Tổng kết diễn đàn 'Người Việt xấu xí?': Phần nhiều do giáo dục mà nên…

Rất nhiều thói hư tật xấu của người Việt đã và đang tung hoành từ làng quê đến thành thị, từ nông dân đến công chức, từ trẻ em đến người lớn. Đã là bệnh dịch thì bất cứ đâu nó cũng dễ phát tán vi rút. Mà bệnh thì phải trị từ gốc. Có loại tấn công phủ đầu ngay, nhưng có loại phải từ từ, “dục tốc bất đạt”.

Thói xấu của người Việt, có loại phải dùng luật trị ngay, bởi nói nhiều không hiệu quả, nhưng đa phần là đi từ sự uốn nắn, dạy dỗ, giáo dục. Không phải bỗng dưng mà thói xấu đột ngột nảy nòi. Nó có một quá trình, mà tên gọi của nó là bắt chước. Cha mẹ, cộng đồng làm sai khiến trẻ con bắt chước theo, lâu ngày ủ bệnh thành thói quen mãn tính. Ví dụ bệnh háo danh, thành tích trên lớp học.

Nếu cha mẹ dạy con rằng hãy học thực chất, đúng với năng lực, cố gắng học tốt nhưng không bằng mọi giá, thì sẽ không có chuyện quay cóp, học thêm tràn lan. Trẻ ra đường ăn cắp, xả rác bừa bãi, lên lớp lập phe nhóm đánh bạn, vô lễ với thầy cô, người lớn, nếu không từ gia đình mà ra thì do đâu?

Cha mẹ cũng ăn cắp thời gian công sở, đi muộn về sớm, ném rác sang nhà hàng xóm, chửi mắng nhau, đánh chửi con cái, trộm cắp của người khác mang về và lấy làm vui. Lắm gia đình dạy con một đường nhưng làm một nẻo, khiến trẻ tập tính dối trá ngay từ khi còn bé. Nhiều cha mẹ sững sờ khi con ở nhà ngoan ngoãn, nhưng một ngày nào đó thành đứa trẻ hư, tội phạm. Ở đây câu chuyện đã vượt qua ranh giới một gia đình.

Đứa trẻ đó hư là do ra đường bắt chước những đứa trẻ khác, bắt chước người lớn. Mà những người kia không phải dưới đất mọc lên, họ cũng đi ra từ một gia đình, hoặc bị lây lan từ một gia đình thứ ba… Và thế là thành cả xã hội. Trẻ rồi sẽ thành người lớn, nên ông bà từng tổng kết: “bé trộm gà-cả trộm trâu-lâu lâu làm giặc”…

Cái gốc của giáo dục là ở gia đình. Người lớn, cha mẹ hãy làm gương tốt cho trẻ con, hãy là một người tử tế, mới dạy con mình thành người tốt được. Từ gia đình mới đến nhà trường. Nhà trường hãy dạy đạo đức cho trẻ một cách thực chất. Cho đến bây giờ, có lẽ chưa cấp học nào ở Việt Nam đưa tài liệu về những thói hư tật xấu của người Việt vào giảng dạy.

Giáo dục phải bằng yêu thương, bằng hành động cụ thể, bằng sự nghiêm khắc tự nhận thói xấu của mình, bởi muốn lành bệnh thì phải gọi đúng bệnh và chữa đúng thuốc. Chính vì giáo dục không thực chất và phương tiện để chuyển tải sự dạy dỗ là những chế tài, công cụ không đủ mạnh mà còn dung túng cho cái xấu, cái ác lộng hành, nên cái xấu vẫn nhơn nhơn.

Nói lại chuyện bao người đã nói, hãy nhìn người nước ngoài kìa, tính tự giác, trách nhiệm, thượng tôn pháp luật của người dân khi ra đường, vào công sở, sao họ cao thế, ta lại quá kém? Là do họ giáo dục mà nên.

TRUNG VIỆT