Trung Quốc vẫn chưa thể đuổi kịp Boeing và Airbus

Sự chậm trễ là phổ biến trong các chương trình hàng không vũ trụ phức tạp, nhưng tiến độ đặc biệt chậm là một sự “khó chấp nhận” đối với Trung Quốc, quốc gia đã đầu tư mạnh vào nỗ lực phá vỡ sự thống trị của Boeing và Airbus trên thị trường máy bay phản lực toàn cầu.

Vấn đề gần đây nhất là lỗi toán học. Các kỹ sư của COMAC đã tính toán sai các lực đặt trên hai động cơ đôi của máy bay và gửi dữ liệu không chính xác cho nhà sản xuất động cơ CFM International. Do đó, cả động cơ và vỏ của nó đều cần được gia cố.

COMAC, công ty đã phát triển C919 từ năm 2008, hiếm khi tiết lộ các mục tiêu của mình. Đại diện Công ty - Yang Yang - nói với truyền thông nhà nước Trung Quốc vào tháng 9/2019 rằng ông dự kiến ​​máy bay sẽ được các nhà quản lý cho phép cất cánh trong vòng hai đến ba năm, mà không đưa ra bất kỳ chi tiết nào. Mục tiêu trước đây của công ty là cuối năm 2020. Các quan chức COMAC khác cho biết họ đang nhắm đến thời điểm chứng nhận và giao hàng vào năm 2021.

COMAC vẫn chưa hoàn thành các tính toán và dữ liệu chính xác để gửi cho nhà sản xuất động cơ, đây là chìa khóa để đảm bảo rằng động cơ không bị hỏng dưới tải nặng. Với sự không chắc chắn trên, không có gì đảm bảo COMAC sẽ đáp ứng mục tiêu mà ông Yang đề ra vào năm 2021-2022.

Chạy đua với thời gian

Tính toán sai lầm của động cơ không phản ánh sự thiếu hiểu biết về lý thuyết khi Trung Quốc đã đưa con người lên vũ trụ trong gần hai thập kỷ; nhưng nó minh họa việc nhà sản xuất hàng không vũ trụ quốc gia thiếu kinh nghiệm trong quy trình thiết kế và chế tạo máy bay thương mại.

COMAC đã tìm thấy các vết nứt trong bộ ổn định ngang của một số máy bay đầu tiên được chế tạo, mặc dù vấn đề đó đã được khắc phục. Cơ quan cũng tìm thấy một hộp số gắn liền với động cơ dễ bị nứt, khiến động cơ ngừng hoạt động trong chuyến bay thử nghiệm.

Sự cố hộp số, được phát hiện vào năm 2018 và không được báo cáo trước đây, là do rung động bất ngờ. Rung động không mong muốn, trong trường hợp xấu nhất có thể phá vỡ các bộ phận bên trong động cơ, một vấn đề nan giải mà ngay cả các nhà sản xuất hàng không vũ trụ lâu đời cũng phải đối mặt.

Việc tích lũy các vấn đề đã khiến COMAC chậm tiến độ đáng kể, điều này có thể gây tốn kém thêm tiền của.

Phiên bản thử nghiệm thứ 5 của C919 cất cánh vào tháng 10/2019.

C919 được thiết kế để cạnh tranh với các thế hệ Boeing 737 MAX và Airbus 320neo. Sau khi Boeing và Airbus đạt được các thỏa thuận tiếp quản việc sản xuất các máy bay đối thủ do Embraer và Bombardier sản xuất, COMAC hiện là lựa chọn thứ ba trên thị trường cho các máy bay có hơn 100 chỗ ngồi.

Hầu hết các nhà dự báo công nghiệp hiện nay dự đoán sự bùng nổ theo chu kỳ kéo dài trong nhu cầu máy bay thương mại sẽ giảm dần trong năm nay, vì niềm tin kinh doanh sẽ suy yếu giữa lúc căng thẳng địa chính trị, có nghĩa là một chiếc máy bay ra mắt vào năm 2021 hoặc 2022 có thể sẽ bỏ lỡ các đơn đặt hàng trong nhiều năm tới.

Thị trường nội địa dồi dào

Bắc Kinh đã biến C919 thành một phần không thể thiếu trong sáng kiến ​​“Made in China 2025”, được thiết kế để bắt kịp các công nghệ tinh vi và giúp nước này tự cung tự cấp.

Nỗ lực này thu hút sự chú ý của các công tố viên liên bang Mỹ, mà năm 2018 đã buộc tội một nhóm sĩ quan tình báo, tin tặc và nhân viên Trung Quốc đột nhập vào mạng lưới của 13 nhà sản xuất hàng không vũ trụ trên khắp thế giới để đánh cắp dữ liệu nhạy cảm có thể giúp Trung Quốc chế tạo động cơ phản lực. Trung Quốc đã phủ nhận mọi sự liên quan.

Các sự cố đến từ việc thiếu kinh nghiệm thực tiễn khiến ngày ra mắt của C919 đã trễ 5 năm so với dự kiến, và có thể tiếp tục trễ thêm.

Bắc Kinh cũng không hoàn toàn thất vọng nếu máy bay phản lực C919 không cạnh tranh ngay lập tức được trên thị trường quốc tế, bởi một số nhà phân tích cho rằng chính phủ Trung Quốc sẵn sàng chỉ đạo các hãng hàng không của mình mua máy bay phản lực.

Jean-François Dufour, nhà phân tích chính của tổ chức DCA Chine-Analyse cho biết: “Nhiệm vụ thực sự của C919 là là chinh phục một thị trường nội địa do hai đối thủ nước ngoài thống trị. Còn 10 đến 15 năm nữa, một chiếc C919 thế hệ tiếp theo hoặc các mẫu khác do COMAC phát triển có thể trở thành đối thủ cạnh tranh thực sự trên toàn cầu”.

Tấn Vĩ (Theo Reuters)