Triển lãm 11 phiên bản ấn vàng triều Nguyễn

Khách tham quan triển lãm phiên bản ấn vàng triều Nguyễn

11 chiếc ấn do Nghệ nhân Trần Độ phục chế bao gồm: Ấn Quốc gia tín bảo (國 家 信 寶) bằng vàng đúc vào niên hiệu Gia Long thứ nhất (1802). Ấn này dùng để đóng trên các văn kiện triệu tập các tướng lĩnh, phát động binh lính, trưng binh nhập ngũ, cùng một số văn kiện quan trọng khác. 

Ấn Sắc mệnh chi bảo (敕 命 之 寶); Ấn Thánh Tổ Nhân hoàng đế chi bảo (聖 祖 仁 皇 帝 之 寶) bằng vàng đúc vào niên hiệu Thiệu Trị thứ nhất (1841). Ấn này do vua Thiệu Trị chỉ thị đúc, Thánh Tổ Nhân hoàng đế là miếu hiệu của vua Minh Mạng, ấn này dùng để thờ trong Thế Miếu.

Ấn Tự Đức thần hàn

Ấn Tự Đức thần hàn (嗣 德 辰 翰) bằng vàng đúc vào niên hiệu Tự Đức thứ nhất (1848). Đây là ấn của vua Tự Đức, dùng để đóng trên văn từ của vua viết bằng mực son (châu phê hoặc châu bút). Ấn Giản Tông Nghị hoàng đế chi bảo. Ấn Từ Dũ Thái hoàng Thái hậu chi bảo (慈 愈 皇 太 后 之 寶) đúc bằng vàng, niên hiệu Hàm Nghi nguyên niên (1885). Năm 1883, trong một di chiếu trước khi mất, vua Tự Đức đã tấn tôn Hoàng Thái hậu Từ Dũ là Thái Hoàng Thái hậu. Ấn này do vua Hàm Nghi chỉ thị đúc nhân tổ chức lễ tấn tôn cho Hoàng thái hậu Từ Dũ vào năm 1885. 

Ấn Từ Dũ Thái hoàng Thái hậu chi bảo

Ấn Văn lý mật sát (文 理 密 察) bằng vàng, đúc vào niên hiệu Đồng Khánh nguyên niên (1886). Ấn này dùng để đóng vào các chỉ dụ, sớ chương đã có tẩy xóa hoặc thêm vào những chỗ giáp nhau của hai tờ văn bản quan trọng. 
Ấn Cảnh Tông Thuần hoàng đế chi bảo (景 宗 純 皇 帝 之 寶) bằng vàng, đúc vào niên hiệu Thành Thái thứ nhất (1889). Ấn này do vua Thành Thái chỉ thị đúc, Cảnh Tông Thuần hoàng đế là miếu hiệu của vua Đồng Khánh, ấn này dùng để thờ trong Thế Miếu.

Ấn Hoằng Tông Tuyên Hoàng Đế chi bảo

Trong 143 năm tồn tại, triều Nguyễn đã cho làm hơn 100 chiếc ấn, thường đúc bằng vàng, bạc gọi là kim bảo; chế tác từ ngọc quý gọi là ngọc tỷ, nhưng về sau không phân biệt rõ. Về cấu trúc và kiểu dáng, các bảo tỷ nói chung bao gồm 2 phần: thân ấn và quai ấn. Điều đáng nói là nét thẩm mỹ của những chiếc ấn này cũng góp phần để nhà Nguyễn tự khẳng định triều đại và vị thế đất nước. Biểu tượng chủ yếu trên ấn là con rồng, chân có năm móng. Trong văn hoá phương Đông, đây là linh vật tượng trưng cho nhà vua, sự chính thống của ngôi vị.

Ấn vàng được nghệ nhân Trần Độ phục dựng

Kim bảo, ngọc tỷ là những báu vật của quốc gia. Điều đáng tiếc là một số chiếc ấn có tính biểu tượng như chiếc ấn Hoàng đế chi bảo (皇 帝之 寶) đã thất tán tại Cộng hòa Pháp, một số ấn đã bị đánh cắp và tiêu hủy như  ấn Nam Phương Hoàng hậu chi bảo (南 芳 皇 后 之 寶). Hiện nay tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam vẫn còn giữ được 85 chiếc ấn bằng vàng, bằng ngọc, bằng bạc của triều Nguyễn.

Việc phục chế 11 chiếc ấn này góp phần giúp du khách đến tham quan cố đô Huế ngày nay có cơ hội chiêm ngưỡng, hình dung về một loại cổ vật đặc biệt, gắn liền với quá trình điều hành và quản lý nhà nước thời Nguyễn.

THUẬN HOÁ