Tỉ lệ thất nghiệp ở Việt Nam tăng nhưng vẫn thấp so với thế giới

ĐBQH Bố Thị Xuân Linh đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, sáng 6/6

Hơn nửa triệu lao động mất việc trong 5 tháng đầu năm

Sáng ngày 6/6, tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TBXH) Đào Ngọc Dung, ĐBQH Bố Thị Xuân Linh (Bình Thuận) đề nghị làm rõ quy mô lao động Việt Nam tại Việt Nam.

ĐB trích dẫn báo cáo của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến kỳ họp thứ 5, đánh giá về quy mô lao động việc làm tại nhiều địa phương trong cả nước vẫn còn mất cân đối lớn, thị trường phục hồi chậm dẫn đến tình trạng một bộ phận người lao động gặp nhiều khó khăn như thiếu việc làm, sức lao động chưa được tận dụng, phát huy và khai thác hợp lý dẫn đến việc di chuyển nguồn lao động từ địa phương này đến địa phương khác còn ở mức cao. Bên cạnh đó, chi phí sức lao động lớn song hiệu quả lao động vẫn còn thấp và lãng phí.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH cho hay, hiện quy mô lao động Việt Nam rất lớn. Theo thống kê, trong quý I/2023, Việt Nam có 51,4 triệu người tham gia thị trường lao động từ 15 tuổi trở lên. Bộ trưởng thừa nhận, thời gian qua đã xảy ra tình trạng thiếu việc làm.

Tỉ lệ thất nghiệp trong quý I/2023 là 2,25%. “Cách đây hơn 1 năm, diễn đàn kinh tế thế giới xếp Việt Nam vào top 5 về tỉ lệ thất nghiệp. Đến thời điểm này, tỉ lệ thất nghiệp ở Việt Nam có gia tăng nhưng không chỉ riêng chúng ta. Tỉ lệ thất nghiệp trong quý I/2023 là 2,25%, so với thế giới chúng ta vẫn nằm trong ngưỡng các quốc gia thấp” - Bộ trưởng nói.

Ngày 26/5, Bộ LĐ-TBXH đã có thống kê, báo cáo chính thức về vấn đề này. Theo đó, số lao động mất việc, giãn việc, thiếu việc khoảng 506.000 người. Trong đó, khoảng 270.000 lao động bị mất việc hẳn.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, có một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này: do cắt giảm đơn hàng; tái cơ cấu sản xuất, thay đổi về lực lượng lao động; thực hiện theo nội dung giải quyết chính sách theo bộ luật lao động.

Điều hành chương trình chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH giải đáp rõ hơn về vấn đề việc làm. Đây là vấn đề nhiều ĐBQH quan tâm. Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề: “Nhiều ĐBQH nói vì sao đơn hàng dệt may ở Việt Nam rất thấp nhưng đơn hàng tại các nước như Bangladesh, Trung Quốc vẫn nhiều. Nhiều ý kiến cho rằng, việc xây dựng hệ sinh thái sản xuất xanh còn thiếu căn cơ, nhiều ngành nếu không khéo tái cơ cấu lại, thì khi đơn hàng trên thế giới nhiều trở lại cũng sẽ chưa chắc về Việt Nam”.

Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao

Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung thừa nhận Việt Nam đang thiếu nhân lực chất lượng cao

Chất vấn Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, ĐBQH Nguyễn Thị Hà (Bắc Ninh) chỉ ra, chất lượng nguồn nhân lực đất nước vẫn ở vị trí thấp so với nhiều nước trong khu vực. Tỉ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ chỉ đạt khoảng 26%. ĐB nêu câu hỏi: “Bộ trưởng đánh giá thế nào về quá trình triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ phát triển thị trường lao động trên? Đến bao giờ chất lượng nguồn nhân lực đất nước mới tiệm cận được với các nước trong khu vực?”.

Liên quan vấn đề này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đánh giá, thị trường lao động Việt Nam còn non trẻ nhưng đã có bước hình thành, phát triển nhanh chóng cả về cơ cấu, quy mô và sự phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, lao động kỹ năng còn thấp. Số đào tạo qua các hình thức khác nhau đạt 70% nhưng số có bằng cấp chứng chỉ đạt 26,4%, đây là mức thấp so với thế giới.

Ông cũng thẳng thắn thừa nhận, cơ cấu lực lượng lao động hiện không cân đối, đặc biệt lao động có trình độ cao đẳng, trung cấp, lao động có kỹ năng thấp hơn và cần điều chỉnh trong thời gian tới. “Thực tiễn, nhà đầu tư đến Việt Nam thường đặt hai vấn đề, thứ nhất là hạ tầng, thứ hai là nguồn nhân lực chất lượng cao có đáp ứng được không. Điều băn khoăn hiện nay là chúng ta đang thiếu nhân lực chất lượng cao, nhất là các ngành nghề ưu tiên” - Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, vừa qua Chính phủ đã ban hành Nghị định 06 về phát triển thị trường lao động theo hướng linh hoạt, hiện đại, hiệu quả, bền vững để Việt Nam hội nhập được với xu thế chung.

Liên quan câu hỏi của ĐBQH Tô Văn Tám (Kon Tum) về việc có một bộ phận chưa qua trường lớp nhưng vẫn là người tạo ra năng suất lao động, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đồng quan điểm khi trên thực tiễn có người lao động không có chứng chỉ nhưng tay nghề rất cao, như người làm nghề đúc đồng ở Ý Yên (Nam Định). 

“Chúng tôi suy nghĩ, sao không tổ chức thi cấp chứng chỉ cho những người có trình độ chuyên môn như vậy. Quan điểm của chúng tôi là cần có công cụ, tiêu chí đánh giá để xác định chất lượng lao động, chứng chỉ lao động trong thời gian tới” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết đã trao đổi với Cục Giáo dục nghề nghiệp để có giải pháp cho vấn đề này.

Minh Quang