Trung Quốc cấm phim 'làm xấu' Lý Tiểu Long: Trông người lại ngẫm đến ta!

Tạo được tiếng vang nhất định tại (LHP) Cannes 2019, và được phát hành tại nhiều quốc gia, nhưng Once upon a time (Chuyện ngày xưa ở Hollywood) của đạo diễn Quentin Tarantino đã không vượt qua được khâu kiểm duyệt tại Trung Quốc. Phim này đang đứng trước nguy cơ bị cấm chiếu vĩnh viễn tại quốc gia tỷ dân.

Nguyên nhân ban đầu được nhận định là do tác phẩm này có chi tiết có thể làm xấu hình ảnh Lý Tiểu Long. Tượng đài võ thuật của làng phim ảnh Hoa ngữ được dựng lên là một kẻ ngạo mạn, có phần ngốc nghếch. 

Phim Ngày xửa ngày xưa ở Hollywood có nguy cơ bị cấm chiếu vĩnh viễn tại Trung Quốc do không qua được cửa của cơ quan kiểm duyệt.

Đây không phải lần đầu một bộ phim quốc tế không lọt cửa kiểm duyệt tại Trung Quốc. Trước đó, phim hoạt hình sitcom South park đã bị cấm vận tại quốc gia này khi bị cho rằng nội dung nhằm chế giễu chính quyền sở tại.

Phần hai của phim Lara croft tomb raider: The cradle of life (Kẻ cướp lăng mộ phần 2: Cái nôi của sự sống, năm 2003) cũng bị cấm chiếu tại quốc gia tỷ dân với lý do có ý định hiểm độc và phản ánh sai sự thật bởi vốn không có tổ chức bí mật nào tồn tại ở Trung Quốc.                                          

Phim The departed của đạo diễn Martin Scorsese cũng bị cấm tại Trung Quốc với nguyên nhân phim có cảnh một băng đảng bán máy tính và vũ khí cho kẻ xấu - là người Trung Quốc. Cơ quan kiểm duyệt nước này cũng cho rằng phim có ý định ám chỉ quan hệ chính trị giữa Trung Quốc và Đài Loan, một vấn đề vốn nhạy cảm trong nhiều năm qua.

Phim The departed bị cấm chiếu ở Trung Quốc vì bị cho có ý đồ chính trị.

Có thể thấy, việc kiểm duyệt phim ở Trung Quốc đã và đang được thực hiện một cách gắt gao, không chỉ là những vấn đề vĩ mô của quốc gia mà còn ở hình tượng cá nhân, văn hoá. Cục Điện ảnh quốc gia tỷ dân sẵn sàng nói không với những thương hiệu ăn khách toàn cầu, như trường hợp của Once upon a time mới đây hay bộ phim từng đoạt giải Oscar - The departed.

Thậm chí, với dòng phim cổ trang - đã làm nên thương hiệu và mang đến cho ngành phim ảnh Trung Quốc rất nhiều thành tựu lớn cũng bị hạn chế vào tháng 3 năm nay. Điều này một phần xuất phát từ những mối lo ngại của cơ quan kiểm duyệt Trung Quốc về việc cổ suý văn hoá thần tượng, làm sai lệch lịch sử thông qua những tác phẩm “choảng” nhau về nội dung, điển hình như trận đấu ngầm của Diên Hy công lược và Hậu cung Như Ý truyện vào năm 2018. Việc duyệt phim ở Trung Quốc nghiêng hẳn sang phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh.                        

Tại Việt Nam, chuyện duyệt phim dường như ngươc lại: chuyện trọng đại, là chủ quyền quốc gia lại bị bỏ sót hết lần này đến lần khác. Thậm chí, thành viên Hội đồng duyệt phim quốc gia - bà Lê Thị Hồng Ngát còn cho rằng "nó chỉ vài giây, mọi người cứ làm quá lên" với việc để lọt hình ảnh bản đồ có đường lưỡi bò trong phim Everest - Người tuyết bé nhỏ vừa qua. 

Phim Everest- Người tuyết bé nhỏ khiến dư luận xôn xao vì cơ quan kiểm duyệt để lọt hình ảnh bản đồ có đường lưỡi bò.

Trước đó, năm 2018, phim Điệp vụ Biển Đỏ với ngụ ý về vấn đề biển Đông cũng được phía nhà sản xuất Trung Quốc cài cắm vào nhưng “cửa chặn” lại để lọt, khi công chúng lên tiếng thì Cục Điện ảnh lại cho rằng "đó là suy diễn của vài người".           

Cục Điện ảnh có làm việc  “đúng quy trình”? Không ai bị xử lý sau sai sót chết người từ phim Điệp vụ Biển Đỏ, dù sau đó lãnh đạo Cục Điện ảnh thừa nhận mình đã không lường được ý đồ chính trị bị cài cắm.

Với phim Người tuyết bé nhỏ, Cục Điện ảnh “thẳng thắn nhận trách nhiệm” nhưng cũng không quên “đá bóng” rằng lỗi này khó tránh vì hội đồng duyệt phim quá tải với công việc. 

Phim Điệp vụ Biển Đỏ từng lọt cửa kiểm duyệt để ra rạp dù nội dung, cảnh quay có ngụ ý bất lợi về chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

Từ trước đến nay, Cục Điện ảnh vẫn chưa có bất kỳ lời xin lỗi nào đến công chúng vì sai sót của mình. Chưa bàn đến chuyên môn, vấn đề ứng xử của cơ quan quản lý nhà nước khiến người dân không khỏi đặt dấu chấm hỏi.

Ngày 20/10, Malaysia ra lệnh cấm phát hành phim Người tuyết bé nhỏ vì nhà sản xuất không chịu cắt cảnh phim có đường lưỡi bò. Trong khi đó, ngày 16/10, ngoại trưởng Philippines - Teodoro Locsin Jr. đã yêu cầu cắt cảnh phim trên và kêu gọi tẩy chay các sản phẩm của hãng DreamWorks trên toàn cầu. 

Nhìn người lại ngẫm đến ta, hai từ "trách nhiệm" có lẽ chưa bao giờ được Hội đồng duyệt phim hay Cục Điện ảnh đặt nặng, bởi cứ sai thì sửa, sai thì rút, và chẳng cá nhân, cơ quan nào phải chịu xử lý.

Trung Sơn