Trần Hưng Đạo nửa giống người Trung Quốc, nửa như manga

TS Nguyễn Hoàng Điệp - chủ biên cuốn sách trả lời báo chí rằng ông lấy hình ảnh từ internet, không rõ tác giả, với lời nhắn nhủ: ai là tác giả có hình ảnh trong sách liên hệ nhà xuất bản để nhận nhuận bút (!).

Cùng tham gia biên soạn cuốn sách có đại tá-bác sĩ Đức Thông, GS-TSKH Đinh Ngọc Lân, TS Nguyễn Đức Trạch, Đại tá Nguyễn Thế Vỵ cùng một số tác giả, cộng tác viên khác. Toàn những tên tuổi có học vị, kiến thức nhưng không hiểu vì sao lại có thể biên soạn một cuốn sách nội dung sơ sài, hình ảnh sao chép không rõ nguồn gốc, vi phạm bản quyền đến thế.

Danh tướng Bùi Thị Xuân cùng các nữ tướng nhà Tây Sơn được minh họa hình ảnh như nhân vật bước ra từ truyện tranh manga Nhật Bản. Danh tướng Lý Thường Kiệt ở bìa bốn mặc áo giáp, râu dài nhưng hình ở trang nội dung lại hoàn toàn khác. Chỉ có bốn nhân vật hiện đại: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tướng Hoàng Văn Thái, Lê Trọng Tấn và Nguyễn Chí Thanh là có dùng ảnh thật để minh họa.

Các danh tướng: Trần Hưng Đạo, Trương Định, Ngô Quyền, Lê Hoàn… được chọn minh họa bên ngoài nửa giống người Trung Quốc, nửa giống nhân vật manga. Chưa kể nội dung sách cũng vô cùng sơ lược, mỗi danh tướng được tóm tắt vài dòng, thông tin không khác tư liệu trên Bách khoa toàn thư Wikipedia tiếng Việt. Riêng Đại tướng Võ Nguyên Giáp do có nhiều tư liệu hơn nên được dành gần 1/3 cuốn sách.

“Tôi thấy vấn đề ở đây là tư duy của nhà làm sách. Những họa sĩ trẻ vẽ rồi đăng tải trên mạng thì họ có quyền sáng tạo, tưởng tượng thế nào cũng được, nhưng những người biên soạn, xuất bản phải cân nhắc hình ảnh đó có dùng được hay không. Chưa nói việc hình ảnh đúng - sai, tôi thấy rõ nhất là thái độ làm sách cẩu thả, cuốn sách này không được đầu tư cả hình ảnh lẫn nội dung” - nhà nghiên cứu lịch sử - văn hóa, dịch giả Trần Quang Đức, tác giả công trình nghiên cứu Ngàn năm áo mũ - nhận xét.

Bà Phan Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc công ty cổ phần truyền thông giáo dục và giải trí Phan Thị sau khi xem những hình ảnh từ cuốn sách cũng bức xúc: “Nếu cứ đổ lỗi cho đơn vị xuất bản, các nhà quản lý thì sẽ còn đổ lỗi dài dài. Vấn đề đáng trách nhất ở đây là thái độ của những người làm sách. Truyện tranh lịch sử, hình ảnh danh nhân hoàn toàn có thể sáng tạo thêm nhưng phải trên nền của cái sẵn có. Không nói đâu xa, trước mắt về mặt thẩm mỹ, tôi thấy những hình ảnh được chọn in trong sách không đẹp. Hơn nữa, không thể lên mạng lấy xuống in mà không có sự trao đổi, xin phép”.

Lâu nay cũng đã có nhiều bộ truyện tranh lịch sử được xuất bản, công chúng hoàn toàn chấp nhận những sáng tạo mới trong lối vẽ, cách thể hiện. Bộ truyện Long Thần Tướng của nhóm họa sĩ Thành Phong ra mắt mới đây cũng được vẽ theo phong cách mới lạ, khác hẳn so với những cuốn truyện tranh lịch sử từ trước đến nay nhưng vẫn được chấp nhận, tôn vinh vì thái độ làm nghề có nghiên cứu cẩn trọng, tâm huyết.

“Nhân vật Lão Tử sau này còn được vẽ chibi mà vẫn được chấp nhận, nói như thế để thấy rằng không phải cứ nhân vật sử là phải vẽ như kiểu khắc gỗ truyền thống, chính xác từng đường nét. Cái quan trọng là giữ được thần thái nhân vật và cách thể hiện câu chuyện đủ cuốn hút các em thiếu nhi, chuyển tải được những thông điệp có ý nghĩa. Nhưng, sáng tạo vẫn phải thể hiện rõ những nét tương đồng và không làm mất đi những đặc trưng của nhân vật, thời đại. Tôi cho rằng lỗi cuốn sách Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc mắc phải thuộc về phạm trù hiểu biết, ý thức và trách nhiệm của những nhà làm sách” - bà Phan Thị Mỹ Hạnh nói thêm.

Thực tế, chưa cần đến các nhà chuyên môn, độc giả bình thường khi xem qua những hình ảnh minh họa và các trang nội dung cũng có thể thấy sự sơ sài, thiếu thẩm mỹ và khó chấp nhận. Vậy mà không hiểu sao người ta có thể soạn ra và cho in một cuốn sách cẩu thả đến vậy? Trả lời báo chí, Cục xuất bản cho biết đang cho kiểm tra lại. Ngành xuất bản lại thêm dấu ấn quản lý lỏng lẻo khi suốt một năm qua, liên tục lùm xùm hàng loạt vụ việc sai phạm, làm sách ẩu.

 TIỂU QUYÊN