TPHCM - Người dân sẽ bớt "chạy tới chạy lui" với thủ tục hành chính

Nghĩ đến thủ tục hành chính là... sợ

Từng phải tới lui 6 lần trong hơn 1 tháng chỉ để làm thủ tục gia hạn tạm trú, chị Thanh Hằng (xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè) vô cùng ngao ngán, thậm chí sợ mỗi khi nhắc đến cụm từ “thủ tục hành chính”.

Chị cho biết, dù chính quyền TPHCM đã triển khai việc giải quyết thủ tục hành chính thông qua Cổng thông tin dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), nhưng sự “cải cách” này thậm chí làm mất thời gian và gây phiền hà cho dân hơn so với trước. Để gia hạn tạm trú, trước đây, chị chỉ cần đến gặp công an ấp, kê khai thông tin và trở lại lấy kết quả. Còn hiện nay, cũng với thủ tục trên, chị phải gặp công an ấp xin tờ khai, điền thông tin rồi mang tờ khai đó về nhà khai trên DVCTT. Khi DVCTT từ chối hồ sơ, chị gặp công an ấp để hỏi lý do thì được chỉ lên công an xã, công an xã lại chỉ qua UBND xã để làm một số thủ tục bổ sung.

Cán bộ Trung tâm Hành chính công TP Thủ Đức hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính - Ảnh: Vũ Quyền

Là người trẻ, khá rành công nghệ thông tin, chị Thanh Hằng vẫn lúng túng với giao diện DVCTT. Chị cho rằng, người lớn tuổi, người ít tiếp cận công nghệ thông tin sẽ càng lúng túng hơn: “Tôi cảm thấy DVCTT rối rắm, không tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi làm các loại thủ tục”. Khi nghe tin thí điểm thành lập HCMC PASC, chị hy vọng, việc giải quyết thủ tục sẽ dễ dàng, nhanh chóng hơn cách truyền thống hay qua DVCTT. Khi cần bổ sung hồ sơ, người dân cũng chỉ cần liên hệ với HCMC PASC chứ không cần trực tiếp gặp công an hay cán bộ UBND xã, phường. Chị mong muốn HCMC PASC bố trí nhân sự chuyên nghiệp để sẵn sàng hỗ trợ người dân khi cần, đồng thời đồng bộ dữ liệu với DVCTT quốc gia để người các tỉnh đang sinh sống, học tập ở TPHCM cũng được giải quyết hồ sơ nhanh gọn.

Chị Diêm Thị Thùy (quận 4) thì cho rằng, thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà dù đã có công nghệ hỗ trợ. Hiện nay, mọi thông tin cá nhân đã được tích hợp đầy đủ trên căn cước công dân, chỉ cần quét mã là có, nhưng các loại thủ tục vẫn yêu cầu “điền thông tin vào phiếu”. Thêm vào đó, vẫn còn tình trạng hồ sơ bị đẩy qua đẩy lại giữa các cơ quan, phòng, ban.

Theo ông Võ Văn Hoan - Phó chủ tịch UBND TPHCM - chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của TPHCM (PCI) bị tụt từ vị trí thứ 14 (năm 2021) xuống thứ 27 (năm 2022, 2023); xếp hạng chỉ số hài lòng của người dân về cung ứng dịch vụ công (SIPAS) của TPHCM vẫn ở mức trung bình so với cả nước (hạng 36/63). HCMC PASC sẽ góp phần khắc phục những hạn chế, bất cập của mô hình “một cửa” truyền thống, giải quyết tốt tình trạng ách tắc trong giải quyết thủ tục hành chính ở một số lĩnh vực như đất đai, đầu tư, quy hoạch, xây dựng, giúp cải thiện PCI, SIPAS.

Giám đốc HCMC PASC cần có thẩm quyền trực tiếp

Tiến sĩ Phan Hải Hồ - Trưởng khoa Nhà nước và Pháp luật, Học viện Cán bộ TPHCM - đánh giá, đề án thí điểm thành lập HCMC PASC được xây dựng bài bản nên HCMC PASC sẽ rất hữu ích trong việc giải quyết thủ tục hành chính, cung ứng dịch vụ công cũng như sự quản lý nhà nước. Vấn đề quan trọng nằm ở tư duy, tầm nhìn, trí tuệ, năng lực của người có thẩm quyền, đặc biệt là giám đốc trung tâm.

Theo ông, các luật, nghị định về quản lý nhà nước chuyên ngành hành chính công chưa có quy định về những thẩm quyền cụ thể của trung tâm phục vụ hành chính công, nên giám đốc trung tâm vẫn không có thẩm quyền trực tiếp mà được ủy quyền. Trung tâm hoạt động theo cơ chế thí điểm nên thiếu hành lang pháp lý hoặc hành lang pháp lý có tính chắp vá. HCMC PASC là cơ quan hành chính nhà nước, không phải đơn vị sự nghiệp công lập, nên có 2 chức năng là quản lý hành chính nhà nước và cung ứng dịch vụ công. Thế nhưng, chức năng quản lý nhà nước là nhiệm vụ của UBND và các sở, phòng, ban (cơ quan chuyên môn, tham mưu). Như vậy, chức năng chính của HCMC PASC là phục vụ, cung ứng dịch vụ công. Do vậy, để hoạt động hiệu quả, trung tâm này cần có đủ thẩm quyền cung ứng dịch vụ thông qua việc trao quyền, ủy quyền, đồng thời giám đốc trung tâm phải có quyền trực tiếp. Nghĩa là, cần bổ sung thẩm quyền trực tiếp cho giám đốc trung tâm vào luật, nghị định.

Ngoài ra, khi hướng đến xây dựng chính phủ số thì trung tâm phục vụ hành chính công chỉ nên là nơi tiếp nhận thông tin yêu cầu cung ứng DVCTT. Do đó, để trung tâm hoạt động hiệu quả, trong giai đoạn 3, ngoài việc giảm bớt số lượng chi nhánh, đại diện về cơ học, cần phải số hóa triệt để, đồng thời sửa các luật có liên quan đến thẩm quyền địa hạt như Luật Đất đai, Luật Công chứng và HCMC PASC sẽ trở thành chi nhánh của trung tâm phục vụ hành chính công của Văn phòng Chính phủ.

Người dân làm thủ tục hành chính tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Thủ Đức - Ảnh: Nhã Chân

Ông Vũ Tuấn Hưng - Phó viện trưởng phụ trách Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ - cho rằng, việc thành lập một tổ chức mới với phương thức vận hành và quản trị mới sẽ không tránh khỏi những bỡ ngỡ ban đầu, những khó khăn, thách thức. Chẳng hạn, cần có thời gian xác minh, chuẩn hóa và đồng bộ hóa thông tin trong cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia; cần có thời gian để vận hành, hoàn thiện, đồng bộ hóa cơ sở hạ tầng công nghệ bởi không phải người dân nào cũng có các phương tiện, công cụ tương thích với dịch vụ trực tuyến. Bên cạnh đó, HCMC PASC cũng sẽ gặp sức ép về công tác nhân sự. Chế độ lương, thưởng, phụ cấp thiếu hấp dẫn sẽ khó tuyển được nhân sự tốt, đặc biệt là nhân sự có khả năng, có kinh nghiệm về chuyển đổi số.

Ông nhận định: “Sự gia tăng tội phạm công nghệ cao khiến một bộ phận dân cư e ngại môi trường số. Do vậy, cần đảm bảo an ninh số song song với hoạt động tuyên truyền. Nhận thức và sự hiểu biết, khả năng tiếp cận công nghệ số và dịch vụ trực tuyến của người dân không đồng đều nhau cũng là thách thức cần được giải quyết”.

Nhóm phóng viên