Trung Quốc đưa tàu giám sát quân sự và máy bay đến Biển Đông

Hoạt động của các tàu giám sát Trung Quốc tại khu vực Đá Chữ Thập trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh chụp ngày 9/6/2021 - Ảnh: Maxar Image

Cùng ngày, khi lãnh đạo Lầu Năm Góc của Mỹ ban hành chỉ thị mới nhằm tập trung lực lượng vào Trung Quốc, hải quân Trung Quốc đã triển khai thêm các tàu giám sát tới một trong những căn cứ quân sự trên đảo nhân tạo của họ ở Biển Đông, theo hình ảnh mới được USNI News đưa tin.

Hình ảnh vệ tinh hôm 9/6 do Maxar cung cấp cho thấy một tàu thu thập thông tin tình báo Type-815G trong khu vực Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa. Trên sân bay có một máy bay tuần tra hàng hải Y-8Q của Hải quân Trung Quốc và một máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm trên không (AEW & C) KJ-500.

Đá Chữ Thập là một trong những đảo nhân tạo được gia cố ở Trường Sa. Chính phủ Trung Quốc đã cải tạo đất để xây dựng đường băng, bến cảng và căn cứ quân sự trên hòn đảo này. Đá Chữ Thập gần Việt Nam hơn Trung Quốc đại lục và được cả Việt Nam cũng như Philippines tuyên bố chủ quyền.

Tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông gây ra căng thẳng âm ỉ, đôi khi trở thành đối đầu giữa các quốc gia trong khu vực. Đặc biệt, chính phủ Trung Quốc đã và đang tiến hành các cuộc khảo sát sâu rộng trong khu vực này, bao gồm cả các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước khác. Nguyên nhân hành động của Bắc Kinh được cho là vì nguồn tài nguyên thiên nhiên - ngoài cá, chính phủ Trung Quốc còn muốn khai thác các mỏ dầu khí nằm sâu dưới đáy biển.

Tháng 5/2020, hai tàu chiến của Hải quân Hoa Kỳ đã được triển khai để tiến hành “hoạt động hiện diện” gần một tàu phục vụ khoan dầu khí của Malaysia. Tàu West Capella của Malaysia đã bị tàu của chính phủ Trung Quốc quấy rối.

Bản thân Trung Quốc dường như cũng đang tìm kiếm các các mỏ dầu khí dưới Biển Đông. Năm 2019, một tàu  chuyên dụng của Trung Quốc là tàu khảo sát dầu khí Haiyang Dizhi 8 đã khảo sát trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, bất chấp sự phản đối từ phía Việt Nam. Phân tích về con tàu và sự di chuyển của nó, được hiển thị trong dữ liệu Hệ thống Nhận dạng Tự động (AIS) và được chia sẻ bởi MarineTraffic.com, cho thấy con tàu đang tiến hành một cuộc khảo sát địa chấn. Điều này liên quan đến việc sử dụng sóng siêu âm để thâm nhập vào bên dưới đáy biển và chủ yếu liên quan đến các mỏ dầu khí dưới đáy biển.

Đá Chữ Thập cũng đóng một vai trò trong cuộc tìm kiếm tài nguyên của Trung Quốc. Nó có vị trí chiến lược nằm sâu trong Biển Đông, cách xa Trung Quốc nhưng lại tương đối gần với Việt Nam. Trong quá trình khảo sát, tàu Haiyang Dizhi 8 đã nhiều lần ghé cảng tại Đá Chữ Thập.

Phân tích từ dữ liệu MarineTraffic.com của các nhà phân tích nguồn mở @detresfa - Ảnh: Maxar Image

Để thực hiện khảo sát, tàu Haiyang Dizhi 8 được các tàu khác hộ tống. Các tàu khảo sát địa chấn thường làm việc với các tàu nhỏ hơn để dọn đường và bảo vệ các mảng kéo dễ bị hư hại. Nhưng Haiyang Dizhi 8 đôi khi được hộ tống bởi 14 hoặc nhiều hơn số thuyền bảo vệ, theo hình ảnh vệ tinh. Các bức ảnh cho thấy một số thuyền bảo vệ là của Lực lượng Dân quân Hàng hải của Trung Quốc (Dân binh).

Dân quân hàng hải Trung Quốc là một lực lượng thường xuyên gây ra căng thẳng ở Biển Đông. Một số lượng đáng kể tàu cá, trong đó một phần thuộc dân binh Trung Quốc, đang có mặt tại Đá Chữ Thập trong hình ảnh Maxar.

Gần đây nhất, Philippines cáo buộc Trung Quốc sử dụng dân binh để thúc đẩy yêu sách lãnh thổ của họ và gây sức ép theo cách khó có thể chống lại bằng vũ lực, nhưng Bắc Kinh phủ nhận hành động này. Đầu năm nay, hơn 200 tàu cá Trung Quốc đã tập trung tại Đá Ba Đầu (còn được gọi là rạn san hô Whitsun), một rạn san hô nằm trong EEZ của Philippines, nhưng bị Trung Quốc cưỡng chiếm. Sự hiện diện của các tàu thuyền Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng đáng kể trong khu vực.

Trung Quốc đã và đang tiến hành một loạt các cuộc khảo sát khác trong khu vực và xa hơn nữa, ở Ấn Độ Dương, và bị nghi ngờ hiện diện tại vùng biển thuộc chủ quyền của Indonesia.

Quế Lâm (theo USNI)