Trung Quốc: Rác thải điện tử tràn ngập như…núi

Nghiên cứu cho thấy lượng chất thải điện tử ở châu Á (cụ thể là 12 nước Đông Á và Đông Nam Á) đã tăng 63% trong 5 năm, cảnh báo những hậu quả xấu cho môi trường và đe dọa sức khỏe con người.

Một bãi rác điện tử ở Trung Quốc - Ảnh: The Guardian

Chỉ trong một năm, 16 triệu tấn rác thải điện tử vừa chứa nguyên liệu độc hại vừa có giá trị được tạo ra. Trong nhiều năm qua, Trung Quốc và các nước châu Á khác đã và đang tái chế nhiều loại sản phẩm điện tử bỏ đi từ những quốc gia giàu có trong các khu sản xuất thô sơ và thiếu an toàn.

Theo tổ chức phi chính phủ Basel Action Network, 40% máy in và màn hình máy tính cũ còn ở lại Mỹ, trong khi 60% còn lại hầu như được nhập khẩu bất hợp pháp sang châu Á.

Người đàn ông đang chọn lọc các loại rác điện tử tại thị xã Guiyu thuộc tỉnh Quảng Đông, nơi được xem là bãi rác điện tử lớn nhất Trung Quốc - Ảnh: The Guardian

Không dừng lại đó, nguồn rác thải điện tử ở Trung Quốc cũng tăng gấp đôi từ năm 2010 đến năm 2015. Chỉ trong năm 2015, có 6,7 triệu tấn sản phẩm bỏ đi bao gồm TV, điện thoại di động, máy tính, màn hình, đồ chơi điện tử và các thiết bị tiện ích khác nằm chất đống thành núi ở các bãi rác điện tử.

Với sự tăng nhanh chóng mặt của rác thải điện tử ở các nước châu Á, nhất là Trung Quốc, các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân không nằm ở việc bùng nổ dân số mà do số lượng người thuộc tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh. Do đó, họ có đủ khả năng chi trả cho nhiều sản phẩm khác nhau.

Ông Ruediger Kuehr, người đứng đầu đại học Liên Hiệp Quốc, cũng là một trong những tác giả của nghiên cứu cho biết: “Thu nhập tăng cộng với việc ngày càng nhiều sản phẩm điện tử tiện ích “tuổi thọ ngắn” ra đời như điện thọai di động khiến cho tình trạng này gia tăng ở châu Á.”

Mặt khác, thị trường mặt hàng điện tử ở Trung Quốc khá phát triển đồng nghĩa với việc nhiều người sẽ sở hữu nhiều hơn một sản phẩm điện tử, nên họ có xu hướng thay đổi nhiều loại sản phẩm khác nhau.

Sống chung với rác thải điện tử - Ảnh: The Guardian

Song, khoảng cách giàu nghèo ở Trung Quốc còn khá lớn. Năm 2013, số lượng triệu phú ở Trung Quốc là 2,4 triệu người và đến năm 2015, con số này tăng gấp đôi. 

Bên cạnh đó, vẫn còn hơn 82 triệu người Trung Quốc có thu nhập dưới 1,25 $/ngày, theo ông Zheng Wenkai, phó chủ nhiệm Văn phòng Phát triển của chính phủ. 

Các công nhân đang ngồi chọn lọc các loại rác điện tử và đập lấy phần kim loại bên trong - Ảnh: The Guardian

Theo định nghĩa nghèo đói của Ngân hàng Thế giới, bao gồm cả số lượng người thu nhập dưới 1$. Như vậy, ông nhận định số lượng người nghèo đói lên đến gần 200 triệu người. 

Mặc dù thu nhập bình quân đầu người ở Trung Quốc đã tăng và số lượng người sống dưới mức 1,25$/ ngày đã giảm mạnh nhưng bất bình đẳng thu nhập vẫn tăng vọt, các nhà kinh tế cho biết.

Việc tái chế các loại rác thải rất cần thiết trong bối cảnh khan hiếm nguồn nguyên liệu và dùng nhiều năng lượng hiện nay. 

Tuy vậy, chi phí tái chế lại khá cao và nhiều “doanh nghiệp” dùng cách đập nát hoặc đốt chảy để lấy các kim loại còn sử dụng được bên trong, dẫn đến ô nhiễm khu vực xung quanh đó làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Các loại rác thải điện tử rất có hại cho sức khỏe con người và môi trường - Ảnh: The Guardian

Điện thoại di động, TV, màn hình, máy in và các thiết bị điện tử khác là những thứ chứa chất độc hại như thủy ngân và chì.

Vì vậy, các nhà nghiên cứu kêu gọi chúng ta cần có cách thức xử lý và tái chế rác thải điện tử hiệu quả hơn để giảm thiểu những tác hại tiềm ẩn đó. 

Nguyễn Khanh (Theo The Guardian, Foreign Policy News)