Xe thương hiệu Việt - Vinfast Fadil liệu có như quảng cáo?

Để có được những chiếc xe hơi chất lượng và ngành công nghiệp ô tô mạnh, nhiều hãng xe lớn của các nước phát triển đã phải trải qua nhiều chục năm rủi ro, thăng trầm. Những chiếc xe thương hiệu Việt nhanh chóng lăn bánh trên đường liệu sẽ đối mặt ra sao với những thử thách đầy chông gai ấy?

Cuộc chiến thương hiệu

Chiếc xe hatchback hạng A (thường được gọi là xe “con cóc”), Vinfast Fadil lăn bánh trên đường phố, đem lại cho người Việt rất nhiều cảm xúc: tự hào hàng Việt có, vui mừng có và chưa hài lòng cũng có.

Xe VinFast Fadil được đưa ra lái thử

Ý tưởng xe hơi Việt không phải là điều gì mới mẻ tại thời điểm này. Sau sự thất bại của Vinaxuki, Vinfast xuất hiện trong một trạng thái hoàn thiện hơn, đã tạo được rất nhiều sự phấn khích; dẫu những người quan tâm và am hiểu về xe biết thương hiệu ấy đã làm được những gì và những gì họ đang mạo nhận qua quảng cáo. Các chuyên gia cho rằng, Vinfast không có dấu ấn trí tuệ Việt về mặt kỹ thuật trên chiếc Fadil nhỏ bé này.

Những ý kiến trái chiều luôn là cách người dân tiếp cận, tìm hiểu và đón nhận một sản phẩm mới. Đó là sự khách quan của người tiêu dùng mà bất kể thị trường tự do nào cũng đều có, thậm chí còn mang tính xung đột giữa các nhóm người tiêu dùng của từng thương hiệu. Đó cũng là niềm vui đối với nhà sản xuất, bởi những phản biện về kiểu dáng, thiết kế, tính năng, giá, cung cách phục vụ… sẽ giúp họ ngày một hoàn thiện sản phẩm.

Vinfast đã đưa chiếc Fadil vào giữa một thị trường xe hạng A đang cạnh tranh khốc liệt. Đây sẽ là bước đi thông minh nếu nhà sản xuất đủ mạnh về tài chính và chủ động về công nghệ. Ngược lại, sẽ rất khó khăn vì phải nhập khẩu linh kiện và phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ của nước ngoài. Vinfast đã cho người tiêu dùng thấy dây chuyền lắp ráp và quy mô nhà máy, thấy sự chuyên nghiệp trong cách quản lý của họ. Nhưng sản phẩm cuối cùng mới là điều quan trọng. Chiếc Fadil không có gì đặc biệt so với các đối thủ, ngoại trừ cụm từ “xe thương hiệu Việt”.

Nhà máy của Vinfast tại khu công nghiệp Đình Vũ, Cát Hải, TP.Hải Phòng

Còn nhớ, khi chiếc điện thoại Bphone ra đời, cũng nói nhiều về thương hiệu Việt và tự xếp mình ở vị trí cao về công nghệ, tính năng… khi tiếp cận khách hàng. Nhiều người dùng Việt vui mừng, tự hào cổ vũ cho thương hiệu, song lại không nhiều người mua. Bphone đến tay khách hàng với giá của phiên bản đầu tiên quá cao (11 triệu đồng). Những lần ra mắt sau này, Bphone đã có mức giá thấp hơn và cho phép người dùng thử trải nghiệm. Tiếc là sản phẩm của họ, thời điểm này, đã ngừng kinh doanh trên trang web của hai nhà bán lẻ lớn là FPT và Thegioididong. Người tiêu dùng Việt ngày nay có nhiều thông tin hơn để so sánh, đánh giá một sản phẩm mới trên thị trường và khi họ chi tiền vào thứ gì đó, họ luôn có lý.

Chiếc Vinfast Fadil có mức giá giống với câu chuyện của Bphone. Giá bán công bố của xe là 395 triệu đồng - ngang ngửa, thậm chí cao hơn các dòng xe cùng loại của những thương hiệu lớn và nhiều kinh nghiệm, nhiều công nghệ hơn như Suzuki (Celerio, 359 triệu đồng), Kia (Morning, 393 triệu đồng), Hyundai (i10, 405 triệu đồng), Toyota (Wigo, 405 triệu đồng) và Honda (Brio, 418 triệu đồng)… Vinfast, như công bố, là xe sản xuất trong nước mà giá ngang với xe ngoại có lẽ là điều mà người mua xe sẽ rất phân vân khi quyết định.

Những chiếc xe hạng A có mặt ở hầu hết mọi đô thị đông đúc. Sự nhẹ nhàng, tiện dụng và kích thước nhỏ là ưu điểm tuyệt đối của nó. Nhiều người còn ví chúng là xe ưa thích của các bà nội trợ. Ngay cả các ông lớn như Toyota, Honda, xưa không mấy mặn mà với các mẫu xe hạng A, giờ cũng tham gia thị trường. Họ biết, không có mặt ở phân khúc này, về lâu dài, sự lan tỏa hình ảnh thương hiệu sẽ yếu dần trong mắt khách hàng.

Một ưu thế nữa của những chiếc xe con cóc là khả năng chạy taxi. Khi bạn gọi xe bằng các ứng dụng như Grab, BE… khả năng lớn là một chiếc xe con cóc sẽ ghé đón bạn. Vinfast Fadil muốn chứng tỏ uy lực và tham gia được thị trường vận tải sôi động này, nó phải có độ bền bỉ, tiết kiệm của động cơ và sự hỗ trợ nhanh chóng về bảo trì, bảo dưỡng và kỹ thuật của nhà sản xuất hoặc chí ít là linh kiện thay thế dễ kiếm trên thị trường. Vì mới xuất hiện, Vinfast Fadil khó thắng các ông lớn xe hơi, bởi hệ thống đại lý, bảo trì của họ còn quá mỏng.

Ván bài sinh tử

Chiếc Daewoo Matiz của người Hàn được xem là dòng xe mở ra thị trường xe hatchback hạng A tại các đô thị chật chội ở Việt Nam. Cho tới nay, người Hàn vẫn chiếm lĩnh phân khúc này với những thương hiệu như Hyundai, Kia. Trong quá khứ, họ cũng từng trả những cái giá khá đắt để có được chỗ đứng như vậy. Sau khi phá sản, ông Kim Woo Choong - người sáng lập thương hiệu xe hơi Daewoo đã thốt lên: “Sai lầm đau đớn của cuộc đời tôi là mong nhanh chóng bán được càng nhiều xe càng tốt. Suy nghĩ ấy đã vô tình coi nhẹ các yếu tố kỹ thuật của sản phẩm mà các hãng khác luôn nâng cấp cho khách hàng”.

Thống kê năm 2018, 22.068 chiếc Hyundai i10 đã được bán ra, theo sau đó là Kia Morning với số lượng 11.528 xe. Tại Việt Nam, họ cho khách hàng nhiều sự lựa chọn như: số sàn, số tự động, phiên bản tiết kiệm, phiên bản cao cấp… là điều Vinfast Fadil không có.

Clip thử nghiệm va chạm xe Suzuki Celerio tại Euro NCAP

Trên thế giới, một mẫu xe đến với người tiêu dùng phải qua rất nhiều giai đoạn thử nghiệm. Từ độ bền bỉ của máy móc đến khả năng vận hành trong nhiều điều kiện đường sá, thời tiết khác nhau; khả năng chịu đựng va đập của thân vỏ xe khi va chạm ở nhiều tốc độ; khả năng chịu lực của trần xe khi chẳng may bị lật nhiều vòng trên đường... 

Clip thử nghiệm va chạm xe Kia Picanto/Morning tại Euro NCAP

Ở mỗi lần thử nghiệm như vậy, các kỹ sư lại đo đạc biên độ biến dạng, xem xét kỹ lưỡng về chấn thương trên mô hình… để điều chỉnh thiết kế, kiểu dáng và vật liệu; để làm sao khi tai nạn xảy ra, rủi ro phải ở mức thấp nhất. Dần dần, các thử nghiệm này trở thành tiêu chuẩn phải có của ngành công nghiệp xe hơi và như một cam kết bắt buộc của các nhà sản xuất đối với khách hàng. Vinfast không cho khách hàng thấy được điều này.

Vinfast Fadil được cho là sản xuất dựa trên kiểu dáng của chiếc Opel Karl Rocks thuộc General Motors

Mẫu mã đẹp, quảng cáo hay chỉ là thứ yếu. Cái đầu tiên khách hàng mua xe hơi cần và quan trọng nhất là sự an toàn. Tháng 3/2019, Vinfast tuyên bố đưa xe đi thử nghiệm về tính năng, độ an toàn rồi mới giao xe cho khách. Nhưng cho tới giờ, nhiều chiếc Fadil đã lăn bánh trên đường mà Vinfast vẫn chưa thể công bố được clip đánh giá của các trung tâm kiểm định an toàn xe nổi tiếng trên thế giới như ASEAN NCAP hay Magna Steyr, chỉ có clip kiểm định tại Trung tâm Kỹ thuật General Motors Hàn Quốc. Đây là điều vô cùng mạo hiểm, đứng ở khía cạnh nhà sản xuất; còn với người dùng là sự lo ngại lớn lao. Chiếc xe hơi lao trên đường được xem là mối nguy hiểm cho chính nó và mọi thứ xung quanh. Không đưa ra được các bằng chứng, kết quả thử nghiệm, sẽ thật khó thuyết phục khách hàng rằng chiếc xe an toàn.

Gần 400 triệu đồng có thể là con số nhỏ với những đại gia (nhưng những đại gia thì thường không chọn mua xe cỡ nhỏ) song lại là con số lớn đối với phần lớn người tiêu dùng đang dành dụm để tậu một chiếc xe con cóc, chở con đi học, chở vợ đi làm, hay vi vu du lịch. Trước khi “xuống tiền” cho một chiếc xe, hầu hết khách hàng sẽ dành nhiều tháng cân phân giữa từng tính năng, từng tiện ích, từng thương hiệu. Xe Hàn giá rẻ, xe Nhật “lành tính” là những điều dân chạy xe hơi đã truyền tụng trong rất nhiều năm qua. Để đạt được sự tin cậy đó nơi khách hàng là một quá trình rất dài của rất nhiều dòng xe đã chinh chiến trên các cung đường khắp thế giới chứ không phải chỉ dựa trên việc chủ nhân thương hiệu nói gì về chúng.

Để Vinfast Fadil giành được chỗ đứng trong lòng khách hàng, nhà sản xuất cần chứng minh nhiều hơn về tính đa dạng, an toàn, hậu mãi; cho người dùng thấy được sự tiết kiệm, độ bền bỉ của động cơ và các tính năng kỹ thuật tiên tiến. Có như vậy, hành trình của Vinfast và rộng hơn nữa là xe hơi thương hiệu Việt trong tương lai mới có thể tiến xa. 

Nguyễn Tuấn Anh