Thuế tiêu thụ đặc biệt hay khoản thu vô lý?

Người dân Mỹ không phải là những người đầu tiên nhận thấy sự bất hợp lý trong việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với băng vệ sinh tampon cùng các sản phẩm vệ sinh phụ nữ khác. Những ngày qua, dư luận Đức ồn ào với việc nhóm người bảo vệ nữ quyền, thông qua tạp chí Neon and einhorn, kêu gọi chính quyền Đức dừng xem tampon (băng vệ sinh dạng que) cùng một số mặt hàng phục vụ nhu cầu vệ sinh phụ nữ là sản phẩm xa xỉ. Việc những mặt hàng trên bị xếp vào danh sách hàng xa xỉ khiến người tiêu dùng phải trả mức thuế 19% quá vô lý trong nhiều năm qua.

Đại diện tạp chí Neon and einhorn kêu gọi nữ giới lên tiếng bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, vì tampon là thứ cần thiết, giúp giữ vệ sinh cho phụ nữ. Nhóm người này kêu gọi chính quyền giảm mức thuế xuống còn 7% - bằng với mức thuế của các mặt hàng thiết yếu. Nếu số người ký tên ủng hộ chiến dịch trên đạt 50.000 người, Quốc hội Đức sẽ phải mở phiên họp thảo luận, tìm hướng thay đổi.

Ngày 7/5 vừa qua, Thống đốc bang California - Gavin Newsom đã đề xuất gỡ bỏ thuế  đối với những mặt hàng vệ sinh phụ nữ và tã em bé trong 5 năm. Đây được xem là điểm cộng cho ông Gavin Newsom, vì đã giải tỏa được bức xúc của cử tri nữ tại bang này.

Ông Jerry Brown - người giữ vị trí Thống đốc bang California năm 2016 - đã châm ngòi nổ đối với các nữ nghị sĩ và nữ cử tri, khi tuyên bố dứt khoát không bỏ thuế băng vệ sinh, bất chấp làn sóng phản đối của số đông. Nhiều nghị sĩ và cử tri khi ấy cho rằng, ông Jerry Brown đã xâm phạm quyền lợi chính đáng của nữ giới.

Những năm gần đây, khi nữ quyền được nhắc đến rộng rãi ở nhiều quốc gia, việc xem xét, cân nhắc lại mức thuế đối với các sản phẩm phục vụ phụ nữ cũng được đưa ra bàn luận. Canada và Úc là hai trong số những nước đã bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với các sản phẩm trên. Tây Ban Nha và Pháp giảm thuế để “hạ nhiệt” những chỉ trích từ dư luận.

Thuế tiêu thụ đặc biệt thường được áp dụng đối với những mặt hàng mang tính xa xỉ mà việc sở hữu hay không không ảnh hưởng đến nhu cầu sinh hoạt thiết yếu của con người. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt cũng diễn ra cứng nhắc. Một số trường hợp điển hình mà trang CNBC tổng hợp cho thấy, văn bản hướng dẫn áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt cần đề cập chi tiết từng mặt hàng, từng trường hợp không thể áp dụng loại thuế này trên thực tế.

Ở Mỹ, phẫu thuật thẩm mỹ là dịch vụ mà khách hàng phải chịu thuế rất cao. Nhưng tòa án thuế của Mỹ, năm 1994, đã xem Cynthia S.Hess (sống ở bang Indiana) là trường hợp ngoại lệ. Cynthia là vũ công tự do và những màn trình diễn của cô yêu cầu phải thể hiện vũ đạo bốc lửa kèm ngoại hình gợi cảm. Cynthia có đóng thuế đúng quy định cho khoản thu nhập của mình, nên cô yêu cầu chính quyền không đánh thêm thuế cho những lần cô phẫu thuật thẩm mỹ để có ngoại hình đẹp, đảm bảo duy trì công việc.

Thuế tiêu thụ đặc biệt cũng có những quy định ngoại lệ với thú nuôi ở Mỹ. Thông thường, các sản phẩm phục vụ nhu cầu chăm sóc thú nuôi được bán với giá rất đắt, nhưng nếu vật nuôi là con vật nổi tiếng trên mạng xã hội, thu hút được sự chú ý của cộng đồng, từ đó giúp người chủ kinh doanh hoặc thu lợi nhuận thì việc nuôi con vật này được xem là hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ và người chủ không bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt khi mua thức ăn hay phụ kiện cho con vật ấy. Một trường hợp khác là dịch vụ giảm cân, bơi ở các bể bơi công cộng. Nếu bình thường, một người phải chi số tiền lớn để sử dụng những dịch vụ trên thì họ sẽ được giảm giá đáng kể nếu việc sử dụng dịch vụ đi kèm chỉ định trị liệu từ bác sĩ.

Từ ngày 1/4, những tín đồ mua sắm người Trung Quốc có thể thở phào khi chính quyền nước này giảm bớt thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng thuộc các thương hiệu đắt đỏ như Apple, Louis Vuitton, Gucci, BMW, Mercedes-Benz… Đây là bước đi bất ngờ của Trung Quốc trong bối cảnh họ đang có chiến tranh thương mại với Mỹ. Chính quyền Trung Quốc giải thích, việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những mặt hàng nhập khẩu là cần thiết vào thời điểm này, vì mục tiêu của họ là kích cầu, mong muốn nhìn thấy thị trường tiêu dùng bớt ảm đạm thay vì áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt một cách cứng nhắc. 

Thiên Anh