Thức ăn đường phố trong cơn bão "lắc"

Hầu hết những thứ “lắc” này đều chế biến khá mất vệ sinh, nguyên liệu để lắc nhập nhằng nguồn gốc, chất lượng không rõ ràng.

Xoài lắc ướp… mồ hôi tay, bụi đường, nước bẩn

16g30, trên vỉa hè trước Trường THCS Minh Đức, đường Nguyễn Thái Học (Q.1, TP.HCM), hàng chục “gian hàng di động” cung cấp đủ loại thức ăn vặt đã sẵn sàng để phục vụ các thực khách học trò. Riêng xoài lắc có đến ba “gian hàng”, phương tiện hành nghề rất đơn giản: một thùng đựng xoài cắt sẵn kê trên ghế đẩu, hàng chục ly nhựa chứa đầy xoài không nắ p đậy đặt trên mặt thùng; thùng nước rửa xoài đã ngả màu đặt dưới đất, một cái mâm kê phía sau thùng xoài đặt hũ chứa các gia vị (muối, ớt, đường, mắm, khô bò xé sợi, ruốc sấy màu đỏ quạch...). Sau chỗ ngồi của người bán, vỏ xoài, bao ni lông, ly nhựa… bỏ thành đống, thu hút vô số kiến, ruồi.

Tan học, từng tốp học sinh túa ra, nhanh chóng sà vào các “gian hàng” này. Xoài lắc, khoai lắc, trà sữa, bánh tráng trộn, hàng nào cũng được các em vây quanh. Người bán xoài dùng đôi găng tay ni lông nhàu nhĩ, nhuốm màu loang lổ để bốc xoài cho vào hũ nhựa, nhưng cũng chính bàn tay có đeo găng nhận tiền, xới tiền trong túi để thối lại cho người mua. Người bán còn có một chiếc khăn xám xịt, vừa để lau quanh miệng dụng cụ lắc, lau tay và lau cả nước mắm, đường, ruốc… rơi vãi trên mâm.

Những hũ gia vị dùng chế biến xoài Những hũ gia vị dùng chế biến xoài Những hũ gia vị dùng chế biến xoài

Địa điểm buôn bán yêu thích của các “gian hàng lắc di động” là vỉa hè, trước cổng các trường học, khách hàng mục tiêu là học sinh, sinh viên. Cứ khoảng 16g, dọc các đường Nguyễn Văn Cừ, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, khu vực các trường chuyên Lê Hồng Phong, ĐH Khoa học tự nhiên, ĐH Sư phạm, ĐH Sài Gòn… hàng chục gánh - xe trái cây lắc lại xuất hiện.

Không chỉ xoài mà cả cóc, sơ ri, me… cũng đều được lắc. Trên một xe trước Trường ĐH Sài Gòn có năm khay thủy tinh chứa đầy me, xoài, cóc… không nắp đậy. Xe cộ qua lại, bao nhiêu khói, bụi, thậm chí nước bẩn từ mặt đường bắn lên các khay trái cây. Gia vị được pha sẵn trong hũ nhựa lớn, bột ớt, đường, nước mắm bám đầy miệng hũ nhớp nháp.

Đang lót dép ngồi đánh bài trên vỉa hè, thấy có khách đến mua, người đàn ông đứng dậy, phủi phủi hai tay vào đít quần dính đầy cát rồi múc xoài ra hũ để lắc. Lắc xong, thấy lượng xoài nhiều, đội lên, người đàn ông dùng bàn tay cáu bẩn đó đè xuống cho vừa ly. Khách rời đi, người đàn ông vớ miếng cước rửa chén (dùng để rửa thau, rổ, thùng - PV), lau sạch miệng hũ dính đầy đường, nước mắm.

Đặc điểm chung của đa phần các “gian hàng” xoài lắc di động là xoài được cắt sẵn, bỏ vào ly, chất đầy trên xe, phơi cả ngày giữa trời nắng oi bức. Một ký xoài keo nếu mua nguyên trái có giá khoảng 15.000đ. Mỗi ly xoài có lắc gia vị nặng khoảng nửa ký, bán 20.000đ. Ở khu vực gần trường học, giá mỗi ly trung bình 10.000đ nhưng lượng xoài cũng ít hơn một nửa; nếu thêm khô bò tẩm, ruốc sấy, giá mỗi ly là 12.000đ.

Theo TS-BS Lâm Vĩnh Niên, Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM, cách chế biến xoài lắc, cóc lắc như trên tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Thực phẩm, vật đựng không được che đậy, nước dùng có thể là ổ nhiễm khuẩn, rồi còn bụi bẩn, tạp chất… Thời tiết nóng cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Các món ăn này tuy ngon miệng, và có thể xem là một cách để bổ sung trái cây vào khẩu phần ăn (với điều kiện bảo đảm VSATTP), nhưng do được ăn kèm với muối, đường… nên những người mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường cần thận trọng.

Lắc với phô mai "3 không"

Được thực khách ủng hộ nhất hiện nay là các món lắc với phô mai, xí muội, gồm: khoai lang, khoai tây, khoai môn, sa kê, bánh bột gạo, bánh tráng… Điểm khởi nguồn và tập kết của món khoai lắc có lẽ là con đường Nguyễn Thượng Hiền (Q.3). Dài chưa tới một cây số nhưng đoạn đường này quy tụ đến bốn điểm bán khoai lắc phô mai, xí muội.

Hơn 13 giờ, trong diện tích chật hẹp chỉ khoảng 3m2, dưới cái nắng oi bức, hai người đàn ông cởi trần, mồ hôi nhễ nhại ngồi gọt khoai lang. Khoai được đổ đống dưới nền đất đen kịt, đầy bụi, dầu mỡ. Sau khi bào vỏ, khoai được đổ vào một thùng nước nhỏ xíu đục ngầu, rửa sơ rồi để ráo nước. Hơn 14 giờ, đống khoai được cho vào một khay dầu hình chữ nhật với thứ dầu đã chuyển màu đen kịt đang sôi sùng sục để chiên. Sau mỗi đợt chiên, người đàn ông dùng vợt vớt ra đầy cặn đen.