'Thị trấn giấy' giữa Sài Gòn

Đến “thị trấn giấy” Papertown: Revolutionnaire ở Trung tâm Văn hóa Pháp (Idecaf, Q.1, TP.HCM) cuối tuần qua, người xem như bị hút hồn trước một vườn cây nhiệt đới xanh ươm được làm bằng giấy vụn; một bộ váy lộng lẫy làm từ báo cũ; chiếc xe hơi bằng bìa car-ton, những chiếc vòng tay nhỏ xinh làm từ nắp lon nước; thấy hình ảnh một quả địa cầu (làm từ bóng bay sơn màu) được xiên qua... que nướng thịt để lên tiếng về tình trạng nóng lên của trái đất.

Nhìn những mô hình ngộ nghĩnh và “chất” ấy, không ai nghĩ chúng được làm từ những thứ lấy lại trong… thùng rác. 

Vì môi trường

Papertown: Revolutionnaire là một chuỗi các chương trình nghệ thuật từ giấy tái chế: triển lãm tác phẩm nghệ thuật giấy, workshop, chiếu phim, hội chợ... Thông điệp của dự án là hãy trân trọng giá trị của những điều tưởng như vụn vặt nhất. Tại triển lãm, “cô giáo trẻ” Nguyễn Vĩnh Xuân Mai luôn phải tất bật hướng dẫn khách tham quan tự thực hiện những khung ảnh từ giấy bìa car-ton, tết giỏ đựng đồ bằng giấy báo, xếp hình những vườn hoa, con thú bằng giấy màu…

Mai cười thật tươi khi nói về các tác phẩm của mình: “Ai cũng nghĩ giấy cũ chỉ bỏ đi hoặc bán ve chai, nhưng chỉ cần một chút khéo tay và sáng tạo, chúng ta có thể tạo ra rất nhiều vật dụng dùng trong gia đình, vừa “độc lạ”, vừa tiết kiệm và đặc biệt là cùng chung tay bảo vệ môi trường”. Theo Xuân Mai, muốn tạo những vật hình khối, có thể kết hợp sắt, kẽm làm khung, sau đó trộn keo với giấy báo làm giấy bồi, cuối cùng là tô thêm màu sắc…

Chị Võ Thị Kiều Anh (30 tuổi, nhân viên văn phòng) thích thú dẫn con tham quan các gian hàng: “Lần đầu tiên tôi thấy các sản phẩm từ giấy sống động, có hồn đến vậy. Tôi chỉ định đưa con vào xem cho biết, không ngờ hai mẹ con đều bị cuốn luôn vào khóa học làm thủ công này. Từ giờ mình cũng biết thêm việc dạy con tận dụng các vật liệu bỏ đi để tái tạo thành những sản phẩm dùng trong nhà”. 

Nguyễn Trương Hoàng Thu - Trưởng ban Tổ chức dự án, khoe cây dừa vừa được nhóm hoàn thành, tự hào: “Cây dừa này chúng em làm từ vỏ lon nước ngọt, quấn dây kẽm để đứng cho vững, rồi bọc giấy, phủ bằng màu acrylic. Chúng em muốn mọi người hiểu, bảo vệ môi trường không hẳn là điều gì đó quá lớn lao, mà thực ra sẽ bắt đầu từ chính mỗi người”. 

Bắt đầu nhỏ, kết thúc lớn

Sau khi ngắm “đã mắt”, tôi mới để ý đến các thành viên của ban tổ chức. Tất cả đều “trẻ măng”, chỉ tầm 16-17 tuổi. Hoàng Thu - một trong những người có ý tưởng thành lập Papertown cho biết: “Lúc đầu, chúng em chỉ là một nhóm nhỏ các bạn có chung mục đích làm được việc gì đó liên quan đến môi trường nhưng không khô khan, muốn đưa nghệ thuật vào môi trường để thu hút nhiều người tham gia.

Trong nhóm có vài bạn biết làm nghệ thuật từ giấy nên chúng em thực hiện những sản phẩm đầu tiên rồi giới thiệu trên facebook. Không ngờ, nhiều bạn rất thích, nhờ hướng dẫn, thậm chí có người còn hỏi mua. Thấy có tiềm năng, năm 2016 chúng em mạnh dạn thành lập The People với thông điệp “Bắt đầu nhỏ, kết thúc lớn” và bắt tay thực hiện dự án này”.

“Xưởng” của The People, chỉ là một căn phòng nhỏ trên đường Thạch Thị Thanh (Q.1); trong phòng đầy các loại giấy cũ, đồ ve chai, cọ màu và những bản thiết kế sản phẩm. Mỗi người một việc đã được phân công, các bạn trẻ hào hứng chế tác. Vừa làm, họ vừa tranh luận, bàn bạc trên tinh thần lắng nghe, chia sẻ để có được những tác phẩm đẹp hơn, hay hơn.

Đến nay, The People đã có hơn 50 thành viên là học sinh THPT của nhiều trường: Lê Hồng Phong, Trần Đại Nghĩa, Gia Định, Năng Khiếu...; phân chia đủ các ban như: sản phẩm truyền thông, thiết kế đồ họa, hậu cần, chương trình…

Sau hơn một năm hoạt động, ngoài sự lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường từ những việc nhỏ, The People còn quyết định dành toàn bộ tiền bán vé năm nay (30.000-40.000 đồng/vé), cộng với tiền đấu giá các sản phẩm trưng bày và các sản phẩm handmade đến Zó Project - một tổ chức văn hóa phi lợi nhuận để bảo tồn và phát triển nghề làm giấy dó truyền thống của Việt Nam - bạn Nguyễn Ngọc Thùy Vi cho biết.

Trước đó, Theo people còn mở lớp học làm những vật dụng hằng ngày bằng giấy như: Origami ứng dụng, Origami đồ chơi trẻ em, Nặn giấy căn bản, Vật trang trí, nội thất gia dụng; cùng với việc bán sách cũ, múa rối giấy… nhóm đã gây quỹ cho Trees For The Future - một tổ chức trồng cây trên toàn thế giới, để trồng 1.000 cây xanh toàn cầu.

Chia sẻ về thành viên của The People, Lê Công Minh Khoa nói: “Đây là một tổ chức mở nên tất cả các bạn học sinh, sinh viên đều có thể tham gia. Vào đầu năm học, tụi mình thường giới thiệu hoạt động của nhóm đến các trường, bạn nào thấy thích thì đăng ký. Tiêu chí kết nạp thành viên mới là những người cùng quan điểm, cùng sở thích và cùng hoài bão”.

Hiện những gì “Thành phố giấy” làm được tuy còn quá ít so với tình trạng ô nhiễm của TP.HCM, nhưng chắc chắn những ai từng ghé lại buổi triển lãm sẽ có cái nhìn khác hơn về những loại giấy bỏ đi, về hành động vì môi trường xanh của TP. “Tham vọng” của tụi mình là từ lợi nhuận của dự án, sẽ xây dựng nhà vệ sinh cho người miền núi; trồng cây xanh ở nhiều vùng miền… Tất cả chỉ mới bắt đầu - thủ lĩnh trẻ Nguyễn Trương Hoàng Thu mơ ước.

Phúc Hưng