chân dung, góc khuất cuộc đời của các nghệ sĩ lại nhận được sự yêu mến của khán giả trong năm 2019 như Ký ức vui vẻ, Quán thanh xuân, Miền ký ức, 60 phút rực rỡ, Chân dung cuộc tình, Vang bóng một thời…

Nghệ sĩ Quyền Linh khiến khán giả xúc động khi kể về những lần chết hụt vì bệnh sốt rét trong quá trình đóng phim

Đây là món ăn lạ, nhẹ nhàng đưa người xem về với những kỷ niệm xa xưa, những ca khúc đi cùng năm tháng hay những mẩu chuyện chân thật lần đầu được các nghệ sĩ hé lộ.

Dù không truyền thông rầm rộ nhưng những chương trình về ký ức vẫn có sức lan tỏa mãnh liệt trong công chúng, đạo diễn Hoàng Nhật Nam chương trình Vang bóng một thời chia sẻ: “Những buồn vui, thăng trầm trong suốt những năm tháng hoạt động nghệ thuật của các nghệ sĩ rất nhiều và không phải lúc nào họ cũng có cơ hội được tâm tình cùng khán giả. Thêm vào đó, những cuộc hội ngộ với các ngôi sao rất lâu rồi khán giả không còn thấy xuất hiện như Ngọc Linh, nhóm Líu Lo, đoàn làm phim Người đẹp Tây Đô… khiến công chúng tò mò, đồng cảm. Họ yêu thích chương trình cũng vì vậy”.

Bộ ba MC Đại Nghĩa, NSND Hồng Vân và đạo diễn Hoàng Nhật Nam kết nối khán giả và các khách mời trong chương trình Vang bóng một thời.

Thế nhưng để thuyết phục được các gương mặt gạo cội tham gia cũng như khai thác những câu chuyện có chiều sâu khơi gợi cảm xúc đẹp từ chính nghệ sĩ và khán giả không hề đơn giản. "Để chương trình không bị màu sắc talkshow nhàm chán, chúng tôi đã phải nghĩ ra rất nhiều “chiêu trò” lồng ghép phần kịch, những tiết mục ca hát mà có những bài hát rất lâu rồi mới được nghe lại, đôi lúc là những phút ngẫu hứng của các nghệ sĩ và tất cả tạo nên không khí nhẹ nhàng cho chương trình", đạo diễn Hoàng Nhật Nam cho biết.

Đây được xem là tín hiệu vui cho các gameshow truyền hình nhưng để duy trì được sự yêu mến của khán giả trong thời gian dài, các chương trình cần thêm những sự đổi mới, sáng tạo. Điều này không phải đến từ ngày một ngày hai mà phải có lộ trình bài bản để tránh những vết xe đổ như các chương trình hài, bolero… trước đó.

Chung Thu Hương