Thủ tướng Đức ở vào tình thế 'ngàn cân treo sợi tóc'!

Cuối buổi tối Chủ nhật vừa qua, gần hai tháng sau cuộc tổng tuyển cử ở Đức, bà Merkel đã tuyên bố bà thất bại trong việc đưa các đảng nhỏ vào liên minh cầm quyền.

Thủ tướng Đức Merkel rơi vào tình thế khó khăn sau khi không liên kết được với các đảng nhỏ - Ảnh: Sean Gallup/Getty

Nếu không có thoả thuận sớm giữa các đảng, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier sẽ bị buộc phải tổ chức bầu cử sớm.

Một động thái như vậy trước đây chưa từng có, và báo Mỹ New York Times giật tít “Angela Merkel đang đi thăng bằng trên dây”.

Đây là một quá trình đa tầng, mất nhiều tuần để thực hiện. Điều đó có nghĩa là những tuần lễ mất ổn định của Đức có thể kéo dài đến tận đầu mùa xuân năm 2018.

Tệ hại hơn, cú vấp ngã đột ngột của bà Merkel không chỉ là dấu hiệu của sự bất ổn định của Đức, mà còn là mối bận tâm đối với phần còn lại của châu Âu.

Liên minh châu Âu (EU) từ lâu đã giao vào tay nhà lãnh đạo Đức bánh lái chèo chống kinh tế của EU. Bây giờ không rõ bà sẽ còn nắm quyền lực hay không.

Trong khi châu lục này đang phải đối diện với một số vấn đề lớn, trong đó có quá trình đàm phán của Anh rời khỏi EU, vấn đề tiếp nhận người tị nạn và ảnh hưởng chính trị của phe cực hữu ngày càng tăng từ Ba Lan đến Cộng hòa Séc và sang Áo.

Chính sách mạnh mẽ của bà Merkel và sự ổn định của Đức là yếu tố ổn định hóa cần thiết trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế của châu Âu. Khi bà Merkel lung lay, các thị trường khu vực sẽ chao đảo.

Tổng thống Steinmeier họp báo sau cuộc gặp với Thủ tướng Angela Merkel hôm 20/11 - Ảnh: Anadolu Agency/Getty

Sự bất ổn đột ngột của bà Merkel một phần có nguyên nhân do sự nổi lên của phe cực hữu trong cuộc bầu cử vừa qua ở Đức.

Bà Merkel được cho là đã thúc đẩy đảng của mình, Liên minh Dân chủ Kitô giáo (CDU), theo hướng trung dung, để ngỏ cửa cho cánh hữu.

Cả hai đảng - Phương án cực hữu cho nước Đức đảng Dân chủ Tự do  đều thấy bên cánh hữu là không gian để tăng sức mạnh chính trị và tầm nhìn của họ, thu hút những người bất mãn khi thấy CDU trở nên ôn hòa hơn.

Đảng Dân chủ Tự do đồng ý đàm phán lập liên minh cầm quyền trong tuần này. Tuy nhiên, họ không  đồng ý với bà Merkel và các đối tác liên minh tiềm năng khác về một số vấn đề thiết yếu bao gồm người tị nạn, thuế và biến đổi khí hậu.

Các lựa chọn của bà Merkel trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Tại thời điểm này, không có lựa chọn nào được coi là lý tưởng đối với bà.

Bà có thể điều hành một chính phủ thiểu số, bà có thể cố gắng thuyết phục các đảng quay trở lại bàn đàm phán để hình thành một chính phủ đa số, hoặc bà có thể dừng lại và chờ Tổng thống kêu gọi một cuộc bầu cử mới.

Thủ tướng Đức trao đổi với các nghị sĩ đảng Dân chủ Xã hội (SPD) trong một phiên họp Nghị viện Đức ở Berlin hôm 21/11 - Ảnh: AFP/Getty Images

Ngày 20/11, bà Merkel nói bà thực sự thích bầu cử mới để điều hành một chính phủ thiểu số, đấu tranh cho sự đồng thuận về mọi vấn đề.

Phát biểu trên truyền hình Đức, bà nói: "Quan điểm của tôi là một cuộc bầu cử mới sẽ là con đường tốt hơn".

Diễn biến của các sự kiện đã gây sốc cho người Đức lẫn người châu Âu. Khi người Đức đi bỏ phiếu ngày 24/9, bà Merkel được mong đợi sẽ dễ dàng tiếp tục nắm quyền lãnh đạo chính phủ Đức thêm một nhiệm kỳ 4 năm nữa.

Tuy nhiên, sau 4 tuần đàm phán liên minh đổ vỡ vào đêm Chủ nhật, đảng Dân chủ Tự do đột ngột chấm dứt đàm phán với CDU của bà Merkel và các đảng nhỏ liên quan là Liên minh Xã hội Kito giáo Bavaria và Đảng Xanh theo khuynh hướng ôn hòa.

Sự lựa chọn tiếp theo của bà Merkel là một chính phủ "liên minh lớn" với Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) do Martin Schulz dẫn đầu.

Hai đảng đã sát cánh với nhau trong bốn năm qua. Nhưng, SPD hôm 22/11 đã nói rõ rằng họ hoàn toàn không quan tâm đến các đối tác còn lại.

Thanh Hải (Theo New York Times, Guardian, Vox)