Tình hình Tây Ban Nha nóng lên từng giờ

Tỉnh trưởng Puigdemont bị sa thải hôm 28/10 đã kêu gọi "phản đối một cách dân chủ” đối với việc chính phủ trung ương nắm quyền kiểm soát, sau khi Catalan đơn phương tuyên bố độc lập khỏi TBN.

Trước đó, Thủ tướng Mariano Rajoy đã bãi nhiệm tỉnh trưởng và chính quyền tỉnh Catalan, giải tán quốc hội vùng Catalonia và triệu tập một cuộc tổng tuyển cử mới vào ngày 21/12 như là một phần trong các biện pháp quyết liệt để nắm quyền kiểm soát “chính quyền nổi loạn” ở Barcelona.

Madrid chỉ định bà Soraya Sáenz de Santamaría, Phó Thủ tướng TBN, nắm quyền kiểm soát khu vực Catalonia trong một nỗ lực ngăn chặn phong trào li khai của xứ này - Ảnh: Alchetron

Chính quyền địa phương của ông Puigdemont, bị chính quyền trung ương TBN của Thủ tướng Mariano Rajoy giải tán ngày 27/10, đã cáo buộc "sự xâm lăng có tính toán" của Madrid chống lại ý chí của người dân Catalan.

Madrid chỉ định bà Soraya Sáenz de Santamaría, Phó Thủ tướng TBN, nắm quyền kiểm soát khu vực Catalonia trong một nỗ lực ngăn chặn phong trào li khai của xứ này.

Quyết định cách chức cảnh sát trưởng Catalan Josep Lluís Trapero, trao quyền chỉ huy cảnh sát cho ông Ferrán Lopez, cấp phó của Trapero và đặt dưới thẩm quyền của Bộ Nội vụ TBN, là động thái mới nhất trong nỗ lực thâu tóm quyền lực của chính quyền trung ương TBN.

Người dân Cộng hòa Catalan ăn mừng nền độc lập ở Barcelona - Ảnh: CNN

Không rõ chính phủ TBN sẽ thực hiện các biện pháp do Thủ tướng Rajoy công bố như thế nào. Một cuộc đàn áp cứng rắn có nguy cơ làm lặp lại những cảnh bạo lực đã diễn ra tại Catalonia vào ngày 1/10, khi cử tri khu vực này đi bỏ phiếu trưng cầu dân ý đụng độ với cảnh sát quốc gia.

Vấn đề phần lớn phụ thuộc vào các lãnh đạo Catalonia bị truất quyền có tự nguyện từ bỏ quyền lực hay không và hàng nghìn công chức khu vực này có thực thi các mệnh lệnh của Madrid hay không.

Phát biểu trên truyền hình hôm 28/10, nhà lãnh đạo Catalonia li khai Carles Puigdemont nói: "Chúng ta hãy tiến lên với tinh thần chiến thắng - không có bạo lực, lăng mạ, một cách rất toàn diện, tôn trọng ý kiến và biểu tượng của các bên”.

Cuộc biểu tình của những người ủng hộ một nước TBN độc lập ngày 28/10 - Ảnh: Reuters

Ông nhấn mạnh: "Tôi yêu cầu các bạn kiên nhẫn, kiên trì và có lập trường. Cách tốt nhất để bảo vệ những gì chúng ta đã đạt được hiện nay là ‘phản đối một cách dân chủ’ đối với Điều 155 Hiến pháp TBN - điều khoản hiến định cho phép Madrid áp đặt chế độ cai trị trực tiếp Catalonia”.

Sau khi quốc hội Catalan tuyên bố nền độc lập của Catalonia, trên các đường phố Barcelona, thủ phủ xứ Catalonia đã diễn ra các hoạt động ăn mừng tự phát của người dân ủng hộ li khai.

Trong đêm cũng nổ ra các cuộc biểu tình đối lập của những người ủng hộ việc duy trì một nước TBN thống nhất.  

Tỉnh trưởng Catalan Carles Puigdemont bỏ phiếu bầu độc lập khỏi TBN hôm 27/10 - Ảnh: Reuters

Cả chính phủ TBN cũng như các nhà lãnh đạo Catalan đều kêu gọi người dân bình tĩnh trong bối cảnh căng thẳng ở cả hai bên.

Trang nhất các báo toàn quốc và khu vực Catalan hôm 29/10 chạy những hàng tít lớn cho thấy chiều sâu của sự chia rẽ ở TBN.

Nhật báo El Punt Avui của Catalan đăng bài xã luận với tiêu đề "Xin chào nước cộng hòa!" với hình ảnh đám đông reo mừng bên ngoài Quốc hội Catalan và các nhà lập pháp phê chuẩn đề nghị độc lập. Một nhật báo khác của Catalan, tờ Ara, chạy dòng tít "Cộng hòa tuyên ngôn, chính phủ cách chức”.

Trong khi đó, nhật báo toàn quốc El Pais đăng bài với tựa đề "Nhà nước dẹp cuộc nổi loạn”, và trang nhất tờ ABC, một nhật báo khác ra toàn quốc, tuyên bố: "TBN đập tan cuộc đảo chính".

Cảnh sát trưởng Catalan, Josep Luis Trapero, bị cách chức do để xảy ra đụng độ chết người ở Catalonia - Ảnh: Reuters

Liên minh châu Âu (EU) bày tỏ quan điểm không ủng hộ động thái của Catalonia khi lo ngại phong trào li khai lan rộng sang các nước thành viên khác của EU.

Theo luật của EU, trong bất cứ trường hợp nào Catalonia cũng sẽ không phải mặc nhiên là thành viên EU, mà phải nộp đơn xin gia nhập EU như là một quốc gia mới.

Đức, Pháp, Anh, Ireland và Hoa Kỳ đã công khai tuyên bố không công nhận nền độc lập của Catalonia.

Việt Hưng (Theo CNN, Reuters)