Thời tiết trở lạnh, nhiều trẻ nhập viện vì viêm màng não

Nếu các bé này được điều trị viêm nhiễm không tốt, tình trạng nhiễm khuẩn sẽ vào máu, từ đó gây viêm màng não.

Dễ nhầm với bệnh viêm nhiễm thông thường

Anh S.Đ. (ngụ Sóc Trăng) cho biết cách đây 10 ngày, con trai 6 tuổi của mình bị sốt. Bà nội tưởng bé sốt do cảm cúm thông thường, tự cho uống thuốc 3 ngày. Ban đầu, bé có giảm sốt nhưng sau đó sốt lại cao hơn và bị co giật. Gia đình nghĩ bé bị sốt xuất huyết, nên đưa đến bệnh viện ở TP Cần Thơ thì được chẩn đoán viêm màng não. Thấy tình trạng của bé nguy kịch nên bác sĩ yêu cầu chuyển bé lên Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM). 

Một trường hợp bị viêm màng não biến chứng nặng đang được theo dõi tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM) - Ảnh: Thanh Huyền

Một trường hợp nữa là bé trai L.Đ.B.A. (7 tuổi, ở Vũng Tàu), điều trị ở Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã 2 tuần vì bệnh viêm màng não. Lần xét nghiệm gần nhất của bé vẫn chưa thấy bệnh thuyên giảm. Theo anh L.V.B. (cha của bé A.), cháu bị đau đầu dữ dội mấy ngày liên tục nên cha mẹ đưa đi phòng khám tư và được cho thuốc giảm đau, hạ sốt. Nhưng uống thuốc vài ngày thì bé đau đầu nhiều hơn. Anh B. đưa con tới bệnh viện địa phương và bé được chuyển lên Bệnh viện Nhi Đồng 1. Tại đây, bác sĩ nghi ngờ bệnh nhi bị viêm màng não, cho xét nghiệm dịch não tủy thì đúng như dự đoán. Do bé A. nhập viện trễ nên bệnh của bé diễn tiến khá nghiêm trọng.

Bác sĩ chuyên khoa II Dư Tuấn Quy - Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1 - cho biết, một trường hợp nữa cũng bị viêm màng não gây biến chứng nghiêm trọng do nhập viện chậm trễ. Bé này có tiền căn viêm tai giữa tái đi tái lại nên khi bị sốt, nhức đầu thì phụ huynh cứ tưởng bệnh cũ của con tái phát. Mãi tới khi bé ói, sốt cao, co giật thì phụ huynh mới đưa tới Bệnh viện Nhi Đồng 1 cấp cứu. Bệnh nhi được chỉ định xét nghiệm dịch não tủy và chụp CT não. Kết quả, các bác sĩ phát hiện bệnh nhi bị viêm màng não biến chứng gây tụ mủ dưới màng cứng. Bên cạnh điều trị nội khoa, bệnh nhi đã được phẫu thuật để bóc tách mủ dưới màng cứng não. Một khi để viêm màng não biến chứng tới mức độ này thì quá trình điều trị vô cùng phức tạp, trẻ sẽ phải đối diện với nhiều nguy cơ và thời gian nằm viện kéo dài.

Mới đây, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai cũng đã can thiệp cứu sống 1 trường hợp bị viêm màng não gây biến chứng vì nhập viện muộn. Bé 4 tháng tuổi này bị nhiễm trùng gây viêm màng não mủ do vi khuẩn E. Coli. Lớp mủ dưới màng cứng não dày lên nên các bác sĩ phải phẫu thuật bằng phương pháp bơm rửa mủ.

Đa số là bệnh nhi nặng từ tỉnh chuyển về

Vào ngày 26/11, Khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1 có 135 trẻ nhập viện, trong đó 28 bé bị viêm màng não; 6 bệnh nhi viêm màng não được xuất viện. Những trẻ bị viêm màng não ở độ tuổi từ vài tháng đến 15 tuổi. Đa số bệnh nhi từ tỉnh chuyển đến khi tình trạng đã nặng. 

Ở Việt Nam, nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng nên bệnh viêm màng não do haemophilus influenzae type b (Hib) đã giảm nhưng viêm màng não do phế cầu vẫn đang rất nóng và còn gây ra tình trạng kháng thuốc. Qua đó, bác sĩ Tuấn Quy khuyến cáo phụ huynh cần để ý các biểu hiện bất thường ở trẻ nhỏ như bị ói, ọc, bỏ sữa, sốt cao, tiêu chảy kèm phân bất thường. Đối với các trẻ lớn hơn khi bị viêm màng não sẽ sốt, nhức đầu, sợ ánh sáng, buồn nôn, thậm chí sốt co giật. Thấy trẻ có những triệu chứng kể trên thì cha mẹ cần đưa con đi khám sớm để được điều trị kịp thời. Với những trẻ nhỏ, khi thấy con sốt thì phải sờ xem thóp trẻ có phồng không. Trẻ sốt trên 3 ngày không rõ nguyên nhân thì phải đưa tới bệnh viện ngay. 

Những trẻ bị thalassemia (tan máu bẩm sinh) đã cắt lách mà chưa được chủng ngừa, trẻ viêm mũi họng tái đi tái lại, viêm xoang, tiền sử viêm tai giữa là đối tượng dễ mắc viêm màng não. Trẻ nghi ngờ viêm màng não sẽ được nhập viện, xét nghiệm dịch não tủy. Bệnh viện Nhi Đồng 1 chỉ cần từ 2-4 tiếng đồng hồ là có kết quả xét nghiệm để xác định trẻ có bị viêm màng não hay không. Điều trị bệnh viêm màng não hiện nay chủ yếu bằng kháng sinh (đúng lúc, đúng thời điểm, đúng liều) kèm theo các phương pháp hỗ trợ về mặt dinh dưỡng, thở ô xy (nếu cần), chống phù não, bù điện giải, hạ sốt tích cực…

Không ít trẻ viêm màng não được chẩn đoán và điều trị trễ nên phải đặt nội khí quản, thở máy hoặc thậm chí tử vong. Những trẻ nặng dù điều trị được thì chi phí nằm viện cũng cao, để lại di chứng chậm phát triển về tâm thần và vận động. Hiện nay, Khoa Nhiễm - Thần kinh có 2 ca viêm màng não phải thở máy và 1 ca thở ô xy. 

Thanh Huyền