Trách nhiệm sau kiểm tra

Nghe nói, Tết năm nay thị trường sẽ có thực phẩm sạch theo “chuỗi”, tức thực phẩm được quản lý chất lượng “từ trang trại đến bàn ăn”, an toàn cho người tiêu dùng, dễ dàng truy xuất nguồn gốc. Ở các thị trường phát triển, thực phẩm được quản lý theo chuỗi, hay thực phẩm được xếp loại nguồn gốc sinh học “bio”, thường có giá khá cao so với những loại thực phẩm bình thường khác.

Với tình hình thu nhập hiện tại của nhiều gia đình, hàng sạch trên thị trường và khả năng mua hàng của mỗi gia đình đang có sự chênh lệch đáng kể. Dù rất muốn nhưng nhiều gia đình không đủ khả năng tiêu dùng hàng an toàn với mức giá cao.

Vì vậy, các sản phẩm xã hội đang có nhu cầu lớn hơn và nằm trong khả năng mua sắm của các bà nội trợ vẫn rất cần được quan tâm. Đã có chỉ đạo từ Trung ương về việc lập sáu đoàn kiểm tra liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP), thời gian kiểm tra là đến hết tháng 3/2016.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

TP.HCM cũng vừa ban hành kế hoạch đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) cho dịp tết Bính Thân cùng các lễ hội trước, trong và sau tết. Các đoàn kiểm tra sẽ góp phần chấn chỉnh thị trường, hạn chế bớt hàng bẩn, hàng kém phẩm chất.

Thế nhưng, sau những kỳ hạn thời gian cụ thể trên, các ngành có còn tiếp tục thực thi trách nhiệm của mình để đảm bảo nguồn thực phẩm an toàn cho xã hội, hay chỉ kiểm tra xong rồi thôi? Liệu các cơ quan chức năng có tiếp tục gánh cái gánh trách nhiệm ATTP, hay lại nói theo kiểu đó là “trách nhiệm của toàn xã hội”(!?), như người ta đã nói tại một diễn đàn khoa học mới được Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức tháng 12/2015 vừa rồi?

Cũng không phải đến năm nay các đoàn kiểm tra liên ngành về ATTP mới được thành lập. Các năm trước đều như vậy. Từ kết quả kiểm tra, dư luận xã hội được biết về thực phẩm bẩn ở một quy mô lớn hơn rất nhiều: hàng tấn thịt thối trong kho đông lạnh, nội tạng bẩn ngang nhiên nhập về, kháng sinh tồn dư trong thực phẩm, chất tăng trọng, tạo nạc sử dụng vô tội vạ… Thế nhưng, sau khi các đoàn kiểm tra rút đi, tình trạng đó vẫn tiếp diễn.

Các bà nội trợ thường không biết nhiều về việc đang có đoàn kiểm tra ở đây ở kia, đang kiểm tra mặt hàng này mặt hàng khác, chỉ cảm thấy nỗi bất an luôn hiện hữu khi chọn thực phẩm, nỗi lo mình sẽ chọn nhầm thực phẩm độc hại. Nỗi bất an đó cứ hàng ngày bủa vây chợ búa, ngự trị trên bàn ăn của mỗi gia đình.

Chẳng lẽ chỉ khi có đoàn kiểm tra, chất lượng thực phẩm mới được quan tâm? Trách nhiệm của chính quyền ở đâu trong suốt quá trình hoạt động của thị trường, của cơ chế sản xuất và phân phối thực phẩm?

Xét trên khía cạnh việc bảo vệ ATVSTP cũng chính là bảo vệ sức khỏe nhân dân, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh, duy trì và phát triển nòi giống, tăng cường sức lao động, học tập, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa xã hội, thì trách nhiệm trên là rất lớn. Thực phẩm của một quốc gia không đơn giản chỉ là thực phẩm, mà còn là văn hóa, là chất lượng sống, chất lượng giống nòi.

Nhìn vào tình trạng bệnh tật của người dân, nhìn vào sự quá tải thường trực của hệ thống y tế, người ta thấy ngay căn nguyên nằm ở nếp ăn uống, nếp sống và chất lượng thực phẩm mà ra. Vì thế, không thể chỉ trông chờ vào đoàn kiểm tra để duy trì sự an toàn vào những thời gian cao điểm ngắn ngủi trong năm như tết Nguyên đán, tết Trung thu, mà cần thể hiện trách nhiệm của chính quyền đối với người dân một cách thường xuyên và triệt để hơn nữa.

Tất nhiên, không thể không nói đến trách nhiệm của mỗi người dân, mỗi bà nội trợ đối với sức khỏe của chính gia đình mình. Tuy nhiên, để nâng cao được nhận thức của cộng đồng, lại phải cần chính quyền mạnh tay tổ chức, phát động và quản lý chặt tình trạng VSATTP đối với các cơ sở sản xuất, phân phối trên địa bàn của mình.

Từ năm 2010, Việt Nam đã có Luật ATTP, nhưng đến tận lúc này luật vẫn chưa đi vào cuộc sống, do hệ thống các văn bản dưới luật chưa được ban hành đầy đủ. Việc quản lý chất lượng ATTP hiện là việc cả ba bộ đều làm.