Triển vọng mới cho làng nghề gốm sứ và dệt lụa

Đây là dấu mốc quan trọng để 2 làng nghề này có cơ hội phát triển mạnh mẽ.

Chủ tịch Hội đồng Thủ công Thế giới trao chứng nhận 2 làng nghề "Gồm sứ Bát Tràng" và "Dệt lụa Vạn Phúc" là thành viên của Mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo Thế giới - Ảnh: Hồ Hạ

Ở nước ta, làng nghề gốm sứ Bát Tràng là điển hình về phát triển du lịch làng nghề đúng nghĩa, đáp ứng đủ các tiêu chí: có sản phẩm đặc trưng, có trải nghiệm cho du khách, có hệ thống dịch vụ đi kèm như ăn uống, lưu trú, không gian văn hóa và đặc biệt là có thương hiệu mạnh. Có lịch sử hơn 1.000 năm, làng nghề Bát Tràng hiện nay không chỉ bán sản phẩm mà còn tạo ra các hoạt động để du khách trực tiếp tham gia quy trình làm gốm.

Chị Trang Thư (tỉnh Cà Mau) cho biết, khi đến đây, với sự hướng dẫn của thợ gốm, chị được tự tay nhào nặn đất sét, tạo hình sản phẩm theo ý thích rồi tự trang trí, vẽ màu. Nếu muốn nhận sản phẩm ngay, các cơ sở sẽ giúp sấy khô. Các cơ sở cũng nhận nung thành phẩm và gửi sản phẩm về tận nhà cho du khách theo đường bưu điện.

Chị chia sẻ: “Tôi được hướng dẫn viên chuyên nghiệp giới thiệu về lịch sử làng nghề và hệ thống hiện vật qua các thời kỳ lịch sử. Rời làng nghề, tôi có được những trải nghiệm khó quên, hiểu thêm về nghề làm gốm và còn mang về những món đồ do chính tay mình tạo ra”.

Bên cạnh hoạt động trải nghiệm ở các cơ sở sản xuất, Bát Tràng còn có bảo tàng về gốm sứ, các hội chợ, sự kiện để giới thiệu văn hóa gốm, có nhiều quán cà phê, nhà nghỉ gia đình (homestay) mang phong cách làng gốm, giúp du khách có nhiều lựa chọn khi muốn lưu trú và thưởng thức ẩm thực địa phương. Chợ gốm Bát Tràng cũng là một điểm đến hấp dẫn. Nhờ biết kết hợp hài hòa giữa làm nghề truyền thống và khai thác du lịch, làng nghề Bát Tràng đã trở thành điểm đến hấp dẫn, giúp nghệ nhân vừa bảo tồn được nghề truyền thống, vừa có nguồn thu nhập tốt.

Chưa có sức hút mạnh như làng gốm sứ Bát Tràng nhưng làng lụa Vạn Phúc cũng là một ví dụ tiêu biểu trong việc phát triển du lịch làng nghề. Với hơn 1.000 năm lịch sử, Vạn Phúc là một trong những cái nôi của nghề dệt lụa truyền thống, nơi tạo ra những tấm lụa mềm mại, tinh xảo, từng được chọn để may trang phục cho vua chúa thời phong kiến.

Làng nghề này đã có những bước tiến nhất định trong việc gắn kết sản xuất lụa với du lịch. Ở làng, có khu phố đi bộ để du khách dạo chơi, mua sắm, tìm hiểu về nghề dệt lụa. Những gian hàng trưng bày sản phẩm, những ngôi nhà cổ, khung dệt truyền thống được gìn giữ, tạo nên không gian văn hóa rất riêng. Du khách đến đây có thể trực tiếp xem quy trình dệt lụa, tìm hiểu về các công đoạn từ ươm tơ, xe sợi đến dệt vải, nhuộm màu. Một số cơ sở cũng hướng dẫn khách dệt thử, nhưng hoạt động này vẫn chưa phổ biến.

Làng nghề Vạn Phúc cũng có nhiều lễ hội, sự kiện nhằm quảng bá sản phẩm, thu hút du khách. Bà Dylan Griffiths - du khách Anh - nhận xét: “Vạn Phúc là điểm đến thú vị. Nhân viên trong xưởng đã đưa chúng tôi tham quan và giải thích về quy trình sản xuất lụa. Cô ấy có đủ kỹ năng để giải thích từng bước bằng tiếng Anh”.

Ông Pierre - du khách Pháp - góp ý: “Làng lụa rất đẹp nên ngoài việc tham quan, tìm hiểu nghề dệt lụa, du khách có thể thăm các đình, chùa. Tiếc là cả làng chỉ có 1 xưởng dệt lớn. Các bạn nên phát triển thêm xưởng dệt, xây thêm bảo tàng nhỏ về nghề dệt lụa và có những hoạt động sôi nổi hơn cho du khách”.

So với Bát Tràng, du lịch ở làng nghề Vạn Phúc chủ yếu là tham quan và mua sắm. Nhưng với các điều kiện sẵn có, nếu có chiến lược phát triển phù hợp, làng nghề này có thể trở thành điểm đến hấp dẫn như những làng dệt nổi tiếng ở Nhật Bản hay Thái Lan.

Ngọc Minh Tâm