Thương chiến Mỹ - Trung, doanh nghiệp Trung Quốc 'chạy' sang Việt Nam và Ấn Độ

Goldman Sachs - công ty đầu tư tài chính hàng đầu thế giới - vừa có bài phân tích sự bùng nổ đầu tư trực tiếp ở Việt Nam và Ấn độ, khi các nhà cung cấp công nghệ chuyển dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc.

Việt Nam ghi nhận dòng vốn đầu tư trực tiếp từ Trung Quốc tăng vọt 4,6 lần, lên 1,56 tỷ USD, trong vòng 5 tháng đầu năm. Hơn 34 công ty niêm yết trong chuỗi cung ứng công nghệ ở Trung Quốc đã thiết lập hoặc xây dựng cơ sở sản xuất ở Đông Nam Á.
Bài phân tích của Goldman Sachs xác nhận, Việt Nam và Ấn Độ đang có sự gia tăng bùng nổ dòng đầu tư trực tiếp từ các công ty Trung Quốc - những doanh nghiệp đang cố gắng chuyển dây chuyền sản xuất ra nước ngoài, nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của cuộc thương chiến Mỹ - Trung.

Chuỗi cung ứng công nghệ thay đổi khi các công ty sản xuất linh kiện cho điện thoại thông minh và máy tính chuyển cơ sở sản xuất của họ ra khỏi Trung Quốc - Ảnh: Reuters

Theo phân tích của các chuyên gia, lao động và giá thuê mặt bằng rẻ là động lực quan trọng khiến nhiều doanh nghiệp Trung Quốc chọn di dời các nhà máy, nhưng mối đe dọa về cuộc chiến thuế quan mới là nguyên nhân chính kích hoạt dòng đầu tư này. Bối cảnh của chuỗi cung ứng công nghệ thay đổi khi các công ty sản xuất linh kiện điện thoại thông minh và máy tính ở đại lục chuyển cơ sở sản xuất của họ ra khỏi 
Trung Quốc.

Báo cáo của Tổng cục Thống kê Việt Nam về vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) từ Trung Quốc vào Việt Nam cũng tương tự của Goldman Sachs, tức tăng 4,6 lần so với cùng kỳ, trong vòng 5 tháng đầu năm 2019. Trong khi đó, Bộ Chính sách công nghiệp và Xúc tiến đầu tư Ấn Độ cho biết, dòng vốn FDI từ Trung Quốc đổ vào nước này đã tăng 137% trong năm 2018, vượt mức 391 triệu USD.

AAC Technology - nhà sản xuất linh kiện điện tử có trụ sở tại Thâm Quyến - sẽ hoàn thành việc xây dựng các nhà máy mới tại Việt Nam và Philippines vào cuối năm 2019. Đây là công ty chuyên cung cấp linh kiện âm thanh cho điện thoại thông minh và ống kính cho Apple của Mỹ. Hoạt động sản xuất của AAC Technology chủ yếu đặt ở Trung Quốc, nhưng ban lãnh đạo công ty cho biết, khoảng 10-15% doanh thu mảng linh kiện âm thanh từ nguồn sản xuất tại Việt Nam. Công suất các nhà máy tại Việt Nam của AAC Technology sẽ tăng dần cho đến năm 2020.

Luxshare - công ty lắp ráp cáp - chỉ có 3% doanh thu gắn với thị trường Mỹ, nên được xem là không chịu ảnh hưởng nhiều từ cuộc thương chiến giữa hai nền kinh tế lớn nhất, nhì thế giới, cũng đang mở rộng các địa điểm sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ. Nhà máy thứ hai của Luxshare tại Việt Nam đang đặt mục tiêu bắt đầu đi vào vận hành từ tháng 6/2020. Luxshare cũng đã thành lập một công ty con tại Ấn Độ đầu năm 2019 và có kế hoạch bắt đầu sản xuất cuối năm nay.

Người khổng lồ điện tử đa quốc gia - Hon Hai của Đài Loan có 14 chi nhánh tại Ấn Độ, bao gồm: sản xuất, hậu cần, bảo trì, bán hàng và tiếp thị. Công ty đã có 6 chi nhánh tại Việt Nam và hiện đang có kế hoạch đầu tư thêm một cơ sở trị giá 
16,6 triệu USD.

Phân tích của Goldman Sachs nhấn mạnh một số thách thức khi các doanh nghiệp muốn đầu tư vào khu vực châu Á. Đầu tiên là tốn thời gian, phải mất 3 - 6 tháng để thẩm định một địa điểm và ít nhất 18 tháng để xây dựng xong nhà xưởng, trước khi bắt tay vào sản xuất. Thách thức thứ hai là tính phức tạp của hoạt động, vì sự phối hợp của các hoạt động mua sắm, hậu cần và sản xuất trên nhiều địa điểm có thể làm giảm hiệu quả kinh doanh. Thứ ba là lực lượng công nhân có tay nghề và vấn đề hội nhập văn hóa.

Vì những hạn chế trên, các nhà phân tích tin rằng, việc sản xuất các linh kiện cao cấp như chất bán dẫn khó có thể chuyển đến Việt Nam. Tuy nhiên, mảng sản xuất điện thoại thông minh và máy tính có nhiều khả năng sẽ được ưu tiên chuyển đến Việt Nam và Ấn Độ. 

Thanh Vân (theo SCMP)