Tranh cãi xung quanh nữ giám đốc đầu tiên của CIA

Việc bà Gina Haspel có chính thức nhận nhiệm vụ mới hay không phải chờ sự thông qua của Thượng viện.

Bà Gina Haspel (61 tuổi) làm việc cho CIA từ năm 1985 và giữ trọng trách chỉ huy ở nhiều đơn vị triển khai trên khắp thế giới. Bà dành phần lớn thời gian trong sự nghiệp cho hoạt động tình báo ở nước ngoài.

Hôm 13/3, Tổng thống Donald Trump sa thải Ngoại trưởng Tillerson (ảnh phải), bổ nhiệm Giám đốc CIA Mike Pompeo vào vị trí Ngoại trưởng Mỹ, mở đường cho bà Gina Haspel vào vị trí Giám đốc CIA.

Năm 2013, bà được chỉ định vị trí Giám đốc Dịch vụ bí mật quốc gia. Cơ quan này dưới quyền quản lý của CIA, hoạt động với nhiệm vụ quản lý tất cả hoạt động tình báo của Mỹ ở nước ngoài.

Tuy nhiên, bà Gina Haspel nhanh chóng bị thay thế bởi những tranh cãi xung quanh vai trò của bà khi thực hiện các cuộc thẩm vấn dùng nhục hình với các tù nhân là nghi can trong vụ khủng bố 11/9.

Đến thời Tổng thống Trump, bà Gina Haspel lại được chú ý vì ông Trump ủng hộ việc dùng nhục hình, tra tấn nhằm khai thác thông tin từ tù nhân. Trong thời gian vận động tranh cử, ông Trump từng khẳng định ông tin vào sự hữu hiệu của các biện pháp tra tấn.

Ông còn nói sẽ quay trở lại với các biện pháp tra tấn bằng cách trấn nước, một hình thức bị cộng đồng quốc tế lên án vì quá dã man.

Tháng 2/2017, Tổng thống Trump bổ nhiệm Gina Haspel vào vị trí Phó Giám đốc CIA. Quyết định này bị các tổ chức nhân quyền chỉ trích vì họ cho rằng một người từng điều hành nhà tù đen ở Thái, dùng biện pháp mạnh xử lý nghi can khủng bố không thể đại diện cho CIA.

Khi ấy, ông Mike Pompeo ở vị trí Giám đốc CIA cùng nhiều nhân viên và cựu nhân viên tình báo ra sức ủng hộ bà Gian Haspel. Ở thời điểm hiện tại, bà Gina cũng nhận được sự ủng hộ rất lớn trong nội bộ.

Bà Gina Haspel được nội bộ CIA rất ủng hộ.

Nhiều người dự đoán, phiên điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện trước khi thông qua vị trí của bà Gina sẽ khá căng thẳng bởi sự chỉ trích từ nhiều phía bên ngoài CIA.  

Trong thông cáo đưa ra ngày 13/3, Tổng thống Trump nhấn mạnh: “Mike và Gina đã phối hợp hiệu quả cùng nhau trong hơn một năm qua và học có sự tôn trọng tuyệt đối dành cho nhau”. Đây là câu nói mở đường cho bà Gina bước vào vị trí của người tiền nhiệm.

Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Ron Wyden cho biết, ông sẽ phản đối việc bà Gina trở thành Giám đốc CIA. Theo ông, nếu muốn công nhận Gina Haspel trở thành Giám đốc CIA thì chính quyền Mỹ cần làm sáng tỏ những tranh cãi xung quanh vai trò của bà Gina trong những nhiệm vụ bí mật liên quan đến thẩm vấn dùng nhục hình.

Cụ thể là bà có mặt chứng kiến các vụ tra khảo dã man (chủ yếu là trấn nước) với các nghi phạm là những nhân tố chủ chốt của tổ chức khủng bố al-Qaeda, như Abu Zubaydah hay Abd al-Rahim al-Nashiri, tại hệ thống nhà tù đen ở Thái Lan do CIA điều hành.

Bà Gina còn chủ động phá hủy các đoạn băng ghi hình cảnh dùng bạo lực với tù nhân.

Nhiệm vụ thực hiện dưới thời Tổng thống George W.Bush và CIA lập hồ sơ đây là vụ tra khảo hợp pháp. Bộ Tư pháp cũng chứng nhận tương tự. Đến năm 2009, Tổng thống Barack Obama khi ấy đã ra lệnh đóng cửa hệ thống nhà tù này.

Việc dùng nhục hình để trao khảo là điều cấm kỵ của Chính phủ Mỹ và việc cố tình không làm rõ vai trò của Gina Haspel trong nhiệm vụ trên đã ảnh hưởng ít nhiều đến hình ảnh CIA và uy tín của chính quyền.

Anh Thông (Theo NDTV, Atlantic)