"Thực phẩm độc hại đang giết người hàng loạt"

Đó là nội dung buổi tọa đàm “Người tiêu dùng và nỗi lo an toàn về sức khỏe khi mua sắm tiêu dùng” do Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP. HCM tổ chức ngày 31/3/2016.

Ăn gì cũng độc

Theo ThS-BS Huỳnh Mai, Chi cục phó Chi cục An toàn thực phẩm TP.HCM, hầu hết các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày hiện nay đều có nguy cơ mất an toàn. Dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật trong rau quả; kháng sinh, chất kích thích tăng trưởng, chất chứa hormon trong sản phẩm động vật, thủy sản; chất cấm trong chăn nuôi, sản phẩm động vật “bẩn” tràn vào thành phố… Ngay cả những sản phẩm thông dụng nhất được tiểu thương chế biến sẵn như tỏi, sả xay, rau củ, ngó sen đã thái sẵn ngâm nước, thịt, cá xay nhuyễn… cũng có nguy cơ “ngậm” chất tẩy trắng, hàn the. BS Mai cho biết, từ đầu năm đến nay đã xảy ra 156 vụ ngộ độc thực phẩm tại TP.HCM.

Dù BS Huỳnh Mai khuyên người tiêu dùng (NTD) nên ưu tiên chọn thực phẩm có bao gói, nhãn mác thông tin rõ ràng. Tuy nhiên theo lời BS Trần Văn Ký, Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam, nhiều sản phẩm đóng gói hiện nay cũng rất đáng lo ngại, đặc biệt là các mặt hàng thực phẩm chế biến sẵn như hạt nêm, xúc xích, chả giò, mì gói, thực phẩm đóng gói…

Theo BS Ký, phụ gia thực phẩm có rất ít hoặc không có giá trị dinh dưỡng, nhưng nhiều loại phụ gia có thể gây hại cho đối tượng NTD là phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, người bị huyết áp... Điều này xuất phát từ lỗ hổng trong cơ chế quản lý hiện nay một chất chưa được kiểm nghiệm rõ ràng cũng dễ dàng tràn về Việt Nam. Nhiều loại chất nhập từ Campuchia, Hàn Quốc… mà bản thân các nước này không cho sử dụng trong thực phẩm.

Theo BS Ký, Việt Nam đang cho dùng quá bừa bãi các loại phụ gia, do lỏng lẻo trong các quy định. Chẳng hạn, với một sản phẩm chế biến sẵn, chỉ cho phép chất chống thối không quá 10mg, nhưng lại không cấm dùng các phụ gia tương đương, vì thế có tình trạng: để bảo quản một sản phẩm lâu hỏng, có đến vài ba chất phụ gia, tổng hàm lượng tính ra cao gấp nhiều lần. Có những sản phẩm chứa hơn 20 loại phụ gia. Ví dụ, bột nêm ở nhiều nước cấm dùng phụ gia, nhưng bột nêm tại Việt Nam có hơn 10 chất phụ gia. Hàng ngày, nếu NTD nạp quá nhiều phụ gia, cơ thể không đào thải kịp dẫn đến nguy cơ phát sinh đủ thứ bệnh, kể cả ung thư. “Điều này giải thích vì sao một chiếc bánh trung thu để hai năm không hư, trái cây để vài tháng vẫn tươi…”, BS Ký cho hay.

"Giơ cao đánh khẽ"

Heo bị nhiễm chất cấm chưa bị buộc tiêu hủy do... chưa có quy định!

Nhiều ý kiến từ phía doanh nghiệp, NTD tỏ ra thất vọng với cơ chế quản lý và xử lý thực phẩm bẩn của cơ quan chức năng hiện nay. “Các cách xử lý, giải thích với người dân hiện nay giống như chỉ để… vuốt ve tâm lý”, một NTD phát biểu. Ông Nguyễn Ngọc Tý, đại diện nhãn hiệu Nón Sơn chia sẻ, ông từng nhiều lần cùng cơ quan chức năng đi bắt các vụ hàng giả, hàng kém chất lượng, bắt và thấy rõ sai phạm nhưng kết quả xử lý chỉ “giơ cao đánh khẽ”. Cơ quan truyền thông muốn truyền tải thông tin cho NTD cũng bị cản trở, hăm dọa.

Theo BS Trần Văn Ký, hiện nay ngành hàng thực phẩm có tới ba đơn vị chức năng (công thương, y tế, nông nghiệp) quản lý, dẫn đến chồng chéo. Với một vụ việc sai phạm và bị phát hiện, việc truy tìm hồ sơ gốc qua ba đơn vị này cũng đã hết thời gian, khi đó thực phẩm bẩn đã được tiêu thụ hết. BS Ký cho rằng, chỉ khi cơ quan quản lý thực phẩm này có khả năng phản ứng nhanh như lực lượng 113, 114… mới có thể giảm bớt được tình trạng thực phẩm bẩn.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Viện Phát triển kinh tế TP.HCM ví thực phẩm độc hại tràn lan như tội ác giết người hàng loạt, nhưng lại không bị xử lý thấu đáo. Điều này xuất phát từ cơ chế quản lý lỏng lẻo, có những vấn đề về quản lý thực phẩm mà người đứng đầu chính phủ ký tới bốn-năm văn bản trùng lặp. “Chỉ có nghĩ ra các thiết bị kiểm tra nhanh giúp NTD phát hiện ra thực phẩm bẩn, thực phẩm độc hại có kết quả liền như dùng… que thử thai, NTD mới tránh được thực phẩm bẩn hiện nay”, ông Dũng chua chát.