'Thử thách Momo' - trò khuyến khích tự sát đáng sợ hay nỗi lo 'ảo' lan truyền?

Các bậc cha mẹ đã ít nhiều biết đến “thử thách Momo” thông qua YouTube và mạng xã hội, với hình ảnh đáng lo ngại về một con rối kỳ dị đưa ra các thử thách ngày càng nguy hiểm cho trẻ em. Tuy nhiên, liệu “Momo” có thực sự là trào lưu gây hại cho trẻ?

Momo xuất hiện một cách hoàn hảo để đánh động những cảnh báo trong tâm trí của bất kỳ bậc cha mẹ nào: có một thứ gì đó trực tuyến mà bạn không biết, và nó sắp giết hoặc làm tổn thương con bạn.

Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng xác nhận rằng "thử thách Momo" là có thật. Mặc dù nhiều cái chết thường được quy cho những thách thức trên mạng xã hội, chúng hầu như không được xác minh tường tận.

Sự hoảng loạn đối với Momo tuân theo mô hình quen thuộc, tạo ra bởi những thách thức lây lan như virus, ví dụ như thử thách bao cao su và thử thách Tide pod. Dù được cho là nguy hiểm, rất ít trường hợp, và hầu như không có thương tích nào liên quan mật thiết đến chúng.

Sự lan truyền của loại câu chuyện này không phải về mối nguy hiểm mà những thách thức gây ra cho trẻ em, mà về nỗi sợ ở các bậc cha mẹ đối với internet.

"Thử thách Momo" đáng sợ hay sự lan truyền tin đồn mới thật sự gây hoảng loạn?

Vào ngày 17/2, một phụ huynh nặc danh gửi lời cảnh báo về thử thách Momo cho một nhóm Facebook tại thị trấn Westhoughton, Anh.

Người này viết: “Tôi phát hiện ra một việc đáng báo động khi đón con tôi hôm nay ... giáo viên yêu cầu gặp riêng tôi. Cô ấy nói con tôi đã làm ba đứa trẻ khóc bằng cách nói với chúng rằng Momo sẽ đi vào phòng của chúng vào ban đêm và giết chúng”.

Bài đăng có một mô tả về thử thách và kêu gọi các bậc cha mẹ khác trong thị trấn nói chuyện với con cái về những người xấu trực tuyến.

Bài đăng trên sớm trở thành bài viết của tờ báo địa phương. Sau đó, Momo được lan truyền bởi các tờ báo mạng lớn như Daily Mail và Daily Star. Nhiều báo cáo tập trung vào phần chi tiết đặc biệt đen tối từ truyền thuyết về thử thách, rằng mục tiêu cuối cùng của Momo là thuyết phục những người tham gia tự sát.

Khi thông tin về "thách thức Momo" lan rộng, nhiều tờ báo mạng lại tiếp tục với những câu chuyện tư vấn cho các bậc cha mẹ về cách xử lý vấn đề trên internet. Sau đó, các cảnh báo lan sang Mỹ và nhiều nước khác.

Dù ý định ban đầu là gì, người đăng bài ẩn danh tại Westhoughton đã tạo ra một chuỗi các sự kiện khiến cảnh báo về "thách thức Momo" lan truyền như một trào lưu thực sự.

Momo không phải là mối đe dọa đối với trẻ em, mà là một chủ đề tin tức gây hoang mang về mối đe dọa đối với trẻ em. Giống như nhiều thách thức khác, Momo dựa trên sự thật về những nguy hiểm tiềm tàng của internet đối với trẻ nhỏ.

Năm 2018, nhiều phụ huynh hốt hoảng trước “thử thách bao cao su”, cảnh báo về trò chơi hít bao cao su bằng mũi rồi rút ra khỏi miệng trên phương tiện truyền thông xã hội.

Nhưng khi tờ Washington Post truy tìm nguồn gốc của câu chuyện đó, mọi thứ đều dẫn về bài thuyết trình của một nhóm nhỏ phụ huynh ở San Antonio vào tháng 3/2018. Bài thuyết trình đề cập đến thử thách bao cao su như một ví dụ về thử thách thiếu niên nguy hiểm.

Trước đấy, “thử thách bao cao su” từng xuất hiện trên YouTube vào năm 2013, sau một vài video của người thử nghiệm, và chẳng ai trên YouTube tiếp tục thực hiện thử thách trong nhiều năm.

Thay vào đó, kết quả tìm kiếm chỉ toàn các video cảnh báo. Mô hình tương tự đã được lặp lại với thử thách Tide pod, thử thách xịt khử mùi và ở một mức độ nào đó là thử thách Bird Box.

Chính quyền ở Argentina đưa ra cảnh báo về Momo

Điều tương tự cũng xảy ra với Momo. Hình ảnh cực kỳ đáng sợ của con rối nữ với đôi mắt lồi và mái tóc đen trở thành một con quái vật hiện đại của văn hóa trực tuyến, xuất hiện trong tin tức thế giới. Nhưng những chi tiết củng cố huyền thoại lại đáng sợ hơn là đáng tin.

Một cảnh báo khác, đăng đầu tiên lên Facebook và sau đó đăng lại trên Twitter (nơi có hàng chục nghìn lượt chia sẻ) tuyên bố rằng các video về Momo đang lan tràn trên YouTube và YouTube Kids, giữa những chương trình trẻ em thông dụng như Peppa Pig, LOL DOLL,...

Nhưng khi tờ Washington Post cố gắng tìm bất kỳ video nào trong số này, kết quả chỉ đưa về những cảnh báo trước khả năng Momo gây sợ hãi trong các video dành cho trẻ em. Một số video hứa hẹn sẽ đưa ra bằng chứng về tin đồn, nhưng đều không thuyết phục.

Dù các clip bạo lực, đáng lo ngại vẫn tồn tại trên YouTube, không có bằng chứng nào cho thấy các video Momo cố lừa trẻ em tự làm hại mình đang lan truyền trên YouTube hoặc YouTube Kids. Nếu thật sự tồn tại, chúng rất khó tìm.

Trong tuyên bố chính thức, YouTube cũng phủ nhận tin đồn rằng Momo đang lan truyền trên nền trang của họ: “Những video khuyến khích thách thức có hại và nguy hiểm đi ngược lại chính sách của chúng tôi, bao gồm cả thử thách Momo”.

“Mặc dù có nhiều bài viết về thách thức này trên truyền thông, chúng tôi chưa nhận được bất kỳ đường dẫn nào từ YouTube chứa nội dung đáng lo ngại về Momo và vi phạm Nguyên tắc cộng đồng của chúng tôi".

Theo tờ The Guardian, một trong những điều đáng lo ngại hơn về Momo, như một lời cảnh báo cho các bậc cha mẹ là sự nghiêm trọng của chủ đề tự sát ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên.

Samaritans, một tổ chức phòng chống tự tử có trụ sở tại Anh, nói với Guardian rằng họ lo ngại các tin tức về "thách thức Momo" có thể làm tăng nguy cơ gây hại cho những người dễ bị tổn thương.

Những câu chuyện này được truyền thông công bố rộng rãi, tạo nên làn sóng hoảng loạn và khiến những người dễ bị tổn thương biết về nó nhiều hơn, chính điều đó mới làm tăng thêm rủi ro.

Ngọc Hạ (Theo Washington Post, Guardian, The Sun)