Theo mẹ ra đồng

Tôi theo mẹ ra đồng khi còn bé lắm. Mẹ tôi cắm cái đòn gánh xuống bờ ruộng rồi phủ lên đó cái bao tải xác rắn, tôi ngồi dưới bóng mát của “chiếc ô” đặc biệt ấy xem mẹ tôi cầm rào tre quạt sâu cuốn lá, dặm tỉa lúa, nhổ cỏ lồng vực… Mẹ vừa làm vừa nói chuyện, vừa bảo tôi hát véo von. 

Rồi tôi lớn hơn, bắt đầu việc nghề nông bằng cách giẫm ruộng cho ngấu những tảng đất bừa còn sót để mẹ tôi dễ cấy, rồi vơ gốc rạ, rồi đặt nhánh mạ đầu tiên còn ngả nghiêng đến khi thành thục cấy hái, gánh gồng, phát bờ, cuốc gốc, lên luống trồng hành tỏi. Mùa nào thức nấy, người dân quê tôi từ người lớn đến trẻ con mấy ai xem lịch, vì thời gian được tính bằng vụ chiêm, vụ mùa. 

Nghề làm nông vô vàn cực nhọc nhưng ăm ắp kỷ niệm ấu thơ. Mỗi khi nhớ về lại thấy gần gũi như ngửi được mùi rơm rạ. Bây giờ được thành phố cưu mang, lập gia đình và sinh con, thi thoảng tôi vẫn thương tụi nhỏ không được gối đầu lên cỏ, không có những buổi chiều mưa lội phăng trên gốc rạ đuổi bắt châu chấu, cào cào…

Các con tôi, như bao đứa trẻ khác, sáng sáng chen lấn trên những con đường quá tải tới trường, tối về vùi đầu vào ti vi, vào iPad, điện thoại thông minh… Những thiết bị điện tử ấy quá nhiều trò hấp dẫn. Tôi không phủ nhận những tiện ích mà thiết bị công nghệ mang lại, nhưng những tác hại của nó đối với mắt và não bộ của trẻ em thì cả thế giới đang lên tiếng cảnh báo. 

Với bản năng của người mẹ và bản chất của một người nông dân thạo nghề, tôi lôi các con ra khỏi những thiết bị công nghệ ấy bằng công việc nhà phù hợp. Con thấp quá so với bồn rửa bát, tôi bắc ghế cho con cọ rửa những thìa đũa và bát nhựa - những thứ mà vật liệu không nguy hiểm và dễ vỡ.

Tôi đong gạo vào nồi, châm nước rồi nhờ con vo gạo. Mua được túi sấu ngon, tôi nhờ con rửa sạch, bỏ vào túi thực phẩm trữ đông để dùng dần. Tôi cũng hướng dẫn cho con thế nào là tiết kiệm điện, cách sử dụng tủ lạnh, cách phân biệt các loại gia vị trong những chiếc hũ nhiều màu sắc.

Mỗi khi giặt đồ, tôi chọn loại nước giặt dành cho trẻ em và kê ghế cho con cùng ngồi, con thích thú với những vốc bong bóng xà phòng, có khi vừa giặt vừa tung bong bóng lên và hát. Con thích thú đến mức thi thoảng lại hỏi: “Mẹ ơi, chiều nay có giặt đồ không?”. 

Ao ước có một mảng xanh trong nhà để chăm bón, tôi và chồng hì hụi khiêng đất lên sân thượng trộn xơ dừa, cắt ghép những thùng xốp nhỏ lại với nhau để trồng rau. Con gái tôi cũng được tham gia công đoạn làm đất, gieo hạt, con thích thú vô cùng. Vừa làm, vợ chồng tôi vừa kể cho con nghe những câu chuyện ở quê, vừa giải thích cho con khi hạt nảy mầm, ra lá; có những thùng rau cải, tôi chỉ tỉa bớt lá ăn rồi để cải ra hoa.

Chiều chiều cùng bố kéo ống nước tưới rau, con tự thưởng cho mình những bông cải vàng nhỏ xinh. Quan trọng hơn cả, con hiểu được thành quả lao động, trong bữa ăn của gia đình vừa có rau sạch, vừa có niềm vui hưởng thành quả mình đã vun trồng.

Trong những việc tôi cho con tham gia, tôi luôn tranh thủ giải thích cho con tỉ mỉ, vừa để tăng vốn ngôn ngữ, vừa để con hiểu được bản chất của vật liệu, sắc màu, của những thứ nên hay không nên. Tôi nhận ra rằng, con cái chính là công trình vĩ đại nhất mà cả cuộc đời mình vun vén…

Bởi cánh đồng cuộc đời không bao giờ có những dòng sông tràn trề sữa thơm, không phải cây trái nào cũng ra quả ngọt. Con cần được biết cánh đồng cuộc đời lúc nào cũng phải đối mặt với sâu bệnh, với sương muối, với nắng hạn khô cằn, với những cơn bão khủng khiếp thì mới có ngày thu hoạch.

Và tôi cho con học những điều đó từ những việc nhỏ nhặt hàng ngày, những công việc ấy khó dần lên, phức tạp hơn theo độ tuổi của con và con sẽ là người nông dân tự rút ra kinh nghiệm cho mình trên cánh đồng mà con cấy hái. Tôi tin, sự chăm chỉ và thái độ tự chịu trách nhiệm của một con người qua đó cũng được hình thành một cách tự nhiên. Tôi cũng tin rằng, con sẽ biết trân trọng những giọt mồ hôi của mình, của những người thương mến.

 Mai Nguyên