Trì hoãn tuổi già được không?

Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ ngon mỗi đêm và tránh căng thẳng là những yếu tố giúp mọi người sống khỏe, sống lâu - Ảnh: Shuttestock

Không nên căng thẳng 

Khi chúng ta già đi, cơ thể dần tích tụ một loại tế bào rối loạn chức năng không thể phân chia - chúng được gọi là “tế bào lão hóa” hay “tế bào zombie”. Nhóm tế bào này không hoạt động như các tế bào khỏe mạnh bình thường và cũng không chết đi. Thay vào đó, chúng tồn tại trong các mô của cơ thể, phát ra các tín hiệu gây viêm và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác. Những tế bào zombie này cũng có thể tác động đến các tế bào khỏe mạnh thông qua số chất hóa học mà chúng thải ra. 

Tiến sĩ Nathan LeBrasseur - nhà nghiên cứu lão hóa tại hệ thống chăm sóc sức khỏe Mayo Clinic (Mỹ) - cho biết: “Hãy tưởng tượng các tế bào zombie là quả trứng ung có thể làm hỏng cả rổ trứng của bạn”. Khi chúng ta trẻ, hệ thống miễn dịch sẽ phát hiện ra những tế bào zombie và loại bỏ chúng khỏi cơ thể. Tuy nhiên theo thời gian, bạn già đi và hệ thống miễn dịch không còn khả năng thực hiện nhiệm vụ này. 

James Kirkland - nhà nghiên cứu hàng đầu về lão hóa tế bào tại Mayo Clinic - giải thích rằng, các tế bào zombie xuất hiện vì nhiều lý do. Tổn thương DNA có thể kích hoạt quá trình hình thành tế bào zombie, nhưng căng thẳng cơ học cũng góp phần vào quá trình này. Mặt khác, chúng có thể phát triển do sự tương tác với các loại vi rút như coronavirus, mụn rộp, HIV, thậm chí cả những thay đổi của hệ vi khuẩn đường ruột. 

Một nghiên cứu năm 2022 được công bố trên Tạp chí Nature Structural & Molecular Biology liên kết cụ thể các tế bào zombie với những bệnh liên quan đến tuổi tác như ung thư, chứng mất trí nhớ và bệnh tim. Cũng cần lưu ý rằng có nhiều loại tế bào zombie khác nhau. Một số được chứng minh là có lợi, liên quan đến việc chữa lành vết thương và ngăn ngừa ung thư.

Làm sao ngăn chặn các tế bào “zombie”?

Theo lý thuyết, việc loại bỏ các tế bào zombie khỏi cơ thể không chỉ giúp trì hoãn tuổi già mà còn ngăn chặn hàng loạt bệnh tật. Hiện tại có 3 ứng cử viên thuốc chống lão hóa hàng đầu. Đầu tiên là liệu trình kết hợp dasatinib - một loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh bạch cầu và quercetin - một sắc tố tự nhiên có trong thực phẩm như nho và rượu vang đỏ. Ứng viên tiếp theo là hợp chất tự nhiên Fisetin, có nguồn gốc từ loại hóa chất polyphenol flavonoid chứa nhiều trong trái cây, rau, trà và rượu vang. Cuối cùng là một loại thuốc có tên UBX1325 - bắt nguồn từ một loại thuốc chống ung thư thử nghiệm do Công ty Công nghệ sinh học Unity có trụ sở tại San Francisco, Mỹ sản xuất.

Mặc dù các loại thuốc chống lão hóa vẫn còn đang ở giai đoạn nghiên cứu, vẫn có một số biện pháp tự nhiên giúp đẩy lùi tế bào zombie. Một nghiên cứu vào năm 2021, do tiến sĩ LeBrasseur đồng tham gia, phát hiện ra rằng những người lớn tuổi có thể giảm đáng kể các dấu hiệu lão hóa sau khi tham gia chương trình tập thể dục đặc biệt kéo dài 12 tuần. 

Ngoài ra, có nhiều bằng chứng cho thấy chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng đến quá trình lão hóa và hình thành tế bào zombie. Chế độ ăn kiêng hạn chế calo được chứng minh là cơ chế thanh lọc tế bào zombie hiệu quả nhất. Các nhà nghiên cứu cũng đang tích cực xem xét ảnh hưởng của chế độ nhịn ăn gián đoạn lên quá trình lão hóa cơ thể, bước đầu nhận về kết quả khả quan. 

Cuối cùng, cần lưu ý rằng con đường dẫn đến tuổi thọ kéo dài đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu chính là ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ ngon mỗi đêm và tránh căng thẳng. 

 Linh La

(theo Prevention, Popular Mechanics, SCMP)