Thí điểm giám sát mua thuốc kháng sinh bằng camera tại nhà thuốc

88% thuốc kháng sinh được bán không có đơn

Sáng 13/11, tại lễ phát động Tuần lễ truyền thông toàn cầu phòng chống kháng thuốc kháng sinh (từ 13-19/11), GS.TS Nguyễn Viết Tiến - Thứ trưởng Bộ Y tế cảnh báo thực trạng phần lớn các loại kháng sinh thuộc thế hệ 1 và thế hệ 2 hiện nay đều không có tác dụng đặc hiệu. Thậm chí đã xuất hiện loại virus kháng tất cả các loại kháng sinh. 

Vấn đề này đang ngày càng trầm trọng bởi việc sử dụng kháng sinh rộng rãi, kéo dài, lạm dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản và trồng trọt, đặc biệt thói quen mua kháng sinh không cần đơn của một bộ phận người dân. 

Lãnh đạo Bộ Y tế đạp xe hưởng ứng cuộc vận động sử dụng kháng sinh có trách nhiệm

Báo cáo về việc quản lý thuốc kháng sinh của Bộ Y tế cho thấy, nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng thuốc, đáng chú ý có cả tình trạng bác sĩ kê đơn không phù hợp, không nhiễm khuẩn vẫn chỉ định dùng kháng sinh, kê đơn không đúng kháng sinh, kê đơn quá liều, kê kháng sinh thế hệ mới, đắt tiền ngay khi trẻ em lần đầu dùng kháng sinh... 

Theo kết quả khảo sát về việc bán thuốc kháng sinh ở các cơ sở bán lẻ thuốc ở vùng nông thôn và thành thị các tỉnh phía Bắc cho thấy kháng sinh được bán không có đơn 88% (thành thị) và 91% (nông thôn). Kháng sinh đóng góp 13,4% (ở thành thị) và 18,7% (ở nông thôn) trong tổng số doanh thu của cơ sở bán lẻ thuốc.

Bộ Y tế đã có nhiều các văn bản quy định về bán thuốc kê đơn được ban hành và phổ biến, thậm chí hành vi bán lẻ thuốc mà không có đơn thuốc còn là hành vi bị nghiêm cấm. Tuy nhiên, việc chấp hành và thực hiện của các cơ sở bán lẻ thuốc chưa nghiêm, công tác hậu kiểm còn nhiều hạn chế.

Ngoài ra, chế tài xử phạt vi phạm chưa đủ sức răn đe, theo quy định đối với hành vi bán lẻ các loại thuốc phải kê đơn mà không có đơn thuốc bị xử phạt từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng; đối với hành vi kê đơn thuốc không ghi đầy đủ, rõ ràng, không chính xác trong đơn bị xử phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.

Đưa vào làm tiêu chuẩn của nhà thuốc GPP

Để kiểm soát tình trạng kháng thuốc kháng sinh, Thứ trưởng Nguyễn Tiến cho biết, hiện Bộ Y tế đang tiến hành nhiều biện pháp nhằm kiểm soát kê đơn thuốc kháng sinh trong điều trị. Theo đó, Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện thực hiện kê đơn thuốc theo đúng chỉ định, quy định, quy chế kê đơn thuốc nội trú và ngoại trú do Bộ Y tế ban hành.

Các bệnh viện cũng hình thành hội đồng dược, thuốc, hàng tuần đều xem xét bệnh án, đơn thuốc của bác sĩ kê cho bệnh nhân xem có hợp lý hay không. Cũng theo Thứ trưởng Tiến, trong thời gian tới Bộ Y tế sẽ thí điểm giám sát bằng hệ thống camera tại nhà thuốc và đưa tiêu chí bán thuốc kháng sinh theo đơn vào tiêu chuẩn nhà thuốc đạt Thực hành tốt (GPP). 

“Bộ Y tế yêu cầu Cục Quản lý Dược thí điểm giám sát bán thuốc theo đơn tại một số nơi, đặc biệt là các thành phố lớn. Bên cạnh đó, Cục sẽ tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở y tế, siết chặt công tác chống nhiễm khuẩn ở khu hậu phẫu, rửa tay bằng xà phòng; sử dụng kháng sinh hợp lý trong chăn nuôi, nuôi trồng”, Thứ trưởng Tiến thông tin.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch triển khai "Đề án tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn" giai đoạn 2017- 2020, nhằm tăng cường thực hiện quy định của pháp luật về kê đơn thuốc và bán thuốc theo đơn, góp phần giảm tình trạng kháng kháng sinh, lạm dụng thuốc, sử dụng thuốc không hợp lý.

Mục tiêu của đề án là rà soát, sửa đổi các quy định của pháp luật liên quan đến kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn; tăng tỷ lệ tuân thủ việc thực hiện đúng quy định của pháp luật về kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú, đặc biệt là siết chặt việc mua thuốc kháng sinh phải có đơn của bác sĩ.

Trong giai đoạn 2017-2018, Bộ Y tế phối hợp Sở Y tế triển khai đề án tại các tỉnh, thành phố gồm Nam Định, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng và Cần Thơ. Giai đoạn 2 từ 2018 đến 2020 sẽ mở rộng ra toàn quốc. Yêu cầu đến năm 2020, các quầy thuốc, nhà thuốc bán thuốc kháng sinh phải 100% có đơn thuốc.

Huyền Anh