Thực hư “thuốc cao lớn”

Theo quy định, khi quảng cáo thực phẩm chức năng (TPCN) phải có dòng chữ “sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”. Thế nhưng nhiều loại TPCN tăng chiều cao đang được quảng cáo là thuốc và được tung hô tác dụng thần kỳ: kéo dài cả xương người lớn

Thuốc hay thực phẩm chức năng?

Tại một cửa hàng trên đường 37 (Q.4, TP.HCM), khi chúng tôi hỏi về các sản phẩm giúp tăng chiều cao, cô nhân viên nói: “Bên em có ba loại thuốc tăng chiều cao của Mỹ là: Super Growth Height, Taller Max, Superior Taller, muốn mua sản phẩm thì để lại địa chỉ, bên đây sẽ gửi trong vòng hai ngày”. Tìm đến trang web cửa hàng (myphamlananh.com.vn), các sản phẩm này đều được gọi là thuốc tăng chiều cao, bên dưới hình sản phẩm có dòng chữ lưu ý: “Sản phẩm này là TPCN, không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh” nhưng đồng thời kèm theo một câu: “Chúng tôi sử dụng từ “thuốc” vì thói quen người dùng tìm kiếm”.

Các trang web tại các cửa hàng, siêu thị quảng cáo TPCN là thuốc công khai nhưng không hề bị xử phạt

Trong nội dung quảng cáo, các chữ “thuốc tăng chiều cao” được in đậm, tô màu đỏ cho nổi. Mỗi câu, mỗi chữ quảng cáo đều gây ngộ nhận cho người sử dụng. Cụ thể, ngay đầu trang đã giới thiệu Super Growth Height là “Thuốc hỗ trợ tăng chiều cao hiệu quả của Mỹ, giúp bổ sung các dưỡng chất cần thiết để cải thiện chiều cao một cách hiệu quả”. Tiếp đến là hàng loạt các công dụng “trên trời” như: “Can thiệp vào sự phát triển của hormone tăng trưởng ở người đã bước qua giai đoạn trưởng thành, từ đó giúp những người đã bước qua tuổi dậy thì vẫn có thể cao thêm" (?!).

Riêng với sản phẩm Taller Max, từ đầu đến cuối bài viết đều gọi là “thuốc tăng chiều cao Taller Max” với lời quảng cáo thu hút: “Sản phẩm này hiện nay là thuốc tăng chiều cao tốt nhất trên thị trường, giúp những người thấp lùn có thể cải thiện được chiều cao sau khi sử dụng sản phẩm”, nhưng đến đoạn nói về giấy phép lại ghi đúng tên gọi sản phẩm: TPCN hỗ trợ tăng chiều cao Taller Max đã được Bộ Y tế - Cục An toàn thực phẩm cấp giấy phép.

Tại một siêu thị trên đường Âu Cơ (Q.Tân Bình, TP.HCM), chúng tôi hỏi các loại TPCN tăng chiều cao có phải là thuốc, nhân viên bán hàng trả lời: “Là thuốc, vì có các hoạt chất như vitamin, canxi giúp tăng chiều cao nhưng không phải thuốc vì được bào chế từ thiên nhiên”. Tại đây, chúng tôi biết đến hai loại “thuốc” tăng chiều cao là Growth Height Pro giá 1.790.000đ và GH Creation giá 1.090.000đ. Trên trang web của siêu thị cũng gọi hai sản phẩm này là thuốc tăng chiều cao.

Phát triển chiều cao cho trẻ là khao khát của rất nhiều phụ huynh nên bất kể chi phí đắt đỏ thế nào, cha mẹ cũng sẵn sàng đầu tư. Nhưng chính kiểu quảng cáo lập lờ này đã gây hiểu nhầm, ảnh hưởng đến người sử dụng. Như trường hợp chị Loan, thấy con đã 10 tuổi nhưng thấp hơn các bạn cùng lứa tới 10cm, chị Loan đưa bé V.D.K. (sáu tuổi, ngụ Q.3) đến bệnh viện khám.

Sau khi làm các xét nghiệm, chụp xương, các bác sĩ phát hiện bé thiếu hormone tăng trưởng. Bé được chỉ định điều trị bằng loại hormone này từ ba-sáu tháng. Sau nhiều ngày tìm hiểu, chị quyết định cho con sử dụng “thuốc tăng chiều cao GH Creation” vì theo người bán GH là tên viết tắt của Growth Hormone nghĩa là hormone tăng trưởng. Nhưng sau khi sử dụng một năm, chiều cao con chị vẫn vậy, không hề thêm xăng-ti-mét nào. Đem hộp “thuốc” đi hỏi bác sĩ thì mới biết đó chỉ là TPCN. “Họ gọi đó là thuốc nên tôi cứ nghĩ cũng giống như thuốc bác sĩ cho toa” - chị Loan bức xúc.

Chưa bao giờ sản phẩm giúp tăng chiều cao lại có mặt khắp nơi như lúc này

Chưa bao giờ sản phẩm giúp tăng chiều cao lại có mặt khắp nơi như lúc này, đủ các dạng từ sirô, cốm, kẹo ngậm đến cả… nước yến cũng giúp tăng chiều cao. Nghe chúng tôi than thở con trai đã chín tuổi nhưng chỉ cao 95cm, nhân viên tại nhà thuốc C.T (Nguyễn Trãi, Q.1) đem ra hai hộp sản phẩm tên Pigo max - enzym và cốm bổ xương Ong Vàng, giá 4.000đ/gói. Trước thắc mắc, đó chỉ là enzym tiêu hóa, liên quan gì đến việc tăng chiều cao, cô nhân viên tỉnh rụi: “Đường tiêu hóa khỏe, chiều cao sẽ tăng. Chỉ tốn vài ngàn nhưng hiệu quả”.

Tại hệ thống cửa hàng Guardian, nhân viên cho biết sirô Zokokido của Nhật bán rất chạy vì không chỉ giúp trẻ tăng cường sức khỏe mà còn phát triển chiều cao. Nếu trẻ không chịu uống sirô thì có thể cho nhai kẹo Multivitamin plus lysine vừa tăng chiều cao, vừa sáng mắt. Thấy chúng tôi chần chừ, cô nhân viên tiếp tục giới thiệu: “Bé không chịu ăn gì thì cho bé uống nước yến kid’s nest plus+ sẽ rất tốt, đầy đủ hương cam, dâu. Thành phần chủ yếu là yến, vitamin D và canxi, bảo đảm bé sẽ ăn ngon, cao lớn”.

Quá liều: Nguy hiểm

Theo PGS-TS-DS Nguyễn Hữu Đức - ĐH Y Dược TP.HCM, thành phần các loại TPCN quảng cáo tăng chiều cao có vitamin, canxi nên người tiêu dùng cứ nghĩ là thuốc, nhưng thật ra chỉ là TPCN. Các loại vitamin A và D3 có trong TPCN phải được dùng thận trọng bởi nếu dùng liều cao trẻ sẽ bị tăng áp lực sọ, khô da, rụng tóc, chán ăn, ngưng tăng trưởng…

Tôi đã chứng kiến bà mẹ vì quá thương con cho trẻ dùng thuốc bổ quá liều TPCN có vitamin A, làm trẻ bị tăng áp lực sọ não, làm lồi thóp phải cấp cứu tại bệnh viện. Phụ huynh cần lưu ý, trẻ thấp còi do nhiều yếu tố như: suy dinh dưỡng, di truyền, chậm tăng trưởng do thể tạng, bệnh mạn tính, sang chấn về tâm lý, bất thường nhiễm sắc thể, loạn sản sụn và xương, thiếu nội tiết tố tăng trưởng, suy tuyến giáp, hội chứng cushing, tiếp xúc với hormone sinh dục nam ngoại sinh, tăng sinh thượng thận bẩm sinh, dậy thì sớm… Việc bổ sung TPCN chỉ tốn tiền chứ không bao giờ có kết quả.

ThS Huỳnh Thị Vũ Quỳnh, khoa Thận - Nội tiết BV Nhi Đồng 2 TP.HCM, cho biết theo thực tế lâm sàng hiện nay, nữ đến độ tuổi 15-16 và nam 17- 18 đã ngừng tăng trưởng chiều cao. Nhiều trẻ dậy thì sớm còn ngừng cao sớm hơn và mọi can thiệp sau tuổi dậy thì gần như không có kết quả, trừ việc phẫu thuật kéo dài chân.

TPCN giúp người trưởng thành phát triển chiều cao là điều không thể. Khi thấy trẻ có những dấu hiệu về tăng trưởng, phụ huynh nên gặp bác sĩ nội tiết nhi để được tư vấn. Các nguyên nhân gây chậm tăng trưởng ở trẻ, nếu phát hiện sớm đều có thể can thiệp được và tỷ lệ thành công cao ở một số nguyên nhân như suy dinh dưỡng, bệnh mạn tính, sang chấn về tâm lý.

Với trường hợp thiếu nội tiết tố tăng trưởng, trẻ sẽ được bác sĩ điều trị bằng cách bổ sung lượng nội tiết đều đặn và phải đều trị cho đến tuổi dậy thì. Nếu tuân thủ đúng, hầu hết trẻ sẽ tăng trưởng gấp hai-bốn lần tốc độ tăng trưởng trước đó trong năm điều trị đầu tiên. Sau đó, tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần theo thời gian, nhưng vẫn nhanh hơn không điều trị. Việc tự ý bổ sung các loại thuốc, TPCN tăng chiều cao không chỉ làm cơ thể trẻ thêm rối loạn chuyển hóa, dẫn đến tác dụng ngoài ý muốn mà còn làm chậm cơ hội vàng trong điều trị.

Thanh Hoa