Trăn trở với những ca loạn thần vì ma túy đá

Trong 30 ca bệnh, 14 ca cắt cơn tại phòng Y tế của Cơ sở xã hội Nhị Xuân (xã Xuân Thới Sơn, H.Hóc Môn, TP.HCM) ngày 22/10 vừa qua, đa phần những người nghiện ma túy còn rất trẻ, có em chỉ mới 13 tuổi. Trong ca trực đó, bác sĩ Hán Thị Hồng Tuyến và các đồng nghiệp của mình phải làm việc trắng đêm.

Trao đổi, lắng nghe đồng nghiệp giúp bác sĩ Hán Thị Hồng Tuyến- gương điển hình Dân vận khéo của TP.HCM năm 2018- có nhiều ý tưởng đổi mới trong việc khám và điều trị.

Nói về cơ duyên đến với công việc hiện tại, bác sĩ Hán Thị Hồng Tuyến mỉm cười: “Nghề đã chọn người đấy”. Thuở nhỏ, chị Tuyến mơ ước nối nghiệp cha - một bác sĩ quân đội - nhưng cuộc đời làm nghề y của chị lại gắn với những người nghiện. Năm 1999, vừa tốt nghiệp trường y, Hồng Tuyến được một người quen “bỏ nhỏ”: “Làm bác sĩ thanh niên xung phong đi”. Thế là chị đến Trung tâm Giáo dục dạy nghề thanh thiếu niên Nhị Xuân (nay là Cơ sở xã hội Nhị Xuân), một trong những cơ sở cai nghiện tập trung của TP.HCM.

Bác sĩ Tuyến nhớ lại: “Mình thì nhỏ người, mà các học viên toàn cao to, nên cũng sợ. May mà các cô chú, anh chị trong phòng y tế động viên rằng, trừ những lúc lên cơn, học viên đều hiền, dễ thương, hiểu chuyện, họ không phải tội phạm nhưng lúc nào cũng bị nhìn với ánh mắt kỳ thị”. Ngay trong tuần đầu đi trực, bị học viên “đói thuốc” cầm kéo uy hiếp nhưng Hồng Tuyến không nản chí.

19 năm làm việc tại đây, Hồng Tuyến đã có 8 năm giữ vị trí trưởng phòng y tế với nhiều đề tài, công trình nghiên cứu về cách chữa trị cho người nghiện, trong đó nổi bật là phương pháp điều trị cho người cai nghiện ma túy bị rối loạn tâm thần đặc biệt do sử dụng ma túy dạng amphetamin (ma túy đá). Theo bác sĩ Tuyến, trước đây, người ta thường nghiện heroin, còn hiện nay, trong số người vào Cơ sở xã hội Nhị Xuân điều trị, 70% là do nghiện hoặc sử dụng ma túy đá, 30% còn lại dùng phối hợp nhiều loại ma túy cùng lúc.

Bác sĩ Hán Thị Hồng Tuyến khám và tư vấn cho bệnh nhân đang chữa bệnh tự nguyện tại Cơ sở xã hội Nhị Xuân

Tuổi đời của những người vào trị bệnh ngày một trẻ hơn là điều bác sĩ Tuyến canh cánh trong lòng. Họ không ăn, không ngủ, bị tổn thương hệ thần kinh nên hành vi lệch lạc, khác thường: bị ảo thanh, đập phá tài sản, tấn công người khác. Nhiều trường hợp bệnh nhân bị gia đình cột chặt tay chân, thậm chí còn lấy cả bó đũa ngáng ngang miệng để khỏi gây tổn thương người khác trước khi đưa đi cấp cứu. Nhìn những cảnh tượng đó, bác sĩ Tuyến trăn trở.

Năm 2017, trung tâm đồng loạt áp dụng phương pháp do bác sĩ Tuyến đề xuất “Phát hiện, chăm sóc, điều trị cho người cai nghiện ma túy bị rối loạn tâm thần đặc biệt do sử dụng ma túy dạng amphetamin”; sau hơn một năm, đã khám và điều trị hiệu quả cho 820 lượt người nghiện rối loạn tâm thần.

Thấy nhiều ông bố, bà mẹ khăn gói thuê trọ gần trung tâm để thường xuyên thăm hỏi tình hình cai nghiện của con em, đầu năm 2018, bác sĩ Tuyến đề xuất mô hình báo tình hình sức khỏe bệnh nhân qua điện thoại mỗi ngày hoặc cách ngày theo đăng ký của thân nhân. Để triển khai mô hình này, bác sĩ Tuyến chọn người trực tổng đài vừa khéo ăn nói, vừa hiểu rõ chuyên môn, bố trí giờ tư vấn hợp lý.

Thông qua tư vấn, thân nhân đã cung cấp thêm những chi tiết quên khai với bác sĩ khi mới vào cấp cứu như bệnh nhân từng toan tự tử, từng đe dọa đánh người. Đây là những thông tin bổ ích giúp các y bác sĩ điều trị hiệu quả hơn.

Làm được rất nhiều cho bệnh nhân, cống hiến nhiều cho nghề nghiệp, nhưng bác sĩ Tuyến khẳng định: “Không có anh em, đồng nghiệp, thân nhân người bệnh thì tôi không làm được gì đâu”. 

Nhận xét về đồng nghiệp, cũng là “sếp trực tiếp” của mình, bác sĩ Trương Hữu Nghĩa - Phó phòng Y tế, Cơ sở xã hội Nhị Xuân - nói: “Là phụ nữ nhưng chị Tuyến có tính cách quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, lại phân công hợp lý, khoa học nên khi chị triển khai áp dụng các công trình nghiên cứu hay ý tưởng đổi mới, cải tiến công việc, mọi người đều vui vẻ thực hiện”. 

Hạnh Chi