Trường THCS Lam Sơn (Q.6, TP.HCM) thu hộ - chi bậy

Có quá nhiều khoản thu chi khuất tất xảy ra tại trườngng THCS Lam Sơn (Q.6, TP.HCM) Ảnh: Phùng Huy

Tận thu đối với học sinh

Không quá lời khi nói: ở trường THCS Lam Sơn, chỗ nào có liên quan đến tiền là chỗ đó có sai phạm. Từ năm học 2011-2012 trở về trước, theo quy định, khoản tiền tổ chức phục vụ bán trú cho học sinh (HS) chỉ được thu 30.000 đồng/HS/tháng, thế nhưng trường đã thu thêm của phụ huynh (PH) ngoài quy định từ 48.000 - 120.000 đồng/tháng/HS (vượt năm lần quy định) kể từ năm học 2006-2007 với lý do là để tổ chức ôn tập, dò bài cho HS. “Cớ” này hoàn toàn không hợp lý, vì PHHS đã phải đóng học phí cho HS học buổi hai, nên nhà trường không thể vừa dạy buổi hai lại vừa ôn tập - dò bài bán trú. Năm học 2013-2014, trong khi chờ hướng dẫn của Sở Giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) và kế hoạch thu của Phòng GD-ĐT, Ban Giám hiệu (BGH) Trường THCS Lam sơn đã “bạo tay” tạm thu trong ba tháng (từ tháng 8-10/2013) với mức thu là 315.000 đồng/HS/tháng, vượt mức 65.000đ so với quy định sau đó. Tổng số tiền thu thừa trong ba tháng lên đến 212 triệu đồng, mãi đến bốn tháng sau trường mới hoàn lại cho PH.

Về tiền ăn bán trú, trường thực hiện thu 22 ngày/tháng (lớp 6, 7) và 26 ngày/tháng (lớp 8, 9), thu 10 tháng/năm mà không tính những ngày nghỉ lễ, tết; đến cuối năm học mới tính toán trả lại tiền thừa cho PH. Cách làm này dẫn đến số tiền phải hoàn trả cho PH năm học 2011- 2012 lên đến 903 triệu đồng, năm học 2012-2013 hơn một tỷ đồng. Nhưng vào thời điểm cuối năm, nhiều HS bỏ học, chuyển trường, HS lớp 9 ra trường, PH không biết để nhận tiền thối lại, nên số tiền thừa lên đến 106 triệu đồng (năm học 2011-2012) và 109 triệu đồng (năm học 2012-2013).

Phòng lab của trường được trang bị bởi ngân sách nhà nước, về nguyên tắc HS được học miễn phí (một tuần/tiết), thế nhưng trường vẫn thu 10.000 đồng/HS/tháng suốt 10 năm qua.

Nếu đối với HS, trường thực hiện “tận thu” thì trong suốt 5 năm qua trường lại “ổn định” giá thầu căng tin với 185 triệu đồng/năm. Đầu năm học vừa qua, khi những việc tiêu cực bung bét, tập thể giáo viên (GV) nhà trường thắc mắc thì giá thầu nhảy vọt từ 185 triệu đồng lên 600 triệu đồng/năm. Vậy là trong 5 năm qua, tập thể GV nhà trường đã mất tiền tỷ do việc cho thầu căng tin giá bèo.

“Đụng đâu ăn đó”

Hàng năm nhà trường được Bảo hiểm y tế (BHYT) trích lại 4% trên tổng số tiền thực thu từ HS để chi hỗ trợ cho những người thực hiện công tác thu tại đơn vị. Thế nhưng, hơn 42 triệu đồng từ khoản tiền này được trích lại trong hai năm học 2012-2013 và 2013-2014, “nhóm lợi ích” gồm BGH, kế toán, thủ quỹ và nhân viên y tế của trường đã “tém” sạch, trong khi những người trực tiếp thu tiền là các giám thị thì không được hưởng đồng nào.

Tương tự, nguồn thu nha học đường được quy định là 20.000 đồng/HS/năm. Với 1.953 HS, năm học 2012-2013, trường thu được 39 triệu đồng, thế nhưng chỉ chi hai triệu đồng cho việc mua thuốc trám răng; 37 triệu đồng còn lại BGH, kế toán và thủ quỹ chia nhau hưởng trọn. Đến năm học 2013-2014, tình hình cũng tương tự, nhưng khi “nhóm lợi ích” mới kịp chia nhau 20% nguồn tiền thì kiện cáo bùng nổ, vì vậy mà gần 28 triệu đồng vẫn tồn quỹ.

Một nguồn quỹ khác là quỹ Chăm sóc sức khỏe ban đầu cho HS cũng được cơ quan BHYT trích lại 10,8% để chi lương và các khoản đóng góp theo lương cho nhân viên y tế, khám sức khỏe định kỳ cho HS… Cuối năm, nếu sử dụng không hết thì kinh phí còn dư được chuyển sang năm học sau. Nhưng bà Kha Lệ Thanh - Hiệu trưởng nhà trường, đã dùng nguồn tiền này để mua máy in, trả tiền đổ rác, bồi dưỡng tiếp đoàn kiểm tra y tế, ủng hộ thiên tai… Chỉ trong năm học 2012-2013 trường đã chi sai quy định từ quỹ Chăm sóc sức khỏe ban đầu lên đến hơn 36 triệu đồng.

Theo kết luận thanh tra, Trường THCS Lam Sơn, Q.6 có nhiều sai phạm tài chính

Kiểm tra việc thu-nộp của trường, đoàn thanh tra phát hiện, cho đến đầu năm 2012, quỹ BHYT tồn lên đến 477 triệu đồng. Bà Thanh lý giải: do qua nhiều năm trường sử dụng không hết nguồn kinh phí được cấp. Nhưng đối chiếu sổ sách từ năm học 2007-2008 đến năm học 2011-2012, đoàn thanh tra phát hiện, trường chưa hoàn trả hết tiền thu thừa của HS. Chẳng hạn năm học 2010-2011, trường thu BHYT từ HS hơn 513 triệu đồng nhưng chỉ nộp cho BHXH 403 triệu đồng, còn dư lại 110 triệu; thu bảo hiểm tai nạn 45 triệu nhưng nộp cho công ty bảo hiểm 34 triệu. Kế toán nhà trường đã không giải thích được lý do (?).

Ngoài các khoản BHXH, nha học đường, có thể kể ra hàng loạt các khoản mà "nhóm lợi ích" đã “đục khoét” hoặc từ ngân sách, hoặc từ nguồn tiền đáng ra thuộc về tập thể GV. Theo quy định, hiệu trưởng phải dạy hai tiết/tuần, hiệu phó phải dạy bốn tiết/tuần, mới được hưởng trợ cấp ưu đãi. Thế nhưng trong hai năm 2012 và 2013, cả ba vị hiệu trưởng, hiệu phó không hề đứng lớp một tiết nào mà vẫn lập hồ sơ để hưởng trợ cấp ưu đãi với tổng số tiền lên đến 130 triệu đồng từ ngân sách. Trường có quy mô gần 2.000 HS nhưng bà Kha Lệ Thanh đã cho một đối tác vào dạy ngoại ngữ trong giờ học chính quy để bà và “nhóm lợi ích” hưởng trọn một khoản tiền khổng lồ do đối tác trích lại trong bảy tháng (hơn 1,4 tỷ đồng). Ngoài ra, trong hai năm 2012 và 2013, bà Thanh còn chi vượt quy định cho mình và nhóm của mình từ các nguồn học phí buổi hai, học phí vi tính, tổ chức phục vụ bán trú với số tiền lên đến 653 triệu đồng.

Trường khai mua các mặt hàng như đường muối, bột ngọt, bột nêm, nước tương, nước mắm, dầu ăn… tại sạp 15, chợ Bình Tây, nhưng kiểm tra thực tế, đoàn thanh tra nhận thấy, sạp này chuyên kinh doanh các mặt hàng bánh kẹo chứ không bày bán các mặt hàng khác(!). “Việc mua qua trung gian khiến giá cả bị nâng lên” - theo kết luận thanh tra. Các mặt hàng khác như dầu ăn, tôm khô, lạp xưởng, cá… “trên hóa đơn cũng không ghi rõ xuất xứ, quy cách các thực phẩm, dẫn đến việc có ý kiến phản ánh về giá thực phẩm trường mua cao hơn giá thị trường” - thanh tra kết luận.

Hiệu trưởng lừa dối tập thể từ năm 2007 đến nay

Những sai phạm của trường THCS Lam Sơn có nhiều lý do, nhưng một lý do quan trọng là từ lâu tinh thần dân chủ trong trường đã bị tê liệt, cán bộ, GV của trường không có thông tin nên không phát huy được quyền giám sát mọi hoạt động của BGH. Điều này thể hiện rõ nhất ở bản Quy chế chi tiêu nội bộ (QCCTNB) - “lá bùa” để mọi người thực hiện quyền giám sát, nhưng kể từ năm 2007 đến gần đây, khi mọi tiêu cực bị xới lên, cả trường không ai biết đến. Thực tế thì bà Thanh có xây dựng bản quy chế này, nhưng không tổ chức cho GV và nhân viên thảo luận công khai, dân chủ theo quy định. Đến tháng 3/2012, Phòng Tài chính-kế hoạch quận có văn bản hướng dẫn và nhắc nhở các trường thực hiện xây dựng QCCTNB phải trên nguyên tắc “tổ chức thảo luận rộng rãi dân chủ, công khai”. ngay sau đó, Phòng GD-ĐT quận cũng ra văn bản nhắc nhở, nhưng bà Thanh đã phớt lờ, tiếp tục làm khống hồ sơ để hoàn tất những bản QCCTNB phi pháp. Bà Thanh liên tục điều chỉnh mức chi theo hướng tăng nhiều cho bộ phận gián tiếp và bản thân bà được phần nhiều nhất.

Kết luận thanh tra nêu kiến nghị thu hồi các khoản chi sai gần 1,6 tỷ đồng; giao Phòng Nội vụ kiểm điểm và xử lý kỷ luật theo quy định đối với bà Kha Lệ Thanh.

 MINH NHẬT