Trả hồ sơ điều tra bổ sung vụ "60 bị hại làm đơn xin cho bị cáo"

Ngày 23/6, Tòa án Nhân dân huyện Đông Anh (TAĐA) mở phiên sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Văn Lưỡng, nguyên Công an  xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, Hà Nội về tội "Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản".

Trước đó, phiên xử bị hoãn do bị cáo Lưỡng bất ngờ mời luật sư bào chữa cho mình vào phút chót. Sau 1 giờ xét xử, HĐXX quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung, làm rõ dấu hiệu bỏ lọt tội phạm và dấu hiệu đồng phạm trong vụ án này.

Đại úy Nguyễn Tiến Điển, Công an xã Xuân Nộn, phụ trách thôn Đường Yên được triệu tập đến tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Ngoài ra, những bị hại là các hộ dân bị thu 150 ngàn đồng khi đính chính hộ khẩu ở thôn Đường Yên cũng có mặt, theo dõi phiên toà.

Người dân đến theo dõi phiên tòa ngày 23/6

Cuốn sổ công tác bí ẩn

Luật sư Trần Đình Triển, Bùi Thị Thủy (Đoàn luật sư Hà Nội) - bào chữa cho bị cáo Lưỡng, đề nghị chủ toạ Nguyễn Thị Thu Thanh tiến hành triệu tập 68/72 hộ dân thuộc diện “đính chính sổ hộ khẩu” đã nộp tiền cho Nguyễn Văn Lưỡng, sau đó nhận lại từ anh Nguyễn Tiến Điển, phải có mặt đầy đủ tại tòa mới đảm bảo tính khách quan của vụ án.

Hơn nữa, vật chứng quan trọng như cuốn sổ công tác, ghi danh sách người được đính chính sổ và chữ ký của họ sau khi nộp và nhận lại tiền... không thấy được thu giữ trong hồ sơ vụ án hoặc được nhắc đến tại kết luận điều tra, nhưng lại thể hiện trong lời khai của bị cáo và người bị hại.

Giữ nguyên lời khai trong Kết luận điều tra của Công an huyện Đông Anh, tại toà, bị cáo Nguyễn Văn Lưỡng khẳng định mình được đại uý Nguyễn Tiến Điển nhờ trả giúp sổ hộ khẩu và thu giúp số tiền 150 ngàn đồng/sổ. Trước đó, Lưỡng từng giúp anh Điển nhiều việc khác với vai trò là công an viên của xã Xuân Nộn.

Tất cả những người nộp tiền đều ký vào cuốn số tay công tác màu xanh. Cuốn sổ này do Đại uý Nguyễn Tiến Điển đưa cho Lưỡng khi nhờ trả sổ - thu tiền giúp.

“Cuốn sổ công tác màu xanh, có nội dung tên các trường hợp người dân nhận lại sổ hộ khẩu đã đính chính trong đợt cấp lại căn cước công dân vào tháng 3/2021 vừa qua. Ai nộp tiền, họ đều ký tên vào cuốn sổ đó. Cuốn sổ đó là của anh Điển đưa cho tôi” - bị cáo Lưỡng nói.

Chủ toạ xét hỏi Lưỡng về các đặc điểm nhận dạng, màu sắc, kích thước, độ dày - mỏng (số trang) của cuốn sổ, Lưỡng khai nhận có nhớ nhưng không biết chính xác có bao nhiêu trang. Giấy có dòng kẻ, kích thước A4, bìa màu xanh bọc bóng kính... Lưỡng khẳng định có nhận ra được chữ của Đại uý Điển viết trong sổ.

“Chữ của anh Điển nhỏ. Tôi nhớ và có thể nhận ra được chữ của anh Điển” – bị cáo Lưỡng khai.

Chủ toạ xét hỏi về nội dung các nhóm zalo do Lưỡng lập nên với nội dung gì, Lưỡng khai: có 9 nhóm zalo, Lưỡng lập và quản trị 6 nhóm thuộc các thôn Ngoài 1, Ngoài 2…, mỗi thôn lập 1 nhóm zalo khác nhau.

Nội dung trong các nhóm này, Lưỡng thông báo người dân đến nhận sổ và nộp “tiền 150k/trường hợp” tại nhà văn hóa thôn Đường Yên.

Sau đó, khi có đơn tố giác của công dân, Lưỡng khai được đại uý Nguyễn Tiến Điển gọi lên UBND xã. Điển cùng 2 người khác (công tác trong ngành công an) yêu cầu xoá bỏ các nhóm zalo này với lý do “không có lợi” cho Lưỡng và Điển.

Lưỡng đã được hướng dẫn để tự xoá 6 nhóm zalo do mình lập và giữ quyền quản trị. 3 nhóm khác do người khác lập, Lưỡng đến nhờ những người đó xoá zalo nhóm.

Ông Lưỡng trước những giấy khen khi còn là công an viên xã Xuân Nộn

Hai lần nghị án trước khi đưa ra quyết định

Khoảng hơn 1 giờ đồng hồ, HĐXX phải nghị án 2 lần, sau đó đưa ra phán quyết:"Trả hồ sơ để điều tra bổ sung, làm rõ các dấu hiệu bỏ lọt tội phạm và dấu hiệu đồng phạm trong vụ án".

Bên lề phiên toà, khi được hỏi về  tình tiết bị bỏ lọt trong quá trình điều tra là “cuốn sổ công tác bìa xanh” mà bị cáo Lưỡng khai trước toà, bà Nguyễn Thị Vinh (SN 1957), thôn Đường Yên,  một trong số các nạn nhân xác nhận:  Cuối tháng 4, anh Nguyễn Tiến Điển đến tận nhà bà và gửi lại tiền đã thu. Khi đó, anh Điển cầm theo cuốn công tác màu xanh đúng như đặc điểm cuốn sổ mà anh Lưỡng mô tả tại toà. Anh Điển đến nhà tôi vào buổi trưa cuối tháng 4/2021, ngồi cả tiếng đồng hồ. Anh Điển nói là trả lại tiền đã thu, bà con nhận lại và thông cảm. Tôi nói số tiền không đáng bao nhiêu, nên tôi ủng hộ luôn chứ không cần phải trả. Không ai ngờ sự việc lại nghiêm trọng đến mức này”.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thắm (SN 1967, thôn Đường Yên) xác nhận, bà cũng được anh Điển đến tận nhà trả lại tiền anh Lưỡng đã thu. Việc nộp tiền, bà con trong các xóm của thôn đều được biết qua các nhóm zalo và phát trên loa truyền thông của thôn; bà con nhận sổ, đóng tiền, ký vào sổ tại nhà văn hoá thôn.

Luật sư Trần Đình Triển (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), người bào chữa cho bị cáo Lưỡng nhận xét:"Nhiều vấn đề cần làm rõ trong vụ án này như kết luận điều tra cho biết, bị cáo Lưỡng có thông báo cho người dân trong thôn về việc đến Nhà văn hóa thôn nhận sổ và “đóng 150k/sổ”; phát trên hệ thống loa phát thanh của thôn. Tiếp đó, việc trả sổ/thu tiền diễn ra tại nhà văn hoá thôn, có sự chứng kiến của nhiều người.  Bản thân anh Điển cũng có mặt ít nhất 2 lần trong lúc bị cáo Lưỡng đang thu tiền của dân... thì anh Điển làm sao lại vô can được? Hơn nữa, còn có lời khai nhân chứng là người dân thắc mắc về việc thu tiền, bị cáo Lưỡng nói đến gặp anh Điển giải thích. Lời khai của một số người dân cho biết có đến hỏi anh Điển và được anh Điển trả lời “hỗ trợ, ủng hộ anh em làm việc”.

Nếu với mục đích tự ý thu tiền để trục lợi cá nhân, chắc chắn bị cáo Lưỡng sẽ không công khai thông báo trên zalo do mình lập ra và phát trên loa phát thanh thôn… mà sẽ thu dấm dúi hoặc trả sổ tận nhà từng người và thu tiền.

Tuy nhiên, kết luận điều tra không nêu thông tin đại úy Điển biết nhưng không ngăn chặn theo thẩm quyền, nhiệm vụ của mình.

Với diễn biến sự việc như trên, với các nhân chứng, lời khai của nhân chứng (người dân), việc đại úy Điển nói không biết việc bị cáo Lưỡng thu khoản tiền trên là rất vô lý, dù có phủ nhận việc nhờ thu hộ tiền.

Ngoài ra, với vai trò công an xã phụ trách thôn, khi bị cáo Lưỡng công khai thông tin thu 150 ngàn đồng/sổ hộ khẩu đính chính, Đại uý  Điển có trách nhiệm ngăn cản/báo cáo chính quyền địa phương hoặc giải thích cho người dân không thực hiện theo hướng dẫn sai quy định này của Lưỡng.

Bất thường hơn nữa là khi có đơn tố giác, anh Điển lại cầm số tiền (10 triệu đồng) và nhờ một số người là trưởng/phó thôn, dân quân tự vệ dẫn anh Điển đến từng nhà để trả lại tiền. Việc này, các hộ nhận lại tiền sẽ xác nhận.

Nếu như không biết/không liên quan ngay từ đầu, tại sao đại úy Điển lại thay Lưỡng đi trả lại tiền cho người dân?

Số tiền thu sai quy định nói trên là tang vật của vụ án. CQĐT công an huyện Đông Anh sẽ thu giữ để phục vụ điều tra, đại úy Điển không được phép đi trả lại. Đó là hành vi tiêu hủy tang vật.

Chi Mai