Thời kỳ bùng nổ “thị thực vàng”

Đa dạng thị thực vàng

Thông thường, một quốc gia sẽ cấp quyền công dân cho người dân của họ, cho người nhập tịch với lý do kết hôn hoặc theo các điều kiện khác của quốc gia đó như có đóng góp đặc biệt về thành tựu khoa học, hoạt động vì lợi ích công cộng… Thế nhưng giờ đây, người giàu có thể có quyền công dân của một quốc gia khác bằng cách mua tài sản hoặc đầu tư, từ đó nhận được thị thực vàng (TTV).

Đang có một làn sóng các nhà đầu tư trên thế giới đổ xô “mua” thị thực vàng ở nhiều quốc gia châu Âu (Ảnh minh họa)

Ngày 3/9, Indonesia công bố chương trình TTV nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đến sống, làm việc, học tập hoặc nghỉ hưu tại nước này. Theo kế hoạch, các nhà đầu tư cá nhân phải thành lập một công ty có vốn đầu tư 2,5 triệu USD để nhận TTV trong 5 năm hoặc đầu tư gấp đôi để nâng thời hạn lên 10 năm. Nếu nhà đầu tư không muốn thành lập công ty ở Indonesia, họ có thể mua trái phiếu chính phủ với tổng giá trị từ 350.000-700.000 USD.

Một số quốc gia khác như Mỹ, Ireland, New Zealand, Tây Ban Nha… cũng đã giới thiệu chương trình TTV nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư. Vào tháng Tám, quy định về mức chuyển nhượng vốn, kinh doanh hoặc mua lại tài sản để được cấp TTV và quyền cư trú 5 năm cho người nước ngoài tại Hy Lạp đã tăng gấp đôi, từ 250.000 euro (khoảng 270.000 USD) lên tối thiểu 500.000 euro.

Thông báo về chương trình này của Bồ Đào Nha gần đây đã tạo ra một làn sóng đổ xô “mua” TTV để có thể dễ dàng di chuyển trong khối nước Schengen thuộc Liên minh châu Âu (EU). Hàng ngàn người nộp đơn xin TTV - đặc biệt là các nhà đầu tư Mỹ và Trung Quốc - bằng cách mua bất động sản ở Hy Lạp trước khi giá tăng.

Dữ liệu từ Bộ Di trú và Tị nạn cho thấy, chương trình TTV đóng góp gần 1 tỉ euro cho nền kinh tế Hy Lạp trong 5 tháng đầu năm 2023. Từ tháng 5/2022 đến tháng 5/2023, chính quyền Hy Lạp đã tiếp nhận tổng cộng 8.351 đơn đăng ký TTV, 35% trong số đó đã được phê duyệt. 

Trong khi đó, theo công ty tư vấn quốc tịch và cư trú quốc tế Henley and Partners, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) sẽ chứng kiến​ 4.500 triệu phú mới nắm giữ TTV của nước này vào năm 2023.

Veronica Cotdemiey - Giám đốc điều hành Citizenship Invest (Dubai) - cho biết: “Đại dịch, suy thoái kinh tế và căng thẳng Nga - Ukraine là lời cảnh tỉnh đối với nhiều cá nhân giàu có. Họ hiểu rằng ngay cả nắm giữ hộ chiếu tốt cũng không tránh khỏi những hạn chế đi lại và nhiều trở ngại. Do đó, nhu cầu gia tăng về TTV hoặc hộ chiếu thứ hai là xu hướng”.

So với mức đầu tư quy định để cấp TTV của Bồ Đào Nha vào khoảng 302.000 USD, thị thực của UAE vẫn là một lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư với mức khởi điểm từ 540.000 USD. Chương trình TTV của Mỹ (thị thực EB-5) yêu cầu khoản đầu tư cao hơn là 800.000 USD và tạo ra ít nhất 10 việc làm cho người Mỹ, duy trì trong vòng 5 năm.

Nguy cơ từ chương trình thị thực vàng

Sau nhiều tháng tranh cãi, ngày 19/7, Quốc hội Bồ Đào Nha thông qua dự luật để thay đổi chương trình TTV. Quy định mới sẽ loại bỏ cách đầu tư vào bất động sản và giữ lại các lựa chọn đầu tư khác, bao gồm đầu tư vào các quỹ hoặc tạo việc làm cho người dân địa phương. Đồng thời, mức đầu tư tối thiểu cũng sẽ tăng lên mốc 500.000 euro.

Indonesia cấp thị thực vàng trong 5 năm cho nhà đầu tư thành lập công ty có vốn 2,5 triệu USD. Trong ảnh: Du khách nước ngoài đi bộ trên bãi biển Berawa ở Badung, Bali - Nguồn ảnh: ANTARA/Nyoman Hendra Wibowo

Khi Bồ Đào Nha giới thiệu chương trình nhập cư đầu tư bằng TTV vào năm 2012, họ là một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu. Theo dữ liệu của Cơ quan Di trú và Biên giới Bồ Đào Nha, tính đến đầu năm 2023, nước này đã cấp TTV cho khoảng 30.600 người và mang lại khoản đầu tư 6,8 tỉ euro. Miguel Lacerda - Giám đốc khu vực Lisbon của công ty bất động sản Savills (Anh) - cho biết: “TTV và các giải pháp thuế khác đã đưa Lisbon lên bản đồ quốc tế. Nhờ đó, chúng tôi đã có thể tân trang lại toàn bộ trung tâm lịch sử và biến nó thành một thành phố xinh đẹp”.

Thế nhưng, chương trình TTV cũng gây tranh cãi vì trao tấm hộ chiếu châu Âu cho những người giàu có trên thế giới và khả năng tiếp cận nhanh chóng vào khu vực di chuyển không biên giới của EU.

Theo trụ sở chính của EU ở Brussels, sáng kiến cho phép người nước ngoài giàu có “mua” quyền cư trú đã trở thành “rủi ro đối với an ninh, cho phép rửa tiền, trốn thuế, khủng bố, tham nhũng và sự xâm nhập của tội phạm có tổ chức”.

Ireland loại bỏ chương trình TTV của riêng mình vào tháng 2/2023 dưới áp lực từ EU. Năm 2022, Anh quyết định cắt chương trình tương tự vì lo ngại gian lận, tham nhũng.

Chương trình TTV cũng liên quan đến sự gia tăng đáng kể giá nhà ở. Trong thập niên qua, chỉ số giá nhà ở Bồ Đào Nha đã tăng gấp đôi trong khi mức lương trung bình chỉ tăng 9%, từ đó gây áp lực không nhỏ về nhà ở đối với người dân địa phương.

 Tấn Vĩ (theo Forbes, Bloomberg, Reuters)