Trung Quốc “sa lầy” giữa hai biển lớn

Sự cố mới nhất trong chuỗi các sự kiện đang xảy ra là hôm thứ Năm vừa qua, Ngoại trưởng Úc Julie Bishop từ chối rút lại lời chỉ trích vùng nhận diện phòng không (ADIZ) mà TQ mới công bố cuối tuần trước, khẳng định Bắc Kinh đã đi quá giới hạn của mình. Trước đó, Bắc Kinh công kích tuyên bố của Ngoại trưởng Úc Julie Bishop là “vô trách nhiệm”, đòi bà phải lập tức sửa chữa sai lầm nếu không muốn ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước.

Ngày 23/11, TQ xác lập (ADIZ) trên biển Hoa Đông, bao gồm cả không phận phía trên quần đảo đang tranh chấp với Nhật Bản. Thông báo của Bộ Quốc phòng TQ cho biết, vùng nhận dạng nói trên có hiệu lực từ 10g sáng ngày 23/11, tất cả máy bay qua khu vực này phải thông báo cho cơ quan chức trách TQ và tuân thủ chỉ dẫn của họ. Lập tức, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Úc lên tiếng bác bỏ động thái ngang ngược trên của Bắc Kinh.

Tàu sân bay Liêu Ninh của TQ -  Ảnh: SCMP

Tiếp đó là hàng loạt hành động đáp trả sự gây hấn của TQ. Tối 25/11, hai máy bay B-52 của Mỹ đã bay quanh quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông mà không thông báo trước cho phía TQ, bất chấp tuyên bố về vùng nhận dạng phòng không. Đại tá Steve Warren, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, cho biết hai pháo đài bay B-52 không mang vũ khí xuất phát từ Guam đã “quần thảo” gần một giờ tại khu vực ADIZ trên biển Hoa Đông và “không gặp sự cố nào”.

Nhật Bản ngày 26/11 đã kêu gọi các hãng hàng không từ chối chấp nhận yêu cầu ADIZ của TQ. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nhật Akihiro Ota đề nghị các hãng hàng không Nhật Bản không nên thực hiện quy định của TQ.

Bất chấp mọi phản ứng, TQ vẫn ngang ngược khẳng định nước này có khả năng thực thi vùng nhận diện phòng không. Ngày 27/11, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng TQ Geng Yansheng nói: “Quân đội TQ đã theo dõi toàn bộ quá trình, tiến hành nhận diện kịp thời và xác định chắc chắn loại máy bay của Mỹ”.

Quần đảo Senkaku - Điếu ngư - Ảnh: Reuters

Khi vụ “nhận diện phòng không” còn đang nóng bỏng thì Bắc Kinh lại có thêm động thái gây quan ngại trong khu vực là điều tàu sân bay Liêu Ninh tiến vào Biển Đông để thực hiện “sứ mệnh huấn luyện và nghiên cứu khoa học”, một sự điều động mà Philippines khẳng định là “chỉ làm gia tăng căng thẳng”.

Tàu Liêu Ninh được hai tàu hộ vệ và hai khu trục hạm hộ tống đã rời cảng Thanh Đảo ở Hoàng Hải ngày 26/11. Hải quân TQ khẳng định, đây là “đợt huấn luyện bình thường” được lên kế hoạch từ trước, nhưng không cho biết rõ thời gian cũng như địa điểm.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Raul Hernandez tuyên bố, việc tàu Liêu Ninh xuống Biển Đông là một diễn biến đáng lo ngại và đi ngược lại những thỏa thuận của TQ trong việc xử lý căng thẳng ở Biển Đông.

Chưa biết những nước cờ mạo hiểm của TQ sẽ mang lại kết quả gì, nhưng trước mắt, chính sách đối ngoại “hiếu chiến” của Bắc Kinh chỉ khiến nước này càng bị cô lập thêm trên trường quốc tế, ảnh hưởng đến các quan hệ đối tác thương mại song phương cũng như đa phương, khiến TQ bị “sa lầy” giữa hai biển lớn.

 THIỆN ĐẠO  (Theo AFP, AP, Kyodo)