Thủ tục nhiêu khê, hơn hai năm chỉ 15 người nước ngoài sở hữu nhà tại Việt Nam

Rào cản nhân thân

Theo Luật nhà ở 2014, người VN định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại VN có các quyền và nghĩa vụ như hộ gia đình, cá nhân trong nước. Thế nhưng, dù đã có khung pháp lý điều chỉnh, nhưng việc giải quyết vấn đề sở hữu nhà ở cho người VN định cư nước ngoài còn quá nhiều nhiêu khê.

Theo bà Phạm Thị Dung (kiều bào Đức), bà đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng (QSD) đất tại Q.9. Do đó, trước khi về VN, bà đã cẩn thận xin lại hộ chiếu cũ lúc còn ở VN từ Đại sứ quán Đức để có cả hai hộ chiếu mới (Đức) và cũ (VN). Nhưng khi về VN làm thủ tục thay đổi số hộ chiếu mới vào giấy chứng nhận QSD đất, Phòng tài nguyên môi trường Q.9 lại yêu cầu bà phải chứng nhận mình là chủ nhân của hai số hộ chiếu này. Bà phải bay ngược lại Đức để nhờ xác nhận. Nhưng ở Đức, hai hộ chiếu này được hiểu nghiễm nhiên là một nên họ không xác nhận. “Vậy ai xác nhận cho tôi? Đến giờ tôi vẫn chưa thay đổi được số hộ chiếu của mình trên giấy QSD đất. Có lẽ tôi phải bỏ cuộc!” – bà Dung than. 

Người nước ngoài mua nhà tại VN vẫn còn nhiều khó khăn

Chị Lê Thị Thùy Hoa (kiều bào Mỹ) tiếc nuối: “20 tuổi tôi lấy chồng, sang Mỹ định cư, lập nghiệp. Giờ muốn về góp sức xây dựng quê hương nên cần có chỗ an cư ổn định. Nhưng khi tôi đi xem đất, công ty tư vấn đòi tôi phải có quốc tịch VN, trong khi tôi bảo mình có hộ chiếu họ vẫn không chấp nhận. Chạy tới chạy lui gần cả năm trời, gõ cửa nhiều cơ quan nhà nước nhưng kết quả vẫn không có gì thay đổi. Chúng tôi đang dự tính quay lại Mỹ sống đến hết đời còn lại”.

Luật cần thoáng hơn

Ông Trần Hòa Phương - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về người VN ở nước ngoài TPHCM cho biết, việc chứng nhận nguồn gốc người Việt do ba cơ quan phối hợp thực hiện là: Cơ quan đại diện ngoại giao của VN ở nước ngoài; UB Nhà nước về người VN ở nước ngoài; Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cấp cho người VN ở nước ngoài. Bên cạnh đó, việc chuyển tiền từ nước ngoài về Việt Nam cần phải theo đúng quy định của pháp luật. Nếu muốn vay tiền từ ngân hàng thì phải tiến hành thêm một số thủ tục khác. Nhưng cái khó nhất trong thủ tục sở hữu đất vẫn là xác nhận nhân thân. 

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia tài chính ngân hàng, số lượng kiều bào mua nhà tại VN vẫn còn rất ít. Lý do, Luật kinh doanh bất động sản sửa đổi giới hạn số lượng nhà kiều bào được quyền sở hữu; kiều bào rất ít người có 100% tiền mặt khi mua nhà, mà phải vay ngân hàng. Nếu muốn vay ngân hàng nước ngoài thì phải chứng minh được quyền tư hữu, nhưng ở VN đất là của toàn dân, người dân chỉ có quyền sử dụng đất chứ không có quyền tư hữu. Như vậy “cửa” vay ngoại coi như bít; còn ngân hàng trong nước thì không dám cho kiều bào vay.

Ông Hiếu cho rằng, đã có quy định “mở” cho người nước ngoài (trong đó có kiều bào) được mua nhà thì không nhất thiết họ ở nước ngoài hay VN, kiều bào cũng không đặt nặng vấn đề nhân thân là người Việt thì mới được sở hữu nhà. “Muốn kiều bào mua được nhà thì luật và việc thực thi phải thông thoáng hơn, lãnh sự quán VN ở nước ngoài cần phổ biến sâu rộng, các công ty bất động sản phải tư vấn, giới thiệu những dự án khả thi cho kiều bào” – ông Hiếu chia sẻ.

Phan Trí