Trương Đình Anh, người tiên phong

Ít biết chính Đình Anh đã tạo ra cả một hệ sinh thái những thứ “lần đầu tiên có mặt” trong công nghệ thông tin Việt Nam, với dấu ấn ngoạn mục.

19/11/1997 là ngày Việt Nam được hòa vào mạng internet toàn cầu. Trước đó, Đình Anh đã tạo ra một sân chơi cho những nhà công nghệ Việt Nam, mạng Trí tuệ Việt Nam (TTVN) -một hiện tượng trong lĩnh vực công nghệ thông tin của Việt Nam - vào nửa cuối thập niên 1990. 

Từ vốn liếng là 10.000 thành viên TTVN, cuối tháng 1/1997, Trương Đình Anh cùng ba cộng sự đã thành lập ra FOX (tiền thân của FPT Telecom hiện tại).

Anh đã hài hước tả gia sản lập nghiệp của mình: “Tài sản quý nhất là một chiếc PC Server IBM chạy phần mềm TTVN Server và 12 cái modem xếp chồng lên nhau trong một chiếc chạn bát bằng nhựa mua ngoài siêu thị, được một chiếc quạt cây thổi liên tục cho mát”.

Những năm đầu khởi nghiệp, đối diện với muôn vàn khó khăn, Trương Đình Anh đã cho tung ra những chiêu khuyến mãi chưa từng có trước đó tại Việt Nam, như gửi “hàng tấn bom thư đến khắp nơi khách hàng dùng e-mail”, và gây chấn động thị trường internet khi tặng modem cho khách hàng

Đỉnh cao là quyết định đánh thẳng vào đối thủ khi gửi trực tiếp e-mail cho các khách hàng của NetNam và Saigon Postel, cam kết nếu họ chuyển sang sử dụng internet của FPT sẽ không bị thu phí hòa mạng.

Thị trường dậy sóng, Trương Đình Anh có lúc đã trở thành mục tiêu công kích của các đối thủ và giới truyền thông.

Trương Đình Anh được nhiều người biết với phát ngôn gây sốc: "4o tuổi tôi sẽ làm Thủ tướng".

Chỉ sau một năm, công ty của anh đã chiếm lĩnh thị trường với 31% thị phần, là nhà cung cấp dịch vụ internet lớn thứ hai tại Việt Nam lúc đó, vàcó doanh thu nửa triệu đô.

Đầu năm 2000, khi tốc độ phát triển internet tại Việt Nam vẫn ở mức thấp, anh đã cho triển khai dịch vụ internet trả tiền trước - internet Card (tương tự như thẻ điện thoại di động sau này).

Sự kiện này thực sự đã tạo ra sự bùng nổ trên thị trường internet tại Việt Nam lúc bấy giờ. Người tiêu dùng đổ xô đi mua thẻ của FPT Internet với sự hào hứng lớn vì chất lượng và giá cả của sản phẩm mới thật sự hấp dẫn.

Tiếp nối sự ra đời của Internet Card là một loạt các chương trình khuyến mãi hấp dẫn tập trung vào lợi ích của người tiêu dùng, đã làm thay đổi cục diện của “bàn cờ internet”, giúp  FPT Telecom lúc đó chiếm giữ vị trí độc tôn với 85% thị phần dịch vụ thẻ internet tại Việt Nam.

Ngoài thẻ Internet Card, anh và cộng sự cũng đại thắng với dịch vụ Internet Phone, khi cho tung ra năm tỷ dịch vụ Internet Phone dưới dạng thẻ trả trước để áp đảo các đối thủ khác. Ngay lập tức đã có 5.000 người tiêu dùng sử dụng dịch vụ mới này. Trong vòng một tuần, họ bán được nửa triệu USD thẻ Internet Phone.

Tuy vậy, ngay lập tức, Đình Anh phải chống đỡ rất nhiều cơn sóng dữ từ đối thủ khiến FPT đứng ở ranh giới của sự sống và cái chết.

Tháng 7/2003, dịch vụ ADSL MegaVNN ra đời đã tạo ra cơn sóng thần cấp 12 trên thị trường internet, khi bất ngờ triển khai đại trà với giá trọn gói 1,2 triệu đồng/tháng. Cơn sóng thần này có thể quét sạch mọi thành quả mà Trương Đình Anh đã có và tự hào trong quá khứ.

Khách hàng của FPT bỏ đi từng ngày, nhìn biểu đồ cước như máy bay hạ cánh.

“Đợt sóng thần” này đã giết chết nhiều ISP nhỏ khác. Sân chơi chỉ còn chỗ cho những người khổng lồ và những người năng động liều lĩnh. Và lúc đó Trương Đình Anh đã phải chọn cách thứ hai.

Trước hàng núi khó khăn và lo ngại về tính pháp lý, khi không có giấy phép xây dựng hạ tầng viễn thông, bất chấp mọi phản đối từ nhiều thành viên ban giám đốc, bởi trước nay họ chưa bao giờ quản lý hạ tầng, chưa từng kéo một mét cáp nào trên đường phố, anh đã dùng quyền phủ quyết để quyết định đầu tư phát triển hạ tầng. Anh cho rằng đó là con đường sống duy nhất.

Người bạn đời của anh nhận xét về chồng: “Anh ấy là người, rất đặc biệt, kể cả các nhược điểm”.

FPT Telecom đã dựng lên mạng lưới băng rộng đầu tiên của mình với vẻn vẹn 5 DSLAM, 5 POP phủ được một vùng nhỏ bé ở quận 1, 3 TP.HCM. 

Tháng 10/2003, FPT bắt đầu cung cấp dịch vụ ADSL với các gói MegaNet, MegaBiz. Ngay tháng đầu tiên, họ kiếm được gần 300 khách hàng - gặm nhấm vào đống hồ sơ hàng chục ngàn khách hàng đang chờ lắp ADSL của Bưu điện. 

Dịch vụ cáp quang mà FPT Telecom tiên phong tung ra thị trường hồi đầu 2008 giúp tăng lợi nhuận công ty 50% so với năm trước.

Và ít ai biết, người khai sinh ra VnExpress - tờ báo điện tử đầu tiên (tới bây giờ vẫn là tờ báo điện tử lớn nhất) Việt Nam, chính là Trương Đình Anh. Phần mềm đầu tiên anh tự tay viết với nhiều sáng tạo đã trở thành một hệ thống xuất bản kinh điển và VnExpress vẫn sử dụng cho tới hàng chục năm sau, khi đã trở thành tờ báo điện tử tiếng Việt có nhiều người đọc nhất Việt Nam.

Trong hệ thống xuất bản báo điện tử này, anh đã tiên phong khi chọn Unicode, bởi phông chữ trước đó luôn là vấn đề đau đầu của các website tiếng Việt.

Đây cũng là phần mềm đầu tiên có thể xuất bản mỗi bài báo một cách độc lập, chứ không đợi dàn trang như cách cũ. Mấy tháng trời, một mình Đình Anh ngồi viết phần mềm, ngày nào cũng tới 7-8 giờ tối, có hôm đổ bệnh.

Trong thời buổi internet tậm tịt như vậy mà họ đã ước mơ một ngày mọi người sẽ vào mạng để đọc tin. Và họ đã cùng nhau viết nên một thành công vang dội.

Là dân ngoại đạo về báo chí, nhưng Đình Anh đã có những tư vấn rất sắc sảo cho VnExpress, tạo ra những cú sốc trong làng báo như “Top 100 người giàu nhất trên sàn chứng khoán”. Một loạt các trang báo giải trí, chuyên ngành sâu như Ngoisao.net, Gamethu.net của hệ thống VnExpress ra đời đều có dấu ấn của anh.

Sau khi rời FPT vào tháng 9/2012, Trương Đình Anh khá kín tiếng với vị trí một nhà đầu tư.

Anh tham gia một số tổ chức như ví điện tử MoMo với tư cách nhà đầu tư góp vốn, Galaxy với sản phẩm Phim +. Chỉ sau một thời gian khá ngắn, MoMo được nhận khoản đầu tư 28 triệu đôla từ hai nhà đầu tư danh tiếng nước ngoài, Standard Chartered Private Equity (25 triệu USD) và Ngân hàng Đầu tư Toàn cầu Goldman Sachs (3 triệu USD).

Là một lãnh đạo quyết liệt, mạo hiểm trong công việc, nhưng Đình Anh lại là một người đàn ông của gia đình. Anh rất ít đi công tác, hoặc đi thì luôn tranh thủ về sớm, chiều cứ 5 giờ là về, chơi với con cái và ăn cơm vợ nấu.

Các nhân viên cũ của anh thường đùa là anh chỉ “ngây” trước vợ, thậm chí, khi chức vụ, gánh nặng công việc càng nhiều, bệnh “nghiện vợ” của anh thêm nặng, vắng vợ một lát là gọi điện ngay.

Là một phụ nữ xinh đẹp, năng động, cộng thêm tố chất bẩm sinh giỏi giang, nhạy cảm trong kinh doanh từ dòng họ Tân Mỹ nổi tiếng Hà Nội, chị Thảo vợ anh đã cùng chồng tạo nên những cú hích về tiền bạc cho gia đình.

Khoản tiền một triệu USD đầu tiên gia đình có được cũng do chị Thảo, vợ anh đứng ra thầu tổ chức một hội thảo quốc tế. Và cũng chính chị đã là người mạo hiểm đầu tư vào bất động sản Phú Mỹ Hưng từ những thời điểm sơ khai, khi nhiều người ngăn cản.

Sau kết hôn, trong 5 năm, chị sinh cho chồng liền bốn cậu con trai xinh xắn đều được đặt tên là Anh.

Sau khi anh rời Việt Nam, cùng gia đình định cư tại Mỹ, nhiều người đồn đoán, với gia sản đồ sộ, Trương Đình Anh chắc sẽ không cần làm việc nữa, nhưng cũng có người cho rằng, người như anh không thể không làm việc.

Anh đã thực hiện được ước mơ của mình là về hưu sớm ở tuổi ngoài 40, nhưng có thể đây là giai đoạn ở ẩn cho những tiên phong ở vùng đất mới. 

Nhà báo Thu Hương