Tranh của danh họa Lê Thị Lựu 'hồi hương' sau 50 năm

Đây là bộ sưu tập được sáng tác trong khoảng thời gian từ năm 1940 tới năm 1988, là những năm họa sỹ sinh sống, làm việc và sáng tác tại Pháp. Theo Hội đồng Khoa học mở rộng Bảo tàng Mỹ thuật, bộ sưu tập có giá trị lớn về mặt văn hóa, lịch sử, nghệ thuật và kinh tế, nếu như không nói là vô giá.

Đặc biệt, có một số tác phẩm thuộc hàng đẳng cấp, tạo dấu ấn quan trọng trong nền hội họa Việt Nam trong mối quan hệ với hội họa thế giới.

Họa sỹ Lê Thị Lựu

Năm 2018, ông bà Lê Tất Luyện và Thụy Khuê quyết định đưa toàn bộ các tác phẩm thuộc bộ sưu tập do ông bà giữ hiến tặng Bảo tàng Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. Tên triển lãm Ấn tượng hoàng hôn do nhà phê bình văn học Thụy Khuê đặt dựa vào phong cách hội họa của họa sỹ Lê Thị Lựu.

Đây là lần đầu tiên, công chúng Việt Nam có cơ hội chiêm ngưỡng nhiều tác phẩm của danh họa Lê Thị Lựu như: Ba mẹ con góa phụ, Nhị Kiều, Mẹ địu con, Dông tố, Thiếu nữ khăn vàng, Nửa chừng xuân, Tuổi xanh, Thiếu nữ trong hoa, Thiếu nữ tắm hồ sen, Thiếu nữ gảy đàn tì bà.

Đặc biệt, trong số các tác phẩm được trưng bày sẽ có loạt tranh của họa sĩ Lê Thị Lựu với chủ đề người phụ nữ vùng cao, trong đó bức Sơn nữ được nhà phê bình văn học Thụy Khuê đánh giá rằng là tác phẩm xuất sắc hơn cả. Ngoài tranh, triển lãm còn trưng bày 10 bài thơ mà họa sỹ Lê Thị Lựu sáng tác với bút danh Thạch Ẩn.  

Theo nhận xét của bà Thụy Khuê, chủ đề nổi bật trong tranh cố họa sĩ là thiếu phụ, thiếu nữ và thiếu nhi. Vẻ đẹp người phụ nữ trong tranh bà hiện lên theo "khuôn vàng thước ngọc" như mặt trái xoan, đôi mắt huyền... Bà từng vẽ tranh sơn dầu. Sau đó, nhận ra tranh lụa có thể diễn tả sự mong manh, tinh tế của chủ thể, bà học cách giao thoa giữa kỹ thuật vẽ tranh lụa và tranh màu nước. Tranh Lê Thị Lựu gợi mở một không gian Việt Nam thời tiền chiến.

"Người nghệ sĩ ấy đã sống trong khoảng trời Việt Nam đầu thế kỷ và đã khuất ly đất nước vào những năm 1940. Bà đem khí quyển tâm hồn, đem cái hoàng hôn buồn bã rất Hồ Dzếnh ấy nhuộm với vàng thu Paris", Thụy Khuê viết trong cuốn sách Lê Thị Lựu -Ấn tượng hoàng hôn, xuất bản nhân dịp này.

Họa sĩ Lê Thị Lựu (1911 – 1988), tốt nghiệp thủ khoa khóa III trường Cao đẳng Đông Dương. Năm 1933, bà là giáo sư, dạy các trường Trung học Bảo Hộ (Bưởi), Nữ sư phạm (Hàng Bài), Ðăng Ten (Ecole dentellière), Hồng Bàng (tư thục). Năm 1934, bà thành hôn với ông Ngô Thế Tân rồi chuyển vào Sài Gòn, dạy trường Trung học Áo Tím (nay là Trung học phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai).

Năm 1940, bà cùng chồng sang Paris, Pháp. Từ đó đến năm 1954, bà vẽ rất ít vì con còn nhỏ. Năm 1957, bà trưng bày tranh thường xuyên ở Galerie Le Chapelin, 41 Faubourg Saint Honoré, Paris. Sau đó, bà bày tranh tại Hội liên hiệp nữ họa sĩ, điêu khắc và chạm trổ và đoạt giải nhất, trở thành thành viên của hội. Từ năm 1962, bà giảng dạy ở các trường Lycée Corot, Paris; Lycée Rodin Paris và Lycée d’Orsay (ngoại ô Paris). 

Đậu Dung