Thực chất!

14g ngày 2/5, Diễn đàn kinh tế tư nhân 2019 đã chính thức khai mạc. 

16g cùng ngày, giá xăng E5 Ron 92 - 95 tiếp tục tăng mạnh, gần 1.000 đồng; chỉ trong vòng 45 ngày qua, sau 3 lần điều chỉnh giá, tổng cộng giá xăng tăng trên 3.500 đồng/lít. 

Và nhiều ngày, nhiều giờ qua, khôngít người dân, doanh nghiệp đều đang toát mồ hôi vì tờ hóa đơn tiền điện. 

…

Lời mở đầu của người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: “Mong các doanh nghiệp tư nhân nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật”. 

Đó là sự thật của những con số: sau 2 năm thực hiện Nghị quyết 10 về phát triển kinh tế tư nhân, bản thân “nó” đã đóng góp đến 42,1% GDP của nền kinh tế; thu ngân sách nhà nước cao gấp 2 lần khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong khi nộp ngân sách nhà nước của khu vực doanh nghiệp nhà nước giảm. 

Đó cũng là sự thật của những tồn tại bất cập từ hệ thống thiết chế pháp lý, của các điều kiện bất bình đẳng trong tiếp cận nguồn vốn, trong một môi trường kinh doanh không đủ minh bạch, an toàn, thuận lợi. 

Tôi nghĩ, hẳn là không đợi các doanh nghiệp tư nhân “nói đúng sự thật”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng tường tận cái sự thật mà chính nó, đang là điểm nghẽn, là lực cản cho mọi nỗ lực nhằm chuyển đổi và phát triển một cách thực chất, hiệu quả nền kinh tế quốc dân. Thì chính ông, ngay tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp (năm 2017) đã ký “ngay và luôn” Chỉ thị số 20 về việc chấn chỉnh tình trạng thanh kiểm tra chồng chéo; hay trong cuộc họp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hồi tháng 3/2019, Thủ tướng yêu cầu phát hiện và kiến nghị xử lý văn bản có quy định trái pháp luật hoặc “cài cắm” bảo vệ lợi ích cục bộ, không quản được thì trói...

Đằng sau những chỉ số thành phần của bảng chỉ số PAPI (chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh), chỉ số PCI (chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh) 2017 - 2018 vẫn nhan nhản, dày đặc vấn nạn nhũng nhiễu, chi phí không chính thức, kết quả khả quan tăng dần sau khi có chi phí bôi trơn…

Đằng sau ý chí và nỗ lực không mệt mỏi của người đứng đầu Chính phủ trong các hoạt động tiếp xúc, gặp gỡ, kết nối, hành động và đôi ba cuộc hưởng ứng có vẻ hào hứng bãi bỏ các thủ tục bất hợp lý ở cấp bộ ngành thì sự thật, sự chồng chéo, giẫm chân, chủ quan, tùy tiện, một mình (bộ ngành) một ngựa vẫn cứ tồn tại. 

Rốt cuộc cũng chỉ là con người, với tư duy và cung cách làm việc có muốn chuyển đổi một cách thực chất hay không mà thôi. Còn lại, mọi con số báo cáo hay chỉ thị hô hào hưởng ứng thì dễ như trở bàn tay, chỉ cần cú click chuột là có ngay dữ liệu, mẫu mã lưu trữ, nhấn lệnh in là ban hành! 

Một minh chứng cho sự “biết tuốt mà vẫn không thưa thốt” từ các nhà hoạch định chính sách: trong hơn nửa triệu doanh nghiệp, số doanh nghiệp lớn chỉ chiếm trên dưới 2%, còn lại 98% là doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ. Vậy nhưng, chính sách tiếp cận nguồn vốn vẫn đòi hỏi các điều kiện ngang nhau, trong đó điều khoản về tài sản thế chấp là cực kỳ bất khả đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, dẫn đến loại bỏ các cơ hội đầu tư, mở rộng của bộ phận kinh tế này. 

Hoặc như, đằng sau cái biểu giá điện bậc thang được thiết lập có vẻ rất khoa học, quy củ và xác thực kia, nhất là hai bậc thang đầu được tính khá thấp (cho người sử dụng điện ít, từ 0-50 kWh, 51-100 kWh) thì “sức nóng” còn lại được dồn cho 3 bậc thang kế tiếp vốn là nhóm khách hàng sử dụng đông nhất (bình quân 300 kWh) với bước nhảy giá cao nhất - thường rơi vào các hộ gia đình. Trong khi bước nhảy giá ở 2 bậc thang cuối lại không dao động nhiều, mà nếu có thì cũng phải phân tầng cho cụ thể giữa giá điện sinh hoạt, giá điện sản xuất, giá điện kinh doanh, dịch vụ. Không thể “số hóa” cái biểu giá ấy một cách máy móc, xơ cứng như thế, bởi doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ cũng là từ dân mà ra; dân cũng cần làm đủ ăn, ăn đủ sống, sống không rủi ro, bất an, khổ sở. Hết điện tới xăng cứ tăng vùn vụt thì thử hỏi đâu là môi trường sống an toàn, hạnh phúc cho nhân dân?

Ngày 3/5, ngoài kia, diễn đàn vẫn tiếp tục đối thoại. 

Và ngày kia, hóa đơn tiền điện, tiền xăng vẫn cứ quay cuồng từ trong nhà ra ngõ phố… 

Ái Mỹ