Tổng thống Donald Trump rút thêm lính Mỹ khỏi Afghanistan và Iraq

Tổng thống Donald Trump bất ngờ đến thăm binh sĩ Mỹ đồn trú tại Sân bay Bagram (Afghanistan) trong ngày Lễ Tạ ơn năm 2019 - Ảnh: AP

Thông tin rút quân được đưa ra một tuần sau khi ông Donald Trump cách chức Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper và một số quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc, và thay thế họ bằng các quan chức trung thành với Tổng thống. Những người phản đối “kế hoạch rút quân vội vã” cho rằng việc này có thể tiếp tục gây mất ổn định cho thỏa thuận hòa bình vốn đã kéo dài với Taliban, khuyến khích phiến quân tin rằng họ có thể nắm quyền và gây hoang mang đối với chính quyền Afghanistan.

Thượng nghị sĩ Mitch McConnell – thủ lĩnh đảng Cộng hòa tại Thượng viện - cho biết việc rút quân vội vàng sẽ “làm tổn thương các đồng minh của Mỹ và làm hài lòng những kẻ muốn gây hại cho chúng ta”.

Ông McConnell nói: “Hậu quả của việc rút sớm quân nhân Mỹ có thể còn tồi tệ hơn việc Tổng thống Obama rút quân khỏi Iraq năm 2011, một quyết định thúc đã đẩy sự trỗi dậy của IS và gây nên làn sóng khủng bố mới trên toàn cầu”.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng chưa rõ liệu các mệnh lệnh rút quân có được thực hiện nhanh như ông Donald Trump muốn để đảm bảo lời hứa “chấm dứt các cuộc chiến bất tận” của nước Mỹ hay không, hay nó sẽ chỉ có ý nghĩa biểu tượng trong vài tuần, hoặc thậm chí vài ngày trước khi ông Joe Biden trở thành chủ nhân mới của Nhà Trắng vào ngày 20/1/2021.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng - ông Mark Esper - bị đột ngột cách chức sau khi được cho là đã phản đối thời gian biểu rút quân nhanh vì ông này tuyên bố các điều kiện rút quân của Mỹ không được Taliban đáp ứng.

Michael Semple, một cựu phái viên EU tại Afghanistan, phân tích: “Tại hội nghị Doha, Taliban rêu rao với mọi người rằng Mỹ đã hứa giao quyền kiểm soát Afghanistan cho họ nên họ không thực sự cần phải đàm phán, phái đoàn chính phủ Afghanistan sẽ phải đầu hàng họ”.

“Taliban nhất định sẽ khai thác bất kỳ đợt rút quân nào nữa để nâng cao tinh thần chiến thắng của họ. Họ có thể nói với quân đội của mình cũng như quân đội chính phủ Afghanistan rằng việc Mỹ rút quân không phải là điều kiện để Taliban buông súng, bởi vì Mỹ đã chấp thuận để Taliban chiếm Kabul, và đó là điều nay họ đang hướng tới”, ông Semple nói thêm.

Ông Semple cảnh báo rằng không ai muốn đưa Taliban trở lại nắm quyền, nhưng Taliban đang rất quyết tâm giành lại quyền lực, “và họ đủ kiêu ngạo để nghĩ rằng họ có thể quét sạch mọi thứ cản đường”.

Trong khi đó, ông Laurel Miller, một cựu đặc phái viên của Mỹ về Afghanistan và Pakistan, cho biết vấn đề chủ yếu phụ thuộc vào cách thức thực hiện lệnh rút quân trên thực địa, liên quan đến việc đóng cửa căn cứ (mặt đất) và tăng cường sức mạnh không quân.

Andrew Watkins, một nhà phân tích cấp cao về Afghanistan tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG), cho biết ông được các quan chức Mỹ thông báo rằng Washington sẽ vẫn có “đầy đủ khả năng tấn công chống khủng bố ở Afghanistan, ngay cả khi chỉ còn 2500 người”.

Ông Watkins nhận định, “chắc chắn, Taliban sẽ coi việc Mỹ rút thêm quân là động thái có lợi cho họ, nhưng Taliban cũng thay đổi giọng điệu sang hướng hòa giải để chờ xem ông Biden sẽ làm gì, chứ không coi lệnh rút quân của Tổng thống Trump là tín hiệu ‘đèn xanh’ để tiến hành bất cứ hành động quyết liệt nào”.

Thanh Hải (theo Guardian)