PNO - Phóng viên Báo Phụ Nữ có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Mai Thanh Sơn, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, về di chỉ khảo cổ Vườn Chuối.
Phóng viên: Ông có ý kiến gì về việc di chỉ khảo cổ Vườn Chuối đang tiếp tục bị xâm hại?
|
Tiến sĩ Mai Thanh Sơn: Về luật, đơn vị thi công không sai, vì đề án xây dựng đã được cấp phép. Nhưng về trách nhiệm công dân, họ không đúng. Khi phát hiện hiện vật, họ phải báo chính quyền, ngừng thi công, chờ đánh giá từ các cơ quan liên quan.
Ở Việt Nam, nhiều người chỉ quan tâm tới cơm áo gạo tiền, bỏ quên di sản, quá khứ, lịch sử. Làm sao chuẩn hóa về mặt pháp lý là một chuyện, nhưng chuẩn hóa về ứng xử của người dân, trách nhiệm công dân với di sản cũng quan trọng không kém.
Thứ nữa, nếu muốn thi công tránh di chỉ này giờ cũng không dễ, vì nó liên quan đến quy hoạch được duyệt từ trước. Thay bằng phương án khác, sẽ đội vốn. Làm sao để giải quyết bài toán này là điều Nhà nước phải tính. Nhưng hiện tại, chẳng có một chỉ đạo hay ý kiến gì quyết liệt từ các cấp cao hơn. Tôi nghĩ, đó là điều đáng tiếc, vì không dễ gì chúng ta có một di tích khảo cổ đặc biệt như vậy. Nếu không giữ được, đó là một mất mát lớn.
* Ông đánh giá trách nhiệm của những đơn vị quản lý văn hóa trong câu chuyện Vườn Chuối ra sao?
- Nếu các cơ quan quản lý vận hành tối đa, chỉ một tháng có thể lập xong hồ sơ di sản; sau đó, đưa ra hội đồng di sản đánh giá, phê duyệt, rồi trình các cấp cao hơn. Khoảng vài tháng là hoàn tất mọi thủ tục. Tôi thấy, các nhà quản lý văn hóa cũng không có động thái nào tích cực trong vụ Vườn Chuối, nên sự việc mới “chây ì” suốt nhiều năm qua.
 |
| Khai quật di chỉ Vườn Chuối vào năm 2009 |
Hiện nay, di sản càng ngày càng ít, lợi ích nhóm lại luôn nhòm ngó, xâu xé. Tôi không muốn cào bằng, nhưng ở ta có tình trạng, quy hoạch đồng nghĩa với phá hoại di sản. Không biết bao nhiêu dự án, người Việt mình sờ tay vào lại “hỏng”, phải mời chuyên gia nước ngoài sang sửa với giá đắt đỏ. Mà có phải “sửa” là xong đâu, vì có những thứ đã “an bài” rồi, chưa kể thủ tục nhiêu khê, rắc rối. Vì thế, làm nghiêm túc ngay từ đầu, khi còn có cơ hội, vẫn hơn. Vấn đề là có muốn làm hay không thôi.
* Còn Luật Di sản văn hóa thì sao, thưa ông?
- Luật Di sản văn hóa ra đời năm 2001, sau vài lần sửa đổi, đã có những tiến bộ, nhưng vẫn tồn tại không ít bất cập. Nhiều khái niệm trong luật chưa rõ ràng, cụ thể. Ví dụ, luật nói những di sản có giá trị lịch sử - văn hóa hơn 100 năm là di sản. Nhưng di sản thế nào mới được xem là có giá trị lịch sử - văn hóa thì lại không rõ. Ở ta, chưa có vị nào mất chức vì di sản bị xâm hại cả.
|
Bắc có Vườn Chuối, Nam có Đà Lạt Trong lúc câu chuyện di chỉ Vườn Chuối vẫn đang nhức nhối thì ở phương Nam, Đà Lạt trở thành tâm điểm của dư luận khi Đồ án quy hoạch khu trung tâm Hòa Bình được công bố, trong đó nêu rõ, rạp hát Hòa Bình và Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt sẽ bị đập bỏ, di dời, để xây khu giải trí đa chức năng, trung tâm thương mại, dịch vụ cao cấp… Trong một bài viết, tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu cho rằng, khu Hòa Bình giống như một “bảo tàng” sống động về văn hóa và con người Đà Lạt. Với sự thay đổi cảnh quan hiện đại như quy hoạch, e rằng giá trị văn hóa, lịch sử của trung tâm Đà Lạt cũng sẽ không còn. Theo bà Hậu, quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa ở nhiều tỉnh thành đã phá hủy khu vực trung tâm - nơi lưu giữ dấu ấn đặc trưng lịch sử - văn hóa của đô thị. Những bản quy hoạch “khu trung tâm hiện đại” với công trình cao tầng đồ sộ, bê tông và kính lạnh lùng lấn lướt những khu phố, những ngôi nhà đã hòa hợp tồn tại hàng trăm năm. Thực trạng này vừa là sự “nhân bản vô tính”, vì hoàn toàn không mang “hồn vía đô thị”, vừa là thái độ vô ơn với tiền nhân - những người đã tạo dựng lịch sử đô thị đó. |
Du Nguyên (thực hiện)
| Chia sẻ bài viết: |
Sáng 22/12, Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chính thức lăn bánh.
2024 là năm thứ mười Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc.
Hiệp 1 Myanmar được cột dọc cứu thua 2 lần. Hiệp 2 Việt Nam ghi được 5 bàn thắng nhờ công của Xuân Son, Vĩ Hào, Quang Hải, Tiến Linh.
Chiều 21/12, lễ trao giải Cuộc thi “Lan tỏa năng lượng tích cực” lần 5 đã diễn ra tại TPHCM.
Ngày 21/12, Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế vừa phá thành công chuyên án, bắt khẩn cấp một đối tượng về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Ban An toàn giao thông TPHCM vừa phát hành Cẩm nang hướng dẫn sử dụng metro số 1.
Ngày 21/12, TAND tỉnh Kiên Giang đã tuyên phạt 4 bị cáo trong vụ án nhận hối lộ tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới Kiên Giang.
Chiều 21/12, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Sóc Trăng cho biết, đang điều tra vụ 2 thiếu niên 13 tuổi giết người trên địa bàn.
Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đã tới thăm hỏi, động viên và chia buồn với 2 người tử vong, 12 người bị thương trong vụ hỏa hoạn ở quận Tân Bình.
Các đối tượng chế tạo khoang bí mật trên xe bán tải để vận chuyển vảy tê tê nhằm qua mặt công an.
Công an TP Hà Nội tìm bị hại trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản do Phó Đức Nam (tức Mr. Pips) cầm đầu.
Dù có theo binh nghiệp hay không, con cháu các gia đình từng tham gia kháng chiến luôn tự hào truyền thống đấu tranh vì tự do, độc lập của ông cha...
Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM phát động cuộc thi tìm kiếm nhà sáng tạo nội dung với chủ đề "Chạm đến tương lai cùng metro".
Công an TP Hà Nội phối hợp với Interpol ra quyết định truy nã quốc tế Mr. Hunter Lê Khắc Ngọ trong vụ án lừa đảo đầu tư chứng khoán.
Từ năm 2025, công an các đơn vị địa phương sẽ thực hiện tiếp nhận hồ sơ đăng ký xe lần đầu hoàn toàn trực tuyến...
Chiều 20/12, Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đã tổ chức Hội nghị phản biện xã hội 5 dự án đầu tư ở TPHCM.
Lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng giải đáp các ý kiến bày tỏ băn khoăn khi thành phố đề xuất lấn biển 300ha để làm Khu thương mại tự do.
Theo kế hoạch sắp xếp, UBND tỉnh Quảng Nam giảm 6 sở ngành; còn lại là 13 cơ quan chuyên môn, 1 tổ chức hành chính.
