Tiếng hát Mai Hương: Tơ trời đã đứt

Sinh thời, bà tự bạch về bản thân “có đủ ba miền Bắc - Trung - Nam”. Mai Hương sinh tại Đà Nẵng, lớn lên ở Hà Nội và tiếng hát ngân vang tại Sài Gòn. Đó là do những chuyển dịch của gia đình khi thân sinh nữ ca sĩ Mai Hương là một công chức thời Pháp, phải đổi nhiệm sở thường xuyên.

Trời đã gieo phận nữ nhi vào một gia đình văn nghệ sáng giá của Việt Nam. Thân phụ bà - Phạm Đình Sỹ là anh trai của một gia đình toàn tài trong Tân nhạc Việt Nam với những tên tuổi: Thái Hằng, Hoài Bắc - Phạm Đình Chương, Hoài Trung - Phạm Đình Viêm, Thái Thanh… Thân mẫu là kịch sĩ Kiều Hạnh, người đã ươm mầm cho bao tiếng hát miền Nam khởi đi từ ban Tuổi xanh của mình. Và Mai Hương hát, tự nhiên như trời định cho bà nghiệp dĩ ấy.

Nói vậy vừa đúng mà cũng vừa không hẳn đúng. Dù là con nhà nòi, dù mang một năng khiếu vượt trội, nhưng nếu không yêu cái việc ca hát hơn mọi thứ trên đời, yêu đắm say, thì làm sao tận tụy với nghiệp dĩ, làm sao đi trọn con đường rực rỡ nhưng đầy chông gai của một đời ca sĩ? 

Là một giọng soprano hiếm quý, nhưng Mai Hương không đa sắc như Thái Thanh. Thái Thanh làm mê hoặc người nghe bởi sức sống, bởi cái tận cùng của cảm xúc, của nỗi sống và sự chết được “trưng bày” trong từng cách nhả chữ từng làn hơi. Mai Hương hiền dịu và thầm lắng hơn. Trong giọng hát Mai Hương có chút gì mỏng manh như tơ trời, thanh thoát như tiếng hát thiên thần, phiêu diêu và tinh khiết. Dường như mọi khổ đau của trần ai tục lụy được các nhạc sĩ đưa vào ca khúc, thì cũng chính những ca khúc ấy thôi, bằng tiếng hát Mai Hương, nỗi buồn mang thêm công năng của sự ủi an. 

Khi bà hát về nỗi hoài hương, thì nỗi hoài hương vút bay lên lan tỏa như làn khói lam chiều, đưa hồn người về quê cũ. Hát về mơ ước thanh bình thì dường như thanh bình đã ngự trị đâu đây. Tiếng hát Mai Hương được thiên định để hát lên những rung động tinh tế của nhạc tiền chiến. Nơi giọng hát Mai Hương không có chỗ cho sự sỗ sàng hay những bi lụy bị làm quá lên. Tất cả là sự chuẩn mực nền nã của một thiếu nữ con nhà gia giáo. 

Nếu tò mò về đời tư của ca sĩ (sự tò mò vốn lúc nào cũng dư thừa trong số đông hâm mộ) thì quả thật, người đời sẽ dễ thất vọng vì chẳng thể tìm thấy những chuyện mà nói theo ngôn ngữ bây giờ là “dễ buôn” trong cuộc đời người nữ danh ca này. Ngày xưa, Mai Hương từng theo học nhạc, rồi bỏ ngang để thi tú tài. Nhưng với vốn nhạc lý vững vàng, và giọng hát như tơ trời, bà là một tên tuổi nổi danh đến độ hầu hết các nhạc sĩ đều muốn mời cộng tác.

Rồi lấy chồng năm 19 tuổi, tưởng như cuộc hôn nhân với người hàng xóm mới chỉ quen nhau ba tháng sẽ đầy gian truân. Nhưng không, Mai Hương có một cuộc sống gia đình yên ả, hạnh phúc viên mãn. Điều này chắc những tiểu thư con nhà gia giáo mới làm được. 

Ồ, nhưng có thể liều lĩnh mà kết luận rằng: một đời sống yên ả sẽ khiến cho giọng hát Mai Hương không chứa chấp bão giông? Tôi không biết, vì tôi không phải là… Mai Hương. Nhưng tôi chắc chắn một điều: bình an trong đời sống phải bắt nguồn từ bình an trong tâm hồn, một bình an không cần gắng gượng tỏa ra từ tiếng hát ấy. 

Mỗi bài hát sở dĩ có sức sống, là vì đằng sau nó có một câu chuyện. Mỗi ca sĩ trở thành huyền thoại, bởi sau tiếng hát ấy là ngút ngàn tâm sự. Thời đại nào cũng chất chứa những tâm sự dệt bởi những câu chuyện của đời sống. Nhạc của ngày xưa chắc chắn sẽ không thể mất đi, tiêu biến đi, vì ai cũng cần một chút ủi an, vào một lúc nào đó, vì tâm hồn nào cũng cần bến đỗ bình yên trong một khoảnh khắc bất kỳ.

Người ca sĩ thực tài dẫu có đi qua cuộc lữ thứ trần gian, vẫn để lại những dư âm trong như ngọc. Khi nào bạn trẻ của thế hệ 4.0 cảm thấy cần một giọng hát ủi an, bạn có thể tìm trên internet những bản thu thanh ngày cũ. Nghe đi và cảm thấy lòng mình chùng xuống vì hai chữ “ngày xưa”. Và như thế, giọng hát mảnh mai nhưng thanh tân như tơ trời của nữ ca sĩ Mai Hương sẽ lại vang lên…

Hôm nay tơ trời có thể đứt, nhưng một ngày nào đó, tơ trời sẽ vẫn vấn vương như một điều đương nhiên, như mọi việc phải như thế. 

Sến Nương