TPHCM tăng cường giải pháp thu gom, xử lý rác thải trên sông, kênh rạch

Phát biểu tại hội thảo, Phó giám đốc Sở GTVT TPHCM Bùi Hòa An cho hay, TPHCM có tiềm năng, lợi thế lớn về hệ thống sông ngòi, trong đó có 101 tuyến sông, kênh rạch có chức năng giao thông thủy, bao gồm tuyến đường thủy nội địa và tuyến hàng hải. Tổng chiều dài lên tới khoảng 912,9km.

Toàn cảnh hội thảo - Ảnh: Vũ Quyền

Từ năm 2019 UBND TPHCM đã giao Sở GTVT TPHCM tiếp nhận tổ chức thực hiện công tác vớt rác, lục bình, rong cỏ trên 5 tuyến đường thủy như Tàu Hủ, Bến Nghé, Kênh Đôi, kênh Tẻ, Nhiêu Lộc - Thị Nghè. Tuy nhiên, công tác vớt rác trên sông, kênh, rạch chỉ mới thực hiện được một phần nhỏ so với hệ thống sông, kênh, rạch trên địa bàn thành phố, với công nghệ vớt còn phụ thuộc nhiều thủ công nên hiệu quả chưa cao và ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân vớt rác.

Nhằm giải phóng sức lao động con người, nâng cao hiệu quả công tác vớt rác, từ năm 2020, Sở GTVT TPHCM đã nghiên cứu, đề xuất và được UBND TPHCM chấp thuận ứng dụng phương tiện, công nghệ hiện đại để tổ chức thực hiện thí điểm vớt rác trên tuyến sông Vàm Thuật - Trường Đai - Tham Lương và sông Sài Gòn.

“Việc sử dụng thiết bị, máy móc, công nghệ hiện đại do con người điều khiển đem lại hiệu quả cao, nâng cao năng suất lao động, vớt được các mảng rác lớn, có kích thước cồng kềnh. Kết quả thực hiện vớt đạt trung bình 30 tấn mỗi ngày” - ông An nói.

Theo ông Bùi Xuân Cường - Phó chủ tịch UBND TPHCM, bên cạnh mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường luôn là nhiệm vụ ưu tiên của thành phố. Thành ủy, UBND TPHCM luôn đặt trọng tâm xây dựng thành phố sạch, xanh và thân thiện môi trường.

Phó chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường phát biểu tại hội thảo - Ảnh: Vũ Quyền

Trong thời gian qua, TPHCM đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thường xuyên nhằm cải thiện chất lượng vệ sinh môi trường, kiểm soát ô nhiễm, đặc biệt là ngăn chặn tình trạng thải bỏ rác bừa bãi, xử lý và chuyển hóa các điểm ô nhiễm do rác thải. Đến nay, thành phố đã đạt được một số kết quả tích cực, tuy nhiên tình trạng thải bỏ rác bừa bãi ra đường phố, kênh rạch chưa được giải quyết một cách triệt để.

Theo ông Cường, để đạt các mục tiêu về cải thiện chất lượng môi trường sông, kênh rạch, việc kiểm soát nguồn thải, bao gồm thu gom, xử lý nước thải, rác thải đô thị là nhiệm vụ thành phố hiện đang nỗ lực thực hiện.

Đối với vấn đề rác thải trên sông kênh rạch, một mặt thành phố tăng cường các giải pháp ngăn ngừa xả thải bừa bãi, duy trì thường xuyên công tác thu gom, xử lý rác thải trên sông, kênh rạch.

Đồng thời, thành phố đặt trọng tâm triển khai các giải pháp nhằm giảm thiểu phát sinh chất thải từ nguồn, từng bước chuẩn hóa, nâng cao hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải trên địa bàn, đảm bảo 100% rác thải phát sinh được thu gom, xử lý theo quy định, đặc biệt là đẩy mạnh phân loại chất thải nhằm thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn đối với chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa.

Rác thải, lục bình trên rạch Văn Thánh, quận Bình Thạnh - Ảnh: Vũ Quyền

Ông Hồ Kiên Trung - Phó cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường - cho biết, chất thải phát sinh tại Việt Nam ngày càng gia tăng, đó là sức ép rất lớn lên sức khỏe người dân và môi trường sống. Mỗi ngày cả nước phát sinh 68.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt, trong đó TPHCM và Hà Nội chiếm gần 1/3.

Tuy nhiên, năng lực thu gom, vận chuyển và xử lý mới đạt 88,34%, còn gần 12% chưa được thu gom và xử lý. Đây chính là nguồn chất thải gây ô nhiễm môi trường, có nguy cơ phát tán vào sông, kênh, rạch. Từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, cả nước đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Tỉ lệ chất thải phải chôn lấp giảm từ 75% năm 2020 xuống còn 62%... Việt Nam không còn trong số quốc gia phát thải nhựa nhiều nhất thế giới, nhưng vẫn cần nỗ lực hơn nữa để môi trường tốt hơn.

Ông Patrick Haverman - Phó trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam - chia sẻ: "Bằng cách thu gom rác thải trên các con sông, chúng ta đang trực tiếp ngăn chặn nhựa từ đất liền ra biển. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ thu gom rác thải ở các tuyến đường thủy là rất quan trọng.

Tôi tin rằng việc cải thiện quản lý rác thải trong thành phố sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu ô nhiễm nhựa trong môi trường. UNDP mong muốn tiếp tục hợp tác với TPHCM trong các dự án về quản lý chất thải rắn, đặc biệt là phân loại rác tại nguồn và xây dựng các cơ sở thu hồi vật liệu (MRF)".

Tại hội thảo, các chuyên gia đã kiến nghị về việc cần hoàn thiện khung pháp lý để duy trì và nhân rộng giải pháp bền vững thu gom rác thải trên sông, kênh rạch tại nhiều địa phương khác. Đồng thời, hội thảo cũng khuyến nghị tăng cường hợp tác giữa khu vực công và tư, cùng với sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế, nhằm đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi xanh và đạt được mục tiêu giảm thiểu 75% rác thải nhựa trên biển vào năm 2030.

Vũ Quyền