"Tối ni nhà mình ăn cơm với ruốc"

Hồi đó, cũng lâu lắm rồi, chừng đâu năm 1990, vào mùa có ruốc là khoảng ra Giêng, má đi chợ hay mua mớ ruốc tươi về, chế biến thành đủ các món. Món này không hề đắt, lại dễ nấu dễ ăn, và ngon đến lạ lùng. Hôm nào có ruốc, 1 nồi cơm có khi không đủ, phải nấu thêm.

Quê tôi ở miền Trung, ngoài món mắm, thì chúng tôi cực mê con ruốc. Trong trí nhớ của tôi, ruốc không phải mùa nào cũng có mà thường là sau tết thì mới rộ mùa.

Chị em tôi đi học về, chỉ cần nghe má nói "Tối ni nhà mình ăn cơm với ruốc", thì đứa nào cũng sướng rơn. Thích nhất là được má kêu vô bếp phụ mấy việc lặt vặt.

Tôi bắt chước má làm món ruốc rang khế

Canh ruốc cà chua

Con ruốc mua về, má đem rửa sạch, bóp thiệt khô và để ráo nước, rồi từ mớ ruốc, má kết hợp với rau trái trong vườn, nấu những món ăn thơm phức ngon lành.

Có hôm, má làm món ruốc tươi rang khế. Má ra sau vườn hái mấy trái khế chua còn xanh, mấy trái ớt, nhổ mấy bụi hành. Khế má đem rửa rồi xắt mỏng, sau đó ngâm với mấy hột muối và rửa vài lần cho bớt chua.

Trong nhà luôn có sẵn mỡ heo đã thắng. Má bắc chảo lên bếp, cho vô 1 muỗng mỡ, cho tỏi bằm, đợi thơm rồi cho ruốc vô đảo đều. Khi những con ruốc hơi vàng và bóng, má cho hành lá và ớt xắt nhỏ vô, nêm chút xíu nước mắm, bột ngọt rồi cho khế vô đảo chút xíu là xong.

Có hôm má nấu canh ruốc cà chua. Má đem cà chua cắt múi cau, bắc nồi lên bếp, cho mỡ, hành tím băm phi thiệt thơm rồi bỏ cà chua vô xào. Chừng cà chua đã chín, má cho ruốc vô xào chung, nêm nếm rồi cho nước vô nấu sôi, tắt bếp, nêm hành lá xắt nhuyễn là đã có ngay nồi canh ngon lành.

Có những hôm nhà có canh ruốc, thì chỉ cần 1 nồi cơm trắng, thêm rổ xà lách nữa là thịnh soạn quá chừng. Có khi má chuẩn bị thêm ít bún (bún khô đem luộc, dùng thay cho bún tươi). Múc 1 tô bún, chan canh ruốc, bỏ vô vài cọng xà lách nữa, ăn ngon quên cả đường về.

Dù ba và chị em tôi chưa bao giờ ngán món ruốc, nhưng má luôn thay đổi các nguyên liệu nấu cùng ruốc cho đa dạng. Ruốc rang đủ với loại rau trái, nấu canh cà, canh cải rồi thì má làm món ruốc um.

Ruốc tươi đã rửa sạch để ráo, má đem trộn với gừng tươi giã nhuyễn, chút xíu bột ngọt, để chừng 15 phút. Trong khi chờ đợi, má bưng rổ ra vườn nhổ xà lách, rau quế, tía tô, hái thêm vài trái khế chua. Rửa rau, bào khế xong thì ruốc cũng đã thấm gia vị. Má bắc chảo lên bếp, cho chút mỡ, hành tím băm vô chờ thơm thì cho ruốc vô đảo đều tay, nêm chút nước mắm, chút xíu đường, vậy là đã có món ruốc um.

Mỗi khi làm món ruốc um, má đều chuẩn bị cả bánh tráng nướng và bánh tráng nhúng. Có thể dùng bánh tráng nướng xúc ăn hoặc dùng bánh tráng nhúng cuốn với rau sống và thưởng thức.

Mùa ruốc má còn mua ruốc về phơi, để "có ruốc ăn quanh năm". Với ruốc khô, trước khi nấu má đem rửa sạch bụi bặm, ngâm chút xíu cho mềm rồi bóp nước thật ráo, sau đó chế biến như ruốc tươi.

Tôi vô Sài Gòn đi học, xa nhà, nhớ nhất là những bữa cơm có ruốc.

Vào mùa ruốc, tôi đi chợ Bà Hoa mua được mớ ruốc tươi, đem về nấu theo công thức của má, ăn tô canh ruốc mà nghẹn ngào thương nhớ ngày xưa.

Thanh Vân