TPHCM: Quản lý các hoạt động khoa học và công nghệ vẫn còn nặng tính hành chính

Ngày 27/11, UBND TPHCM đã có báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện “Đề án hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo TPHCM giai đoạn 2021-2025”.

UBND thành phố cho biết, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố là nền tảng vững chắc hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và ngày càng lớn mạnh, đang tiến gần đến Top 100 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năng động nhất toàn cầu. TPHCM được xếp hạng nhì về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Ảnh minh họa từ internet

Theo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2024, Việt Nam được xếp hạng 44/133 quốc gia và nền kinh tế, tăng 4 bậc so với năm 2022, xếp thứ 4 trong khu vực ASEAN (sau Singapore, Malaysia và Thái Lan) và đứng đầu nhóm những nước có thu nhập trung bình thấp. Bước tiến đáng kể này có sự đóng góp rất lớn từ những nỗ lực của TPHCM trong suốt thời gian qua.

Thành phố triển khai các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh giúp doanh nghiệp nâng cao nhận thức về vai trò của năng suất chất lượng, đảm bảo đo lường dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhờ đó, đã góp phần xây dựng thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp, phục vụ hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, theo UBND TPHCM, đầu tư của xã hội cho khoa học và công nghệ chưa vẫn tương xứng với tiềm năng, chưa huy động được nhiều nguồn vốn ngoài ngân sách đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để phát triển sản xuất hàng hóa và cung ứng dịch vụ.

Khung pháp lý cho hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của Việt Nam chưa được hoàn thiện đầy đủ, nhất là trong lĩnh vực môi trường, nông nghiệp và hợp tác quốc tế.

Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhất là trong lĩnh vực công nghệ cao, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển. Thiếu sự liên kết phối hợp trong đào tạo, xây dựng môi trường sinh thái cho giảng dạy, nghiên cứu, đưa ý tưởng vào sản xuất - kinh doanh.

Mối liên kết trong hoạt động khoa học và công nghệ giữa trường - viện và doanh nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng vẫn chưa thực sự chặt chẽ và bền vững.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TPHCM dù đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, nhưng khả năng cạnh tranh kém cả về chất lượng lẫn số lượng. Vai trò đóng góp của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chưa hiệu quả, chưa có sự liên kết với thị trường và các vấn đề xã hội quan tâm.

Cộng đồng doanh nghiệp còn thiếu tinh thần chấp nhận rủi ro, điều này cản trở sự phát triển của các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, vốn đòi hỏi khả năng chấp nhận rủi ro cao.

Thị trường khoa học và công nghệ đã phát triển nhưng còn chậm. Hệ thống dịch vụ khoa học và công nghệ, bao gồm thông tin khoa học và công nghệ, tư vấn chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng còn yếu kém cả về cơ sở vật chất và năng lực cung cấp dịch vụ. Hoạt động thương mại hoá kết quả nghiên cứu còn hạn chế...

Nguyên nhân, theo UBND TPHCM, cơ chế quản lý các hoạt động khoa học và công nghệ mặc dù đã được cải tiến, nhưng nhìn chung vẫn còn nặng tính hành chính, thiếu đồng bộ. Đây là một trong những rào cản lớn nhất đối với sự phát triển khoa học và công nghệ trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Chính sách thu hút đầu tư của xã hội cho khoa học và công nghệ còn yếu, chưa thật sự thông thoáng để doanh nghiệp sẵn sàng tham gia. Các quy định về khoa học và công nghệ còn chưa đầy đủ, nhiều khó khăn, vướng mắc...

Bên cạnh đại dịch COVID-19 khiến nhiều đề án, chương trình liên quan đến khoa học và công nghệ phải dừng hoặc chậm tiến độ, thì đầu tư cho hoạt động nghiên cứu khoa học còn dàn trải, thiếu hụt những yếu tố chủ chốt có thể định hướng và thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ trong các lĩnh vực trọng điểm.

Quốc Ngọc