Tỏ tình bằng thơ

Ảnh minh họa: Internet

Đọc lại Số đỏ, chắc hẳn ai cũng phì cười trước cảnh ngộ đáo để: Trong lúc Tuyết, một cô gái tân thời đang tung tăng trong vườn hoa, có chàng thi sĩ lẽo đẽo theo sau: “đôi mắt lờ đờ, cái thân thể ốm o lẫn trong bộ Âu phục quần chân voi, cứ đăm đăm chiêu chiêu nhìn Tuyết”. Và… ngâm thơ: “Chẳng được như hoa vướng gót ai/ Lòng ta man mác tả tơi thay/ Vội vàng nhặt lấy bông hoa nát/ Ðể áp cho lòng nỗi đắm say!”. Lúc ấy, Xuân Tóc Đỏ đi bên cạnh Tuyết, chẳng lẽ im lặng để mặc cho “tình địch” sử dụng thơ chiếm lấy trái tim trinh nguyên của nàng ư? Không, Xuân Tóc Đỏ cũng há mồm ra đọc thơ, xem ra hiệu quả lắm, nếu không, sức mấy Tuyết thốt lên khen: “Giời ơi, anh là một bậc kỳ tài! Thật là xuất khẩu thành chương!".

Nhắc lại chi tiết này, dù dẫn chứng từ tiểu thuyết trào phúng, nhưng rõ ràng, Vũ Trọng Phụng đã xây dựng tình tiết từ cuộc đời thật. Nghĩa là, tỏ tình bằng thơ trước đây phổ biến và nay, chưa chắc đã mất đi.

Một trong những câu thơ hay nhất của Lưu Trọng Lư: “Em chỉ là người em gái thôi/ Người em sầu mộng của muôn đời/ Tình em như tuyết giăng đầu núi/ Vằng vặc muôn thu nét tuyệt vời” - chính là thơ tỏ tình dành cho cô nữ sinh Phùng Thị Cúc, 17 tuổi, học trường Thăng Long (Hà Nội). Sau này, cô là nhà điêu khắc lừng danh năm châu bốn biển: Điềm Phùng Thị.

Từ những vần thơ thời thanh niên, mãi vài chục năm sau, khi gặp lại, cả hai đều đã lập gia thất, trong hồi ký Nửa đêm sực tỉnh, Lưu Trọng Lư kể: “Hôm ấy, Nguyễn Tuân dắt Cúc lại ngồi bàn với tôi và vợ tôi là Mừng, Tuân cười xì xì: “Đây rồi, đối mặt ngâm gì thì ngâm đi”. Tất cả chúng tôi cùng cười với nhau vui vẻ, tưởng chừng như cuộc sống chẳng có điều gì xảy ra, có khi như thật mà cũng như đùa vậy”.

Vâng, cuộc sống nó vốn thế, cứ diễn ra mọi điều, có thể lúc mình không toại nguyện, nhưng về sau, ngẫm lại, biết đâu lại hay.

Khi đang là sinh viên năm thứ hai, y đã chết mê chết mệt một nữ sinh viên khóa trước, được giữ lại trường, học tiếp làm giảng viên. Trời, nghe giọng nói Mỹ Tho mà ngỡ như uống nước dừa xiêm. Làm thế nào để bày tỏ tình cảm? Chỉ có thơ.

Một trong những bài thơ y viết cho nàng năm tháng ấy: Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương, sau này nhiều người yêu thích: “Tình yêu làm nắng hạ hóa mưa xuân/ Có phải tôi về nên mùa này mưa vội?/ Qua kênh Chợ Gạo một chiều bão nổi/ Đôi mắt tôi chìm trong đôi mắt của em…”. Còn nhớ, buổi chiều hôm đó trời mưa tầm tã, y và bạn học Trương Nam Hương đã đi chung chiếc xe đạp sườn ngang lên nơi nhà nàng ở trọ để trao thư. Con đường Phạm Viết Chánh ấy, làm sao có thể quên?

Khi đến nơi, ướt như chuột lột, mặc dù gọi đến khản giọng nhưng cửa vẫn im ỉm đóng. Đành bỏ bài thơ vào bao ni lông cho khỏi ướt, rồi ném vào trong sân. Vài ngày sau, tình cờ gặp nhau, nàng bảo: “Em trả lại bài thơ cho anh đây. Em đã đính hôn rồi. Anh ấy cũng bộ đội xuất ngũ như anh”. Chính câu cuối cùng khiến y tự ý thức phải rút lui.

Bẵng đi một thời gian dài, ngày nọ có một bạn đọc nam đến báo Phụ Nữ TP.HCM tìm gặp y. Thật ngạc nhiên khi anh đưa thiệp cưới và mời dự. Ngạc nhiên quá, y có quen biết gì đâu. Sau một lúc trò chuyện, anh cho biết đã chép bài thơ Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương nhằm “thay lời muốn nói”. Không ngờ, cô bạn gái gật đầu cái rụp. Một phần do thơ, còn một phần do nội dung nói đúng tâm trạng của chàng trai miền Trung yêu cô gái Tiền Giang. Anh kể: “Vợ sắp cưới của tôi tâm sự là bị “đốn ngã” bởi mấy câu này: “Đừng ví tôi như sỏi đá miền Trung/ Tình yêu đến ai không nghe cỏ hát?/ Tôi vội vã vì trong ruột đất/ Mẹ tôi gieo hạt lúa phải còng lưng”. Cô ta bảo đọc xong thương… tôi quá”.

Thế đấy, có những bài thơ đã viết, chính tác giả thất bại, trái tim giai nhân không run rẩy, xúc động mảy may nhưng lại ép-phê người tình của kẻ khác. Đúng. Làm sao có thể “thống kê” đầy đủ bao nhiêu người trải qua nhiều thế hệ đã mượn thơ Nguyễn Bính, Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Bích Khê, Bùi Chí Vinh, Trương Nam Hương, Nguyễn Nhật Ánh… để thổ lộ tâm tình? Và bao nhiêu người đã nhờ vần thơ ấy mà nên duyên vợ chồng?