Thêm mùa mưa nữa, mới biết cần “siêu máy bơm” hay không

Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật vừa kiến nghị được trao quyền chủ động trong việc vận hành trạm bơm để đánh giá hiệu quả chống ngập của dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) sau khi dự án này được nghiệm thu, bàn giao trong mùa mưa năm 2022.

Lượng mưa trong năm 2021 chưa đủ lớn

Nguồn tin của Báo Phụ Nữ TP.HCM cho biết, hiện tại, các đơn vị chức năng đã có văn bản về việc đánh giá tình hình ngập sau khi hoàn tất dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh. Việc đánh giá này thu hút sự quan tâm của dư luận do liên quan đến máy bơm công suất lớn mà UBND TP.HCM đã ký hợp đồng thuê với giá 14,2 tỷ đồng/năm. 

Trong mùa mưa 2021 đường Nguyễn Hữu Cảnh đã hết ngập sau khi tuyến đường này được nâng cấp

Theo Trung tâm Tư vấn phát triển thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật TP.HCM - một đơn vị tham gia đánh giá - từ tháng 5 đến tháng 10/2021, lượng mưa lớn nhất trong tháng đạt từ 38,8-77,10mm, mặt đường Nguyễn Hữu Cảnh không ngập dù không dùng đến máy bơm dầu có công suất từ 27.000 - 96.000m3/h (còn được gọi là “siêu máy bơm”, máy bơm “khủng”) mà chỉ dùng hai máy bơm điện có công suất 2.000 và 5.000m³/h. 

Trung tâm Tư vấn phát triển cho rằng, với những trận mưa có vũ lượng đến 77,10mm, mặt đường Nguyễn Hữu Cảnh (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm đến nhà số 125A) thuộc phạm vi chống ngập của Công ty cổ phần Tập đoàn Công nghiệp Quang Trung (chủ sở hữu “siêu máy bơm) không bị ngập nhưng lưu vực 50ha hai bên đường - nơi có các khu dân cư, cao độ thấp - vẫn bị ngập khi nước triều cao và phải dùng máy bơm điện để chống ngập. Việc nâng cao mặt đường để chống ngập đường khiến nước đổ vào nơi trũng hơn là hai bên đường, nên cần đánh giá hiệu quả chống ngập tổng thể. Văn bản của trung tâm này nêu: “Trong năm 2021, chưa xảy ra trận mưa có vũ lượng lớn hơn 100mm kết hợp triều cường để kiểm chứng hiệu quả chống ngập của dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh khi không sử dụng máy bơm dầu công suất từ 27.000m³/h đến 96.000m³/h”.

Trao đổi với phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM, ông Nguyễn Văn Dũng - Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển - cho biết thêm phải đợi mùa mưa tới đây mới đánh giá được hiệu quả của dự án. Theo ông, sau khi được nâng cấp, tuyến đường Nguyễn Hữu Cảnh cơ bản không còn ngập nhưng vẫn cần một số dữ liệu để đánh giá, trong đó có lượng mưa. Mặt khác, tên của dự án là chống ngập đường Nguyễn Hữu Cảnh nhưng thực chất là bao gồm cả các khu dân cư, các tuyến hẻm hai bên đường này. “Đường Nguyễn Hữu Cảnh được nâng cao, nước sẽ dồn xuống các tuyến hẻm. Do vậy, tên dự án có vẻ như không cần máy bơm nữa nhưng như vậy sẽ gây ngập khu dân cư” - ông nói. 

Trong khi đó, theo UBND Q.Bình Thạnh, hiện một số tuyến hẻm tiếp giáp với dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh không đấu nối hệ thống thoát nước vào dự án. Ở đầu các tuyến hẻm 75, 89, 132, 140, 166, 174 Nguyễn Hữu Cảnh, P.22, chủ đầu tư dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông (trực thuộc UBND TP.HCM) lắp đặt các máng thu nước nằm ngang để thu nước mưa, nước mặt đường từ đường Nguyễn Hữu Cảnh chảy vào các tuyến hẻm do có sự chênh lệch độ cao. Báo cáo của UBND Q.Bình Thạnh nêu: “Trên cơ sở kiểm tra hiện trạng, UBND Q.Bình Thạnh nhận thấy, từ ngày 30/4/2021 đến nay, các tuyến hẻm tiếp giáp đường Nguyễn Hữu Cảnh (thuộc phạm vi chống ngập của dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh) chưa bị ngập nước sau mưa”.

Được biết, hiện tại, gần đường Nguyễn Hữu Cảnh, chỉ còn tuyến hẻm 602 Điện Biên Phủ (đường D1 nối dài, thông ra đường Nguyễn Hữu Cảnh) bị ngập nghẹt cục bộ. Tuy nhiên, con hẻm này nằm ngoài phạm vi chống ngập của dự án. Lãnh đạo UBND Q.Bình Thạnh cho biết, đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng của quận tổ chức nạo vét hệ thống thoát nước để khắc phục tình trạng này.

Theo Công ty TNHH MTV Thoát nước đô thị TP.HCM, trong năm 2021 khu vực đường Nguyễn Hữu Cảnh có nhiều trận mưa, trận lớn nhất có tổng vũ lượng 90,06mm (ngày 25/5), đỉnh triều cao nhất trong năm là 1,66m tại trạm Phú An (ngày 6/11). Trong các đợt mưa lớn, triều cường cao, đường Nguyễn Hữu Cảnh không bị ngập.

Chờ thêm một mùa mưa 

Từ năm 2019, UBND TP.HCM đã chính thức thuê “siêu máy bơm” với giá 14,2 tỷ đồng/năm để chống ngập cho đường Nguyễn Hữu Cảnh. Đường này ngập nặng do mặt đường khá thấp, cống thoát nước nhỏ. Tuy nhiên, đến ngày 30/4/2021, đường Nguyễn Hữu Cảnh đã được sửa chữa, mặt đường được nâng lên từ 0,5 - 1m và được lắp đặt hệ thống thoát nước mới với kích thước cống D1000 - D2000, cống hộp từ 1,6m x 1,6m đến 2,5m x 2,5m. Từ khi dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh hoàn thành đến nay, tuyến đường này không còn bị ngập. Vì sao UBND TP.HCM vẫn thuê “siêu máy bơm”?

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông đề xuất, trong thời gian tổ chức nghiệm thu, khắc phục các khiếm khuyết (nếu có) và bàn giao công trình sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh (dự kiến trong quý I/2022), cần duy trì hệ thống máy bơm chống ngập (công suất từ 27.000m³/h đến 96.000m³/h) để thoát nước cho tuyến đường này trong trường hợp cần thiết.

Năm 2021, Công ty cổ phần Tập đoàn Công nghiệp Quang Trung không phải vận hành máy bơm dầu công suất lớn mà chỉ vận hành máy bơm nhỏ. Đến nay, các đơn vị vẫn chưa kết luận đường Nguyễn Hữu Cảnh không còn ngập là do dự án nâng đường hay nhờ “siêu máy bơm”

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Dũng cho rằng, để đánh giá xem có cần máy bơm hay không, phải đợi mùa mưa tới đây. Qua theo dõi các trận mưa, đo lượng nước mưa, soi chiếu các điều khoản trong hợp đồng, nếu đạt ở mức tối đa về lượng mưa trong hợp đồng mà đường vẫn không ngập thì chứng tỏ máy bơm không cần thiết cho Nguyễn Hữu Cảnh. Thế nhưng, máy bơm có thể lại cần thiết cho khu dân cư - nơi có cao độ rất thấp. Trong mùa mưa tới, nếu đường Nguyễn Hữu Cảnh không còn ngập nhưng khu dân cư vẫn ngập thì UBND TP.HCM sẽ phải ra quyết định phù hợp.

Trong báo cáo của mình, UBND Q.Bình Thạnh cho rằng, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật (thuộc Sở Xây dựng TP.HCM) là đơn vị được UBND TP.HCM và Sở Xây dựng giao ký kết hợp đồng với Công ty cổ phần Tập đoàn Công nghiệp Quang Trung. Do đó, trung tâm này cần rà soát các yếu tố liên quan (lượng mưa, tần suất mưa, ý kiến của chuyên gia…) và kết hợp với đánh giá của chủ đầu tư dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh để tổng hợp, đánh giá toàn diện.

Mới đây, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật gửi văn bản kiến nghị giao cho đơn vị này được quyền chủ động trong công tác vận hành trạm bơm để đánh giá hiệu quả chống ngập của dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh sau khi công trình dự án này được nghiệm thu, bàn giao, đưa vào sử dụng trong mùa mưa năm 2022.

Được biết, từ tháng 6/2021, UBND TP.HCM đã có văn bản giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan đánh giá tình trạng ngập, hiệu quả hoạt động và sự cần thiết sử dụng hệ thống “siêu máy bơm” chống ngập sau khi đường Nguyễn Hữu Cảnh đã được nâng cấp, sửa chữa.

Theo Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật, từ ngày 30/6/2021, trung tâm này đã có văn bản đề nghị các đơn vị đánh giá nội dung nêu trên nhưng do vướng dịch COVID-19 nên các đơn vị chưa có đánh giá và phản hồi. Đến cuối tháng 11/2021, trung tâm tiếp tục có văn bản đốc thúc, sau đó mới nhận được đánh giá và phản hồi.

Trao đổi với chúng tôi, nhiều chuyên gia chống ngập cho rằng, không nên chỉ đánh giá đơn thuần về hiệu quả chống ngập sau khi hoàn thành dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh mà cần lưu ý thêm vấn đề chống lãng phí. Nếu chưa đánh giá được hiệu quả của dự án này thì vẫn chưa thể kết luận được sự cần thiết của việc thuê “siêu máy bơm” chống ngập hay không. Tám tháng sau chỉ đạo của UBND TP.HCM, việc đánh giá vẫn còn chờ thêm một mùa mưa (tương ứng với khoảng thời gian từ nay đến gần cuối năm 2022).  

Tuyết Dân - Sơn Vinh