Thơ của những hóa thân hay của mùa tuyệt vọng?

Đã là một phiền toái (Such a nuisance, Ng. Anh Anh, nhà xuất bản Đà Nẵng, 2019) đến vào những ngày nắng gắt. Tập thơ 24 bài đánh số, Việt ngữ và Anh ngữ song song. Ng. Anh Anh ra mắt tập thơ đầu tay với chân dung đẹp, hiện đại, cái nhìn rất thẳng.

Những bài thơ hẳn đã đăng trên Facebook và nhiều comment (bình luận) của những nhà thơ tên tuổi, được in vào sách. Ý Nhi nói về sự phơi bày “không che chắn, không gìn giữ”, “cứa vào lòng những ai đọc cô”. Hoàng Hưng cho rằng, đây là “thơ tự phân tâm”, Lý Đợi gọi là “thơ tự thú”.

Khả năng tự biết của Anh Anh không mờ nhạt. Chị nhận ra “những cái lồng” giam giữ chính ta, ta tồn tại bằng kẻ khác từ thân thể đến nội tâm, chỉ có nỗi cô đơn là có thật. Tiếng kêu vọng ra từ căn phòng tự nhốt, niềm cầu mong “ai đó gọi tên mình”, với “một chút an lành”, “một ít quan tâm”.

Có vẻ như mọi tương giao đang đứt gãy và người đàn bà luôn thấy mình ở vị thế nạn nhân (của đắng cay, dối trá, khốn cùng), rồi xem đó như là định mệnh: “Rồi cũng chấp nhận/ Tổn thương là sở hữu vô giá/ Của số phận/ Tôi đánh đu với vực thẳm/ Bằng cuộc sống sợi dây mỏng manh”. Từ định mệnh của một người, chị phóng chiếu thành định mệnh của giới: “Đàn bà tổn thương, đàn bà đắng cay, đàn bà hời hợt”.

Với tình yêu, dù họ đang là tình nhân hay vợ chồng, có mối quan hệ đầy xác quyết: “Bí mật của tôi là anh/ Tận cùng của tôi là anh/ Hoang tưởng của tôi là anh/ Đừng khóc trước mặt kẻ lạ/ Anh/ Nỗi cô độc của tôi/ Trần gian của tôi”; hạnh phúc trong người đàn bà này chỉ còn le lói chút hồi quang ký ức: “Em nhớ từng ngóc ngách của căn chung cư Duy Tân cũ nát/ Những buổi sớm mai bình yên hiếm hoi/ Nằm tận hưởng tiếng ve kêu/ Cửa khóa trái/ Nơi khơi nguồn đớn đau/ Nơi khởi nguồn hạnh phúc”.

Một khủng hoảng của thời yêu, quấn quýt không còn, bên nhau rời rã, phải bật lên lời hỏi: “Chúng mình đã quá tuổi trao những ân cần chưa anh?”, người đối ngẫu đông cứng: “Anh/ Như một tử thi thầm lặng”. Họ cùng câm lặng mà “tan chảy” mà chẳng hiểu vì đâu.

Lý do có mặt, niềm vui tồn tại trong nàng mờ nhạt, nỗi hoài nghi bản thân lớn dần cho đến lúc lời tuyên bố rõ ràng, nhan đề tập thơ được giải mã: “Sự có mặt trên đời này của tôi đã là một phiền toái”. Nỗi tuyệt vọng từ đó đến, ý nghĩ tự hủy, được lìa bỏ, được ra đi trở nên mãnh liệt: “Em uống lệ mình/ Tự sát”, “Tôi muốn nằm bất động rất lâu/ Mãi mãi”.

Tôi và em, những xưng hô luân phiên cho thấy sự tỏ bày nằm trong độc thoại và đối thoại không ngừng. Dù hóa thân hay tự thú, nàng đang kỳ ốm yếu. Đời sống, tương giao, những va đập không ngừng, làm đau những trái tim nhạy cảm. Nhưng người đàn bà tự vấn để không chìm vào bế tắc: “Thật ra tôi đang sở hữu đau khổ của chính mình/ Hay chỉ quằn quại trong cơn hoại tử của kẻ khác?”.

Những dòng thơ dữ dội ấy, biết đâu sẽ khiến “trần gian” bừng thức. Không chỉ trần gian của nàng mà cả những “trần gian” của ai đó, đang lạc nhịp trong đời sống lứa đôi, xiêu lệch vì những lo âu xã hội. Hãy cầm tay nhau, rồi mùa yêu lại trở về và nàng mạnh mẽ bước đi, hạnh phúc… 

Nguyễn Thị Thanh Xuân