Trong kỷ nguyên digital, người thầy không thể tự giới hạn mình ở analog

Trẻ con không thích đi học bởi chúng yêu tự do.

Để đánh giá khả năng của một giáo viên, chúng ta thường quan tâm đến trình độ chuyên môn nghiệp vụ hay kỹ năng sư phạm của họ. Nhưng học trò sẽ cảm nhận nhiều hơn về cách cư xử và giao tiếp. Người thầy đó có tử tế không, có vui tính không, có giao quyền chủ động, có khuyến khích tự do sáng tạo không, có khơi gợi tư duy phản biện không, có thật tâm tôn trọng từng cá thể trong lớp học không?

Trong vai trò của một nhà giáo dục, cũng là người dẫn đường, giáo viên cần trở thành một nguồn sáng, một tấm gương tỏ rạng để học trò soi rõ bản thân... (Ảnh minh họa)

Theo Telegraph, những yếu tố cần có của một giáo viên giỏi bao gồm 30% kiến thức chuyên môn, 30% cá tính, 30% kỳ vọng cao vào học sinh và 10% còn lại là những kỹ năng trong lớp học. Trong đó, kỹ năng tạo niềm vui và “lấy lòng” học trò giúp giải quyết được nhiều vấn đề trong nghề nghiệp nhất.

Trẻ em - cũng như chúng ta - đều rất yêu tự do, ngay cả trong giới hạn bốn bức tường của lớp học. Có lẽ vì thế mà nghề giáo được đánh giá là “khó trăm bề”, đòi hỏi ở người thầy, người cô sự mẫu mực, chỉn chu, sự tinh tế và tâm huyết cống hiến.

Có hai cách để lan tỏa ánh sáng: trở thành một ngọn đuốc hoặc tấm gương phản chiếu nó. Trong vai trò của một nhà giáo dục, cũng là người dẫn đường, giáo viên cần trở thành một nguồn sáng, một tấm gương tỏ rạng để học trò soi rõ bản thân, nuôi dưỡng tâm hồn, tri thức và tiếp tục lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

Sứ mệnh đó không ngừng bị thử thách trước những chuyển biến mạnh mẽ của thời đại. Trong bối cảnh giáo dục thời cách mạng công nghiệp 4.0, giáo viên không thể giậm chân ở thời kỳ 1.0. Trong kỷ nguyên digital, người thầy không thể tự giới hạn mình ở analog.

Theo UNESCO, ngày nay, chức năng của giáo viên đã thay đổi, tập trung vào 8 điểm: (1) Đảm nhận nhiều chức năng, có trách nhiệm nặng hơn trong việc lựa chọn nội dung dạy học và giáo dục; (2) Tổ chức việc học, sử dụng tối đa những nguồn tri thức trong xã hội; (3) Cá nhân hóa học tập, thay đổi tính chất trong quan hệ thầy trò; (4) Sử dụng rộng rãi hơn những phương tiện dạy học hiện đại; (5) Hợp tác rộng rãi và chặt chẽ hơn với các giáo viên cùng trường, thay đổi quan hệ giữa các giáo viên với nhau; (6) Thắt chặt hơn mối quan hệ với cha mẹ học sinh và cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống; (7) Tham gia hoạt động rộng rãi trong và ngoài nhà trường; (8) Giảm bớt và thay đổi kiểu uy tín truyền thống trong quan hệ với học sinh, nhất là đối với học sinh lớn và với cha mẹ học sinh.

Ở góc độ năng lực sư phạm, UNESCO cũng đưa ra khuyến cáo: “Thầy giáo phải được đào tạo để trở thành những nhà giáo dục nhiều hơn là những chuyên gia truyền đạt kiến thức”.

Nhưng việc chuyển đổi số hóa không thay đổi bản chất của một nền giáo dục. Ngày nay, giáo viên phải là cố vấn thông thái cho học trò trở thành những công dân toàn cầu, là người hướng dẫn có đầu óc mở, biết phê phán độc lập, cộng tác tích cực và điều giải giữa người học với những gì họ muốn biết, là người xây con đường tiếp cận tri thức vô tận theo giàn giáo bắc cầu.

Bằng cách gieo những “hạt giống nhận thức”, hãy chỉ cho bọn trẻ thấy những phép tính đại số khi chủ cửa hàng tạp hóa thối tiền cho khách, thấy ứng dụng của tích phân để làm chiếc xe máy ngừng lại hay hiểu về cách mà số pi nằm thật đẹp trong chiếc bánh đa, biển báo, hay bất cứ hình tròn nào có trên đời.

Hãy bắt đầu bằng cách trao sự tự do khám phá, tự do học tập cho học sinh để biến tri thức khoa học trở thành tư duy lũy tiến, tạo nên khả năng học tập suốt đời. “Keep your eyes on the stars, and your feet on the ground - Hướng mắt lên những vì sao, và đặt chân trên mặt đất” (Theodore Roosevelt).

Sở hữu những thầy cô giáo chân thành, có lòng yêu nghề nghĩa là chúng ta đang sở hữu một kho báu. Người đứng đầu những đơn vị giáo dục hãy tạo một môi trường giáo dục đúng nghĩa để thầy cô xây dựng uy tín và cảm nhận được sự lãng mạn khi làm việc. 

Tiến sĩ Đinh Quang Nương - 
Phó tổng giám đốc Tập đoàn Nguyễn Hoàng