PNO - Phóng viên Báo Phụ Nữ có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Mai Thanh Sơn, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, về di chỉ khảo cổ Vườn Chuối.
Phóng viên: Ông có ý kiến gì về việc di chỉ khảo cổ Vườn Chuối đang tiếp tục bị xâm hại?
|
Tiến sĩ Mai Thanh Sơn: Về luật, đơn vị thi công không sai, vì đề án xây dựng đã được cấp phép. Nhưng về trách nhiệm công dân, họ không đúng. Khi phát hiện hiện vật, họ phải báo chính quyền, ngừng thi công, chờ đánh giá từ các cơ quan liên quan.
Ở Việt Nam, nhiều người chỉ quan tâm tới cơm áo gạo tiền, bỏ quên di sản, quá khứ, lịch sử. Làm sao chuẩn hóa về mặt pháp lý là một chuyện, nhưng chuẩn hóa về ứng xử của người dân, trách nhiệm công dân với di sản cũng quan trọng không kém.
Thứ nữa, nếu muốn thi công tránh di chỉ này giờ cũng không dễ, vì nó liên quan đến quy hoạch được duyệt từ trước. Thay bằng phương án khác, sẽ đội vốn. Làm sao để giải quyết bài toán này là điều Nhà nước phải tính. Nhưng hiện tại, chẳng có một chỉ đạo hay ý kiến gì quyết liệt từ các cấp cao hơn. Tôi nghĩ, đó là điều đáng tiếc, vì không dễ gì chúng ta có một di tích khảo cổ đặc biệt như vậy. Nếu không giữ được, đó là một mất mát lớn.
* Ông đánh giá trách nhiệm của những đơn vị quản lý văn hóa trong câu chuyện Vườn Chuối ra sao?
- Nếu các cơ quan quản lý vận hành tối đa, chỉ một tháng có thể lập xong hồ sơ di sản; sau đó, đưa ra hội đồng di sản đánh giá, phê duyệt, rồi trình các cấp cao hơn. Khoảng vài tháng là hoàn tất mọi thủ tục. Tôi thấy, các nhà quản lý văn hóa cũng không có động thái nào tích cực trong vụ Vườn Chuối, nên sự việc mới “chây ì” suốt nhiều năm qua.
 |
| Khai quật di chỉ Vườn Chuối vào năm 2009 |
Hiện nay, di sản càng ngày càng ít, lợi ích nhóm lại luôn nhòm ngó, xâu xé. Tôi không muốn cào bằng, nhưng ở ta có tình trạng, quy hoạch đồng nghĩa với phá hoại di sản. Không biết bao nhiêu dự án, người Việt mình sờ tay vào lại “hỏng”, phải mời chuyên gia nước ngoài sang sửa với giá đắt đỏ. Mà có phải “sửa” là xong đâu, vì có những thứ đã “an bài” rồi, chưa kể thủ tục nhiêu khê, rắc rối. Vì thế, làm nghiêm túc ngay từ đầu, khi còn có cơ hội, vẫn hơn. Vấn đề là có muốn làm hay không thôi.
* Còn Luật Di sản văn hóa thì sao, thưa ông?
- Luật Di sản văn hóa ra đời năm 2001, sau vài lần sửa đổi, đã có những tiến bộ, nhưng vẫn tồn tại không ít bất cập. Nhiều khái niệm trong luật chưa rõ ràng, cụ thể. Ví dụ, luật nói những di sản có giá trị lịch sử - văn hóa hơn 100 năm là di sản. Nhưng di sản thế nào mới được xem là có giá trị lịch sử - văn hóa thì lại không rõ. Ở ta, chưa có vị nào mất chức vì di sản bị xâm hại cả.
|
Bắc có Vườn Chuối, Nam có Đà Lạt Trong lúc câu chuyện di chỉ Vườn Chuối vẫn đang nhức nhối thì ở phương Nam, Đà Lạt trở thành tâm điểm của dư luận khi Đồ án quy hoạch khu trung tâm Hòa Bình được công bố, trong đó nêu rõ, rạp hát Hòa Bình và Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt sẽ bị đập bỏ, di dời, để xây khu giải trí đa chức năng, trung tâm thương mại, dịch vụ cao cấp… Trong một bài viết, tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu cho rằng, khu Hòa Bình giống như một “bảo tàng” sống động về văn hóa và con người Đà Lạt. Với sự thay đổi cảnh quan hiện đại như quy hoạch, e rằng giá trị văn hóa, lịch sử của trung tâm Đà Lạt cũng sẽ không còn. Theo bà Hậu, quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa ở nhiều tỉnh thành đã phá hủy khu vực trung tâm - nơi lưu giữ dấu ấn đặc trưng lịch sử - văn hóa của đô thị. Những bản quy hoạch “khu trung tâm hiện đại” với công trình cao tầng đồ sộ, bê tông và kính lạnh lùng lấn lướt những khu phố, những ngôi nhà đã hòa hợp tồn tại hàng trăm năm. Thực trạng này vừa là sự “nhân bản vô tính”, vì hoàn toàn không mang “hồn vía đô thị”, vừa là thái độ vô ơn với tiền nhân - những người đã tạo dựng lịch sử đô thị đó. |
Du Nguyên (thực hiện)
| Chia sẻ bài viết: |
Đến 14 giờ 30 ngày 21/11, lực lượng chức năng vẫn chưa tìm thấy 2 người mất tích trong vụ xe gom rác bị rơi từ cầu treo Bình Thành xuống sông.
Trong quá trình thi công cải tạo hệ thống thoát nước tại ngõ 167 Tây Sơn (Hà Nội), nhóm công nhân phát hiện nhiều tiểu quách, bên trong có hài cốt.
Bằng thủ đoạn cho số trúng độc đắc, một phụ nữ ở Long An bị lừa 41 lần với tổng số tiền gần 400 triệu đồng.
3 giám đốc trong vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng bị HĐXX TAND tỉnh Quảng Ngãi xử phạt cải tạo không giam giữ.
Ngày 21/11, Tòa Gia đình và người chưa thành niên đã tuyên phạt Mehtar Tani Khadir (quốc tịch Algeria) 1 năm tù về tội “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi”.
Ngày 21/11, UBND TPHCM đã có quyết định ban hành giá vé dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng tàu điện trên tuyến đường sắt đô thị số 1...
Chiếc xe gom rác chạy trên cầu treo Bình Thành (Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên - Huế) thì bất ngờ lao xuống sông Hương khiến 2 người trên xe mất tích.
Nhiều loại cây trái chỉ được sử dụng tươi hoặc chế biến thủ công, nhưng khi “qua tay” của các chị, chúng trở thành hàng hóa xuất khẩu đi khắp thế giới.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà làm việc với các địa phương có dự án cao tốc đi qua tại khu vực ĐBSCL để gỡ những khó khăn đang vướng phải.
Ngoài trụ sở UBND quận 1, trụ sở Cục Hải quan, đền thờ Trần Hưng Đạo và mộ ông Binh Bộ kiểm duyệt ty... cũng được xếp hạng di tích đợt này.
Theo Bộ trưởng Bộ GTVT, hiện đã có dự án đường sắt riêng để kết nối Hà Nội - Lạng Sơn và TPHCM - Cần Thơ.
Việc triển khai các biện pháp xử lý bao gồm cả dự án, công trình dừng thi công, chậm tiến độ, trụ sở, công sở không hoặc sử dụng chưa hiệu quả.
TAND tỉnh Long An vừa tuyên tử hình đối với bị cáo Mển về hành vi vận chuyển 25kg ma túy qua biên giới.
Ngày 20/11, UBND tỉnh Cà Mau cho biết, vừa ban hành kế hoạch tổ chức các hoạt động mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ năm 2025.
ĐBQH Dương Khắc Mai khẳng định, nguồn lực trong dân còn rất lớn, nếu phát hành trái phiếu với lãi suất đủ hấp dẫn, người dân sẵn sàng mua.
Sau tiếng động mạnh, nam công nhân được nhiều người khác ôm ra khỏi công trình, đưa lên xe đi cấp cứu.
Bộ Chính trị đồng ý thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế toàn diện tại TPHCM và Trung tâm tài chính khu vực tại TP Đà Nẵng.
Cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đã bàn giao 100% mặt bằng, chỉ còn khoảng 200m tuyến nối nằm trên địa bàn TP Cần Thơ vướng bãi rác.
