Trục lợi tiền hiến máu nhân đạo ở TP.HCM - Bài 1: Tiền thưởng hiến máu chảy về địa chỉ 'ma'

Từ những chữ ký nguệch ngoạc trên danh sách những người được khen thưởng cùng những hóa đơn mua hàng bất thường, nhóm phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM đã điều tra và lật tẩy chiêu trò trục lợi tiền hiến máu nhân đạo ở Hội Chữ thập đỏ quận 1, TP.HCM.

Cuối năm 2018, UBND quận 1 ban hành quyết định khen thưởng các tập thể, cá nhân tích cực tham gia hiến máu nhân đạo với tổng số tiền hơn 37 triệu đồng nhưng đến cuối tháng 10/2019, nhiều tập thể, cá nhân vẫn chưa nhận được tiền lẫn bằng khen.

Không thể tìm ra nhà “điển hình hiến máu” 

Tháng 5/2019, nhân viên ở Hội Chữ thập đỏ quận 1 tá hỏa khi nhận được đơn khiếu nại của một phụ nữ ở phường Bến Nghé về việc bà này không nhận được tiền khen thưởng về thành tích tham gia hiến máu trong năm 2018. 

Trong đơn, bà L. cho biết, mình đã hiến máu 24 lần, thuộc diện được khen thưởng (hiến máu từ 20 lần trở lên) nhưng lại không nhận được thư mời tham dự buổi lễ khen thưởng.

Khi bà L. liên hệ với Trung tâm Hiến máu nhân đạo TP.HCM và Hội Chữ thập đỏ Q.1 thì được biết, số tiền khen thưởng và giấy khen của bà được một nhân viên của Hội Chữ thập đỏ quận 1 “nhận hộ”.

Phường 12, quận 6 không có địa chỉ 20/40/2B Hậu Giang. Số 20 Hậu Giang là nhà mặt tiền, không có hẻm

Theo tài liệu chúng tôi thu thập được, trong danh sách cá nhân nhận tiền khen thưởng của UBND TP.HCM năm 2017 (theo quyết định số 12/QĐ-UBND ngày 4/1/2018 của UBND TP.HCM), có tên của bà L. 

Thế nhưng, ngày 14/3/2018, bà H. - nhân viên của Hội Chữ thập đỏ quận 1 - lại ký tên “nhận hộ” cho bà L. số tiền thưởng 1,3 triệu đồng. 

Điều khó hiểu là, mãi đến tháng 5/2019, bà L. vẫn không nhận được số tiền này nên mới làm đơn thắc mắc.

Được biết, trong tháng 5/2019, Hội Chữ thập đỏ quận 1 đã tiếp nhận đơn của bà L. nhưng sau đó lại để vụ việc rơi vào im lặng. 

Theo Quyết định khen thưởng số 107/QĐ-UBND ngày 26/12/2018 của UBND quận 1, có 30 tập thể và 29 cá nhân tiêu biểu trong “thực hiện vận động, tham gia công tác hiến máu năm 2018” được khen thưởng với tổng số tiền hơn 37 triệu đồng. 

Quyết định khen thưởng này được ký dựa trên đề nghị của Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ và Trưởng phòng Nội vụ quận 1.

Lần theo danh sách cá nhân được khen thưởng, chúng tôi tìm đến nơi cư trú của một “điển hình” có tên là L.T.T., được ghi địa chỉ là số 23/2 Nguyễn Thái Học, phường Cầu Ông Lãnh. 

Đến nơi, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi số 23 Nguyễn Thái Học là một điểm kinh doanh nằm ở mặt tiền đường, không phải hẻm. Tiếp xúc với chúng tôi, những người đang sống trong căn nhà 23 Nguyễn Thái Học và các hộ dân lân cận đều không biết ông L.T.T. là ai. 

Ngay gần đó, căn nhà 35 Nguyễn Thái Học được cho là nơi sinh sống của “điển hình” T.M.H., nhưng người dân quanh đó cho biết, căn nhà này đã được làm nhà kho nhiều năm nay, không có người sinh sống và không có ai tên T.M.H.

Trụ sở của Hội Chữ thập đỏ quận 1 trên đường Hai Bà Trưng thường xuyên đóng cửa

Chúng tôi quyết định chọn một địa chỉ khác, là số 14/12 Cô Bắc, phường Cô Giang. Sau gần 30 phút lòng vòng tìm kiếm, chúng tôi cũng không thể tìm ra nhà 14/12 Cô Bắc. Hỏi những người dân sống lâu năm ở đây, tất cả đều khẳng định, địa chỉ 14/12 Cô Bắc, phường Cô Giang là địa chỉ “ma”.

Chọn ngẫu nhiên một “điển hình” khác - ông T.V.T., ở số nhà 42/8 Nguyễn Văn Cừ, phường Cầu Kho - chúng tôi tìm đến nơi thì phát hiện, đây là căn nhà đã giải tỏa, không có người sinh sống. 

Người dân ở hẻm 42 Nguyễn Văn Cừ cho biết, chủ nhà số 42/8 Nguyễn Văn Cừ đã dọn đi từ nhiều năm trước, nhưng không phải ông T.V.T. và trong hẻm này, không có ai tên T.V.T.

Sau khi không thể tìm ra những cá nhân điển hình về công tác hiến máu nhân đạo ở quận 1, chúng tôi quyết định xác minh những trường hợp có địa chỉ ngoài quận 1 để làm sáng tỏ hoài nghi về khả năng lập khống danh sách. 

Theo danh sách 29 cá nhân được khen thưởng, có hai trường hợp ở ngoài quận 1, là ông N.V.H - ở số 54/21/3 Bà Hạt, phường 9, quận 10 - và bà V.T.Q. - ở số 20/40/2B Hậu Giang, phường 12, quận 6. 

Tuy nhiên, khi đến địa chỉ trên đường Bà Hạt, quận 10, chỉ có căn nhà mặt tiền số 54 Bà Hạt chứ không có hẻm số 54, tức không có nhà nào mang số 54/21/3 Bà Hạt như trong bản danh sách. 

Tại phường 12, quận 6, cũng không có nhà nào mang số 20/40/2B Hậu Giang. 

Tiền thưởng hiến máu vào túi ai?

Mất nhiều ngày xác minh, chúng tôi mới tìm được một trường hợp có họ tên và địa chỉ trùng khớp với thông tin trong bản danh sách khen thưởng nói trên. Đó là chị B.C. - đăng ký địa chỉ ở đường Nguyễn Văn Cừ, quận 1. 

Cầm trên tay một tấm thẻ ghi chi chít số lần hiến máu, số đơn vị máu, chị B.C. bày tỏ: “Cứ mỗi lần nghe vận động hiến máu, tôi đều tham gia. Hiến máu cứu người là nghĩa cử đẹp, mình làm để giúp đỡ mọi người thôi chứ không nghĩ đến chuyện tiền bạc”.

Chị B.C. cho biết, mỗi lần hiến máu, chị được nhận vài hộp sữa và một khoản tiền nhỏ. Lần cao nhất, chị nhận được 180.000 đồng và chưa từng nhận được giấy khen, bằng khen hay tiền thưởng. 

Trụ sở Hội Chữ thập đỏ quận 1 - nơi nghi vấn xảy ra việc trục lợi từ hoạt động hiến máu nhân đạo

Khi được chúng tôi cho xem danh sách khen thưởng vì đã có thành tích “thực hiện vận động, tham gia công tác hiến máu năm 2018” có tên mình, chị B.C. sửng sốt: “Em có biết khen thưởng gì đâu! Anh nói, em mới biết. Em không được mời dự lễ trao bằng khen, không nhận giấy khen, cũng không nhận tiền”.

Chúng tôi tiếp tục xác minh một trường hợp khác - anh V.P., ở phường Cô Giang, quận 1, có tên trong danh sách khen thưởng vào cuối năm 2018. 

Tiếp xúc với chúng tôi, anh P. xác nhận, tên và địa chỉ ghi trong danh sách khen thưởng của UBND quận 1 trùng khớp với họ tên và địa chỉ nơi anh đang sinh sống, nhưng từ năm 2018 đến nay, anh không hề được thông báo đến nhận giấy khen và tiền thưởng. 

Tiếp tục điều tra, chúng tôi được biết, không chỉ các cá nhân mà nhiều tổ chức cũng có dấu hiệu bị mạo nhận, ký khống để nhận tiền khen thưởng hiến máu nhân đạo.

Cụ thể, theo quyết định khen thưởng, có 30 tập thể nhận tiền thưởng với tổng cộng số tiền là 24,9 triệu đồng nhưng không ít trường hợp, phần ký tên người đại diện nhận khen thưởng chỉ có chữ ký, không thể hiện thông tin họ và tên người nhận.

Nhìn bảng chữ ký trên, một nhân viên từng làm việc tại Hội Chữ thập đỏ quận 1 đặt nghi vấn về việc giả mạo chữ ký để chiếm đoạt tiền khen thưởng hiến máu nhân đạo. 

Chị B.C. cho biết, chị không nhận được giấy khen và tiền thưởng dù trong danh sách khen thưởng có tên chị

Để làm rõ nghi vấn, nhân viên này đã đến một cơ quan báo chí đóng tại quận 1 xác minh và được người đại diện báo xác nhận, đơn vị này không nhận được tiền khen thưởng theo Quyết định số 107/QĐ-UBND ngày 26/12/2018 của UBND quận 1. 

Chúng tôi tiếp tục liên hệ với một đơn vị tôn giáo có trong danh sách được khen thưởng. Thật bất ngờ, đại diện đơn vị tôn giáo này cũng khẳng định, không hề biết gì về khoản tiền khen thưởng nói trên.

UBND quận 1 ban hành quyết định khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích hiến máu nhân đạo, nhưng đơn vị đề xuất và tổ chức trao giấy khen cùng tiền thưởng hằng năm là Hội Chữ thập đỏ quận 1. Một nhân viên từng nhiều năm làm việc ở Hội Chữ thập đỏ quận 1 đặt nghi vấn, có nhóm lợi ích ở đơn vị này dùng chiêu trò chiếm đoạt số tiền nói trên. 

Nhóm phóng viên